Τι να λάβετε υπόψη προτού καταχρεωθείτε

Του Παύλου Λοΐζου*

Από το πατρικό σπίτι ή το ενοικιαζόµενο διαµέρισµα στην πρώτη ιδιόκτητη κατοικία. Και ποιος Κύπριος δεν ονειρεύτηκε (µεγάλο κουσούρι κι αυτό) να έχει τον δικό του ιδιόκτητο χώρο για να στεγάσει τα όνειρα της ζωής που φαντάστηκε; Τι γίνεται όµως όταν χρειάζεται δάνειο για να πραγµατοποιηθούν τα όνειρα; Αξίζει το λούκι ή ενδεχοµένως άλλες λύσεις να είναι πολύ πιο συµφέρουσες;

[…] Οι επιπτώσεις του πληθωρισµού και της αβεβαιότητας που δηµιούργησε ο πόλεµος στην Ουκρανία θα ωριµάσουν τους επόµενους µήνες και θα υπάρξει µία ύφεση στη ζήτηση αλλά και αυστηρότερα κριτήρια στην προσφορά δανείων, γεγονός που οδηγεί στο συµπέρασµα ότι όλο και λιγότεροι θα δανείζονται για αγορά ή ανέγερση κατοικίας.

Η επίδραση της αύξησης των επιτοκίων

Από τη στιγµή που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έδωσε τέλος στην εποχή των χαµηλών επιτοκίων, τα νοικοκυριά στο εξής θα κληθούν να καταβάλλουν µεγαλύτερη δόση. […] Αναµένεται πως τους επόµενους µήνες θα αυξηθούν τα επιτόκια και εκεί θα διαφανεί και η αύξηση στο κόστος του χρήµατος.

Αύξηση του κόστους κατασκευής

Πλέον, το δάνειο δεν είναι το µόνο πράγµα που πρέπει να προβληµατίσει. Τι γίνεται στις περιπτώσεις νεόδµητων κατοικιών, οι οποίες µέχρι να ολοκληρωθούν το κόστος των κατασκευαστικών και οικοδοµικών υλικών έχει πλέον πάρει την ανιούσα; Με αδρούς υπολογισµούς θα λέγαµε πως συνολικά το κόστος κατασκευής ενός σπιτιού έχει αυξηθεί κατά περίπου 25% µέχρι στιγµής και ενδεχοµένως να αυξηθεί ακόµα περισσότερο τους επόµενους µήνες. […]

Αν σ’ αυτές τις αυξήσεις προστεθεί και το αυξηµένο κόστος ενέργειας και καυσίµων, γίνεται αντιληπτό πως το συνολικό κόστος κατασκευής αυξάνεται σηµαντικά από περίπου 1350 ευρώ το τετραγωνικό µέτρο, όπως το υπολογίζαµε παραδοσιακά, σε 1600 ευρώ το τ.µ. Άρα αν το κόστος κατασκευής για ένα σπίτι των 150 τ.µ. ήταν το 2019 202.500 ευρώ, σήµερα είναι 240.000 ευρώ περίπου.

Ο απλός κανόνας 28/36

Με τις πιο πάνω εξελίξεις, αν ακόµα η απόφαση παραµένει η αγορά ή η ανέγερση ιδιόκτητης κατοικίας εξασφαλίζοντας τραπεζικό δάνειο, οι ενδιαφερόµενοι θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους αλλά κυρίως να µπορούν να εφαρµόσουν, τον απλό και συνάµα δύσκολο κανόνα 28/36. Πρόκειται για τον κανόνα, ο οποίος βοηθάει τα νοικοκυριά να υπολογίζουν τις επιπτώσεις που µπορεί να έχει ο δανεισµός στα οικονοµικά δεδοµένα τους.

Συγκεκριµένα, ο αριθµός 28 παραπέµπει στο ότι δεν πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο από 28% του µεικτού τους εισοδήµατος σε έξοδα που σχετίζονται µε στέγαση. Αυτά τα έξοδα µπορεί να περιλαµβάνουν στεγαστικό δάνειο, ασφάλεια κατοικίας και φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας. Για όσους ενοικιάζουν, αφορά όλα τα έξοδα που σχετίζονται µε το ακίνητο στο οποίο ζουν. Ο αριθµός 36 παραπέµπει στο γεγονός πως δεν πρέπει να ξοδεύουν περισσότερο από το 36% του µεικτού τους εισοδήµατος σε δαπάνες που σχετίζονται µε δανεισµό. ∆ηλαδή, πέραν του οικιστικού δανείου µπορεί να περιλαµβάνουν δάνειο για απόκτηση αυτοκινήτου ή πιστωτικές κάρτες, ή ακόµα και αγορά κάποιων αγαθών και προϊόντων µε µηνιαίες δόσεις, κάτι που τελευταία επανέρχεται ως καταναλωτική τάση.

Για παράδειγµα, αν το ετήσιο µεικτό εισόδηµα της οικογένειας είναι €40.000, τότε τα έξοδα για στέγαση δεν πρέπει να ξεπερνούν τις €11.200. Αντίστοιχα, οι ετήσιες υποχρεώσεις που σχετίζονται µε δανεισµό δεν πρέπει να ξεπερνούν τις €14.400. Προσοχή! Τουλάχιστον για τα επόµενα µερικά χρόνια τα επιτόκια θα αυξάνονται!

Σε ένα ρευστό οικονοµικό περιβάλλον, η απόφαση για δάνειο για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας είναι καίριας σηµασίας για την ποιότητα ζωής της οικογένειας. Οι ενδιαφερόµενοι πρέπει να ζυγίσουν πολύ καλά τα δεδοµένα, λαµβάνοντας υπόψη το αβέβαιο µέλλον που ακολουθεί και τις ενδείξεις για διατήρηση των πληθωριστικών πιέσεων. Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και είναι στο χέρι (και στο µυαλό) του καθενός να αποφύγει αποφάσεις που θα του στοιχίσουν ακριβά, τόσο οικονοµικά όσο και από πλευράς ποιότητας ζωής.

* ∆ιευθύνων Σύµβουλος της WiRE