Θλιβερός απολογισμός: Έξι ανθρώπινες απώλειες σε πέντε μήνες

• * Η εργασία δεν θα πρέπει να απειλεί τον εργαζόμενο
• * Υπόμνημα ΠΕΟ προς Υπ. Εργασίας για μέτρα εργασιακής ασφάλειας

 

Της Αντωνίας Λαμπράκη

Το ζήτημα της ασφάλειας των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς και η πρόληψη παραμένει όσο ποτέ προηγούμενα επίκαιρο και κορυφαίο. Το περιβάλλον εργασίας δεν πρέπει να απειλεί, αλλά να προάγει την ασφάλεια και υγεία των εργοδοτουμένων. Τα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν την ανελέητη πραγματικότητα και πώς το πρόβλημα προβάλλει τα τελευταία χρόνια με επείγοντα χαρακτήρα στη χώρα μας. Το πρώτο πεντάμηνο του 2019 οι οικογένειες έξι εργαζομένων θρηνούσαν την απώλεια των δικών τους για το μεροκάματο.

Αναντίλεκτα η οικονομική κρίση επηρέασε κατά τρόπο δυσμενή την εργασιακή ασφάλεια και υγεία στον τόπο μας. Η ευρείας κλίμακας απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, οι μαζικές απολύσεις εργαζομένων, η αποδόμηση των επιτροπών ασφάλειας, η εκτόξευση της ανεργίας, όλα μαζί συνέθεσαν ένα δύσκολο εργασιακό περιβάλλον για τους εργαζόμενους και πισωγύρισμα στην ποιότητα των συνθηκών εργασίας.

Αποκαλυπτικά της ζοφερής πραγματικότητας είναι τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας πενταετίας. Συγκεκριμένα, ενώ το 2013 καταγράφηκε η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων χρόνων, με 1.538 ατυχήματα, ακολούθως ο δείκτης τράβηξε  ανοδική πορεία. Το 2014 στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας γνωστοποιήθηκαν 1.618 ατυχήματα, το 2015-1.596, το 2016-1.905 και το 2017 έσπασε το φράγμα των 2.000 με τη γνωστοποίηση 2.070 ατυχημάτων. Το 2018 2.156 εργαζόμενοι ήταν θύματα ατυχημάτων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, μεταξύ των 2.156 ατυχημάτων εφτά ήταν θανατηφόρα. Η πλειονότητα των ατυχημάτων, 559, σημειώθηκαν στον τομέα παροχής υπηρεσιών καταλύματος και εστίασης, εκ των οποίων τα 307 στην ξενοδοχειακή βιομηχανία και τα 252 στην επισιτιστική.

Με στόχο την αποτελεσματικότερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των εργαζομένων και όλων των εμπλεκομένων στους τομείς της ξενοδοχειακής και επισιτιστικής βιομηχανίας, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, την περίοδο Μαΐου-Ιουνίου, θα πραγματοποιεί εκστρατεία επιθεωρήσεων σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και χώρους διανομής έτοιμου φαγητού. Οι χώροι αυτοί παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες καθώς συγκεντρώνουν μεγάλους αριθμούς Κυπρίων, κοινοτικών και αλλοδαπών εργαζομένων, οι οποίοι κατά κανόνα απασχολούνται εποχικά, 5-6 μήνες ετησίως, και κατά επέκταση περισσότερο επιρρεπείς σε απαιτήσεις, που ίσως να μη συνάδουν με το πλαίσιο της ασφαλούς εργασίας.

Άλλοι τομείς στους οποίους το 2018 καταγράφηκε μεγάλος αριθμός ατυχημάτων κατά οικονομική δραστηριότητα ήταν οι ακόλουθοι:

-μεταποίηση-360

-κατασκευές-310

-χονδρικό και λιανικό εμπόριο-278

-τομέας μεταφορών και αποθήκευσης-155

-τομέας δημόσιας διοίκησης και άμυνας-137.

Επιπλέον, πέρσι στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας γνωστοποιήθηκαν ακόμη 142 ατυχήματα, εκ των οποίων 8 αφορούσαν αυτοεργοδοτούμενα άτομα, τρία άτομα εκτός εργασίας και άλλα 131 άτομα τα οποία τραυματίστηκαν κατά τη διαδρομή από ή προς την εργασία.

Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας είναι η υποστελέχωση σε ανθρώπινο δυναμικό. Το συνδικαλιστικό κίνημα κατ΄επανάληψη αξίωσε την ουσιαστικότερη στελέχωσή του.

Πέρσι το αρμόδιο Τμήμα διεξήγαγε 3.228 επιθεωρήσεις σε 2.394 διαφορετικά υποστατικά για θέματα ασφάλειας και υγείας, ενώ το 2017 είχαν πραγματοποιηθεί συνολικά 3.623 επιθεωρήσεις σε 2.668 υποστατικά. Με δεδομένο ότι το σύνολο των υποστατικών εργασίας στη χώρα μας υπολογίζεται στις 90.000 γίνεται αντιληπτό ότι οι επιθεωρήσεις καλύπτουν εξαιρετικά μικρό αριθμό.

ΠΕΟ: Διαφανείς διαδικασίες εξέτασης ατυχημάτων

Δέσμη μέτρων, συνολικά 14, προτείνει η ΠΕΟ στην Υπουργό Εργασίας, Ζέτα Αιμιλιανίδου, που στοχεύουν στην προαγωγή της εργασιακής ασφάλειας. Τα μέτρα περιλαμβάνονται σε υπόμνημα που απέστειλε η Ομοσπονδία πέρσι το φθινόπωρο και, όπως πληροφορούμαστε, ακόμη δεν έτυχε απάντησης.

Μεταξύ άλλων, η ΠΕΟ σημειώνει την ανάγκη προώθησης πιο διαφανών διαδικασιών διερεύνησης ατυχημάτων και προτείνει όπως το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας ενημερώνει το Παγκύπριο Συμβούλιο Ασφάλειας και Υγείας αναφορικά με την πορεία διερεύνησης και τα μέτρα που λαμβάνονται σε κάθε περίπτωση.

Επίσης, προτείνεται η ανάληψη κοινών εκστρατειών, μεταξύ Τμήματος Επιθεώρησης-συντεχνιών-εργοδοτών, για τη σύσταση Επιτροπών Ασφάλειας και Υγείας σ’ όλους τους χώρους εργασίας. Επί αυτού η ΠΕΟ εισηγείται όπως οι επιχειρήσεις όπου λειτουργούν επιτροπές ασφάλειας δημοσιοποιούνται από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας για να γνωρίζουν οι εργαζόμενοι.

Συνοπτικά προτείνονται τα ακόλουθα μέτρα:

-ψήφιση της νομοθεσίας που επιτρέπει την επιβολή διοικητικού προστίμου ως επιπρόσθετος μηχανισμός συμμόρφωσης των εργοδοτών

-ενίσχυση των επιθεωρήσεων και της στελέχωσης του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας

-υποχρεωτική εκπόνηση σχεδίου εκτίμησης κινδύνου για όσες επιχειρήσεις υποβάλλουν δημόσιες προσφορές ή αιτούνται δημόσιες χορηγίες

-υποχρεωτική κατάρτιση νεοεισερχομένων σε θέματα ασφάλειας

-δημιουργία μηχανισμού για έλεγχο εφαρμογής του νόμου για την υποχρεωτική Ασφάλεια Ευθύνης Εργοδότη

-σε συνθήκες θερμικής καταπόνησης και υψηλής σκόνης να λαμβάνονται πιο συγκεκριμένα μέτρα, περιλαμβανομένης της υποχρεωτικής διακοπής της εργασίας χωρίς απώλεια μισθού.

 

 

Πλατφόρμα δράσης για ασφαλείς χώρους εργασίας

Πρόταση που στοχεύει στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εργατικών ατυχημάτων που καταγράφονται στην κατασκευαστική βιομηχανία κατέθεσε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου-ΟΣΕΟΚ, Κώστας Ρουσιάς, από το βήμα της πρόσφατης γενικής συνέλευσης του Οργανισμού. Ο κ. Ρουσιάς κάλεσε τα εμπλεκόμενα μέρη να προχωρήσουν στη σύσταση κοινής πλατφόρμας δράσης. «Αρμόδια υπουργεία, συνδικαλιστικές και εργοδοτικές Οργανώσεις, επιστημονικοί φορείς, ας δημιουργήσουμε μια πλατφόρμα και ας αναλάβουμε κοινή δράση, με στόχο την αποτροπή της απώλειας ανθρώπινων ζωών ή και της αρτιμέλειας των εργαζομένων» είπε.

Με δηλώσεις στη «Χαραυγή» ο πρόεδρος της ΟΣΕΟΚ ανέφερε ότι «σε μια περίοδο που η κατασκευαστική βιομηχανία επανακάμπτει πρέπει να επανεξετάσουμε το νομοθετικό πλαίσιο ως προς το αυστηρότερο, τόσο για τον εργοδότη όσο και τον εργοδοτούμενο, ώστε να λαμβάνονται μέτρα προστασίας».

Ο πρόεδρος των εργολάβων ανέδειξε και μια άλλη ιδιαιτερότητα της βιομηχανίας. «Ο ανθρωποχάρτης έχει αλλάξει σημαντικά, υπάρχουν νέα δεδομένα, η κρίση και η δραστική υποχώρηση της οικοδομικής οδήγησε έμπειρους τεχνίτες και εργάτες, κυρίως Κύπριους, οι οποίοι είχαν παιδεία στα θέματα ασφάλειας και κινδύνων και διεκδικούσαν ασφαλείς συνθήκες εργασίας, σε αποχώρηση από τα εργοτάξια». Με την ανάκαμψη της βιομηχανίας, πρόσθεσε, διαπιστώνεται ότι «μεγάλη μερίδα των εργαζομένων είναι κοινοτικοί, αλλοδαποί ή και Κύπριοι, οι οποίοι κατά κανόνα, στερούνται οικοδομικής εμπειρίας και στοιχειώδους εργασιακής κουλτούρας σε θέματα ασφάλειας και δεν είναι σε θέση να μετρήσουν τον κίνδυνο και να λάβουν μέτρα αυτοπροστασίας». Έτσι εισηγείται να καταστεί υποχρεωτική η εκπαίδευση σε θέματα εργασιακής ασφάλειας προς γνώση και ευαισθητοποίηση.

Ο κ. Ρουσιάς καλεί, επίσης, το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και το Συμβούλιο Εγγραφής και Ελέγχου Εργοληπτών, να προβαίνουν σε συχνότερους ελέγχους προκειμένου να διαπιστώνεται αν η εκτέλεση έργων διενεργείται από αδειούχα στελέχη «για διασφάλιση της ασφάλειας της ανθρώπινης ζωής και πάταξης της παράνομης και αδήλωτης εργασίας».

 

Οι αλλοδαποί διανομείς της παραγγελίας μας

Στην ομάδα υψηλού κινδύνου των υποψηφίων θυμάτων εργατικού ατυχήματος συγκαταλέγονται οι διανομείς έτοιμου φαγητού. Κατά κανόνα είναι αλλοδαποί οι οποίοι τρέχουν με τα δίκυκλα με υπερβολική ταχύτητα, υπό το βάρος αυξημένης κούρασης και πίεσης για να παραδώσουν εγκαίρως την παραγγελία. Σχεδόν καθημερινές είναι οι συγκρούσεις διανομέων με άλλα οχήματα όπως και τα περιστατικά με οδηγούς οι οποίοι ανακόπτουν την πορεία του δίκυκλου των οδηγών με συχνά τραγικό τέλος.

Σύμφωνα με ειδική έκθεση των τροχαίων εργατικών ατυχημάτων για την περίοδο 2010-2017, του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, καταγράφηκαν 1.337 ατυχήματα και αφορούν όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, εκ των οποίων τα 19 ήταν θανατηφόρα. Η πλειονότητα, 483 ή 36,13% των ατυχημάτων, σημειώθηκε στον τομέα παροχής υπηρεσιών καταλύματος και εστίασης. Από αυτά τα 483, η συντριπτική πλειοψηφία, 475 ή 98,3% αφορά στον υποτομέα των εστιατορίων και κατά κύριο λόγο τους διανομείς έτοιμου φαγητού.

Σε ό,τι αφορά τα υπόλοιπα τροχαία ατυχήματα, ποσοστό της τάξης του 12,12%, 162 περιστατικά, σημειώθηκαν στον τομέα της μεταφοράς και αποθήκευσης και ακολουθούν οι τομείς της μεταποίησης και του χονδρικού και λιανικού εμπορίου με το ίδιο ποσοστό 10,10% ή 135 ατυχήματα ανά τομέα.

Ο όρος τροχαίο εργατικό ατύχημα χαρακτηρίζει οποιοδήποτε περιστατικό το οποίο συμβαίνει κατά τη διάρκεια μιας εργασίας και σχετίζεται με αυτοκινούμενο μηχανοκίνητο όχημα, περιλαμβανομένων γεωργικών ελκυστήρων, εκσκαφέων, γερανών, περονοφόρων κ.λπ.