Την UNESCO «βλέπει» και η Παναγία η Αγγελόκτιστη

Η βυζαντινή εκκλησία στο Κίτι με το μοναδικό στο είδος του παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό, υποψήφια για ένταξη στο διεθνή Οργανισμό το 2016

Του Χρήστου Χαραλάμπους

Ενα ακόμα θρησκευτικό μνημείο της μακραίωνης πολιτιστικής μας κληρονομιάς μπήκε σε πορεία παγκόσμιας αναγνώρισης και προστασίας μέσω του Εκπαιδευτικού Επιστημονικού και Πολιτιστικού Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών, γνωστού διεθνώς με τα αρχικά UNESCO.

Πρόκειται για τη βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας της Αγγελόκτιστης στο Κίτι, η οποία είναι πασίγνωστη κυρίως από το, υπέροχης τέχνης και μοναδικό στο είδος του, παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό της που ανάγεται στον 6ο αιώνα.

panagia aggeloktisti

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων έχει προ καιρού προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες διαδικασίες και υπέβαλε αίτηση για να περιληφθεί και αυτή η εκκλησία της Κύπρου στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Ο φάκελος με όλα τα αρχιτεκτονικά, ιστορικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά του μνημείου υπολογίζεται να είναι έτοιμος σε λίγο καιρό, ώστε τον ερχόμενο Φεβρουάριο να υποβληθεί στην UNESCO, η οποία από την πλευρά της έχει ήδη εντάξει την Παναγία την Αγγελόκτιστη στα μνημεία που είναι υποψήφια (στην κατηγορία τους) για ένταξη εντός του 2016 στο διεθνή Οργανισμό.

Η Παναγία η Αγγελόκτιστη αποτελεί το κυρίαρχο βυζαντινό μνημείο στην περιοχή της Λάρνακας. Στη σημερινή της μορφή η εκκλησία κτίστηκε τον 11ο αιώνα πάνω στα ερείπια άλλου ναού του 5ου αιώνα. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρεί μια ανάγλυφη διακοσμητική επιγραφή που σώζεται στην αψίδα. Στην κυρίως εκκλησία προστέθηκε τον 12ο αιώνα μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Αναργύρους, ενώ δύο αιώνες αργότερα λειτούργησε στον ίδιο χώρο και Λατινικό παρεκκλήσι.

Αναμφίβολα, από το σύνολο αυτού του επιβλητικού μνημείου, εκείνο που κυριαρχεί και ελκύει περισσότερο την προσοχή και το θαυμασμό του επισκέπτη είναι το ψηφιδωτό στην αψίδα που παριστάνει την Αγία Μαρία (Παναγία) με τον Χριστό στην αγκαλιά και τους Αρχαγγέλους Γαβριήλ και Μιχαήλ στα δεξιά και αριστερά. Γύρω-γύρω υπάρχει επίσης ψηφιδωτός διάκοσμος με παραστάσεις πουλιών και λουλουδιών. Η όλη σύνθεση φέρνει έντονα στο νου τις, μοναδικής τέχνης, ψηφιδωτές τοιχογραφίες που έχουν διασωθεί στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης. Ανάλογες ψηφιδωτές παραστάσεις υπάρχουν και στην Αγία Αικατερίνη του Σινά.

Στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, η Κύπρος αντιπροσωπεύεται ήδη με τρεις αρχαιολογικούς χώρους (την Κάτω Πάφο, τα Κούκλια και τη Χοιροκοιτία) και δέκα βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες που είναι όλες τοιχογραφημένες και βρίσκονται στις περιοχές της Σολιάς, της Πιτσιλιάς και των πιο ορεινών χωριών του Τροόδους.

Πρόκειται για τον Αγιο Ιωάννη τον Λαμπαδιστή (Καλοπαναγιώτη), την Παναγία του Μουτουλλά, τον Αρχάγγελο του Πεδουλά, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (Παλαιχώρι), τον Τίμιο Σταυρό (Πελένδρι), την Παναγία της Ασίνου (Νικητάρι), την Παναγία του Αρακα (Λαγουδερά), τον Σταυρό του Αγιασμάτι (Πλατανιστάσα), την Παναγία Ποδίθου (Γαλάτα), και τον Αγιο Νικόλαο της Στέγης (Κακοπετριά).

Τα μνημεία αυτά εντάχθηκαν στην UNESCO στο διάστημα από το 1980 μέχρι και το 2001 και αποτελούν αναμφίβολα τα πλέον ενδιαφέροντα και επισκέψιμα (από ντόπιους και ξένους) μνημεία του τόπου μας.

Αναμφίβολα όλα τα μνημεία της Κύπρου που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της UNESCO, έχουν το καθένα τη δική του ξεχωριστή αρχιτεκτονική ομορφιά και ιστορική σημασία. Βέβαια, αν θέλει κάποιος να αναφερθεί ξεχωριστά στο κάθε μνημείο, χρειάζεται αρκετές σελίδες.

Περιοριζόμαστε σήμερα στην περιληπτική αναφορά σε ένα μόνο θρησκευτικό μνημείο από τα 10 που βρίσκονται ήδη υπό την προστασία της UNESCO και στον αρχαιολογικό χώρο της Κάτω Πάφου.


Αγιος Ιωάννης ο Λαμπαδιστής

Από τα πιο ελκυστικά θρησκευτικά μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς

ag. ioannis lambadistis

Ο Αγιος Ιωάννη ο Λαμπαδιστής στον Καλοπαναγιώτη που προσελκύει καθημερινά εκατοντάδες επισκέπτες, είναι από τα λίγα διαλυμένα μοναστήρια της Κύπρου που διατηρούν μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση αρκετές από τις αρχικές κτιριακές τους εγκαταστάσεις. Βέβαια, στο πέρασμα του χρόνου έγιναν αρκετές αλλαγές, ωστόσο η ομορφιά του πετρόκτιστου κτιρίου παραμένει μοναδική.

Το μνημείο που υπάρχει σήμερα με τις τοιχογραφίες και τους υπόλοιπους θησαυρούς του, αποτελείται από τρεις μικρές εκκλησίες, οι οποίες συγκοινωνούν μεταξύ τους. Είναι η εκκλησία του Αγίου Ηρακλειδίου που κτίστηκε τον 11ο αιώνα, του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή που προστέθηκε έναν αιώνα αργότερα όταν πήγε και ασκήτεψε εκεί ο Αγιος Ιωάννης, που καταγόταν, σύμφωνα με κάποια εκδοχή, από το χωριό Λαμπαδού, ενώ κάποιες άλλες πηγές αποδίδουν το όνομά του στην ιδιότητα του λαμπαδηφόρου. Μικρότερο από τα άλλα δυο παρεκκλήσια του μοναστηριού, αλλά κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο και υποδεέστερο, σε ιστορική και καλλιτεχνική αξία, είναι το λεγόμενο «λατινικό» παρεκκλήσι που κτίστηκε τον 15ο αιώνα.

ag. ioannis lambadistis

Και στα τρία τμήματα της εκκλησίας σώζονται αρκετές τοιχογραφίες σε σχετικά καλή κατάσταση, ωστόσο εκείνες στο παρεκκλήσι του Αγίου Ηρακλειδίου χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα ευάλωτες. Οι περισσότερες ζωγραφίστηκαν τον 13ο αιώνα, ενώ αρκετές έχουν καλυφθεί με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα. Οπως συμβαίνει με όλες τις βυζαντινές εκκλησίες, έτσι και εδώ κυριαρχούν οι τοιχογραφίες που ιστορούν σκηνές από τη ζωή του Χριστού και της Παναγίας.

Εξαιρετικής τέχνης είναι και τα ξυλόγλυπτα κειμήλια των τριών εκκλησιών, καθώς και αρκετές φορητές εικόνες που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση και ανήκουν κυρίως στον 13ο και 15ο αιώνα.


Αρχαιολογικός χώρος Κάτω Πάφου

Από τα πρώτα μνημεία της UNESCO στην Κύπρο

Η Κάτω Πάφος ή Νέα Πάφος, ιδρύθηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. από τον βασιλιά Νικοκλή και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Κύπρου.

kato pafos psifidota

Εκείνο που κάνει ιδιαίτερα ξεχωριστό τον αρχαιολογικό χώρο της Κάτω Πάφου είναι αναμφίβολα τα καλοδιατηρημένα υπέροχα ψηφιδωτά δάπεδα που κοσμούν μια σειρά από σημαντικά μνημεία όπως η Οικία του Διόνυσου, η Οικία του Ορφέα, η Επαυλη του Θησέα και η Επαυλη του Αιώνα.

 

 

kato pafos xrysopolitissa

Στον ίδιο αρχαιολογικό χώρο περιλαμβάνονται επίσης αρκετά άλλα μνημεία, όπως η Ρωμαϊκή Αγορά, το Ωδείο που μετά τη συντήρησή του από το Τμήμα Αρχαιοτήτων χρησιμοποιείται σήμερα για τη φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων, το Ασκληπιείο, το Θέατρο, η περιοχή μέσα στην οποία βρίσκεται η περίφημη Βασιλική της Χρυσοπολίτισσας (από τις πρώτες και μεγαλύτερες βασιλικές που κτίστηκαν στην Κύπρο στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα μ.Χ.) και το Φρούριο των Σαράντα Κολόνων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ανασκαφές στην Κάτω Πάφο δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί σε όλο τον αρχαιολογικό χώρο.


Τι είναι η UNESCO και τι κάνει

Η UNESCO είναι ο Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization).

Ιδρύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 1945 και από τότε προσφέρει τις εξειδικευμένες υπηρεσίες του στους τομείς αυτούς σε όλο τον πλανήτη.

Η εκπαίδευση, οι κοινωνικές και οι φυσικές επιστήμες, ο πολιτισμός και η επικοινωνία είναι τα μέσα με τα οποία υπηρετεί τις πανανθρώπινες αξίες, με στόχο την ευημερία του ανθρώπου σε ένα ειρηνικό κόσμο.

Η UNESCO λειτουργεί ως ένα παγκόσμιο εργαστήριο ιδεών και διαδραματίζει ένα ρυθμιστικό ρόλο στην προώθηση της διεθνούς συνεργασίας θέτοντας τα πρότυπα σύναψης διεθνών συμφωνιών επί διαφόρων ζητημάτων, τα οποία ανακύπτουν στις σύγχρονες κοινωνίες. Ο Οργανισμός επίσης διευθετεί τη διάδοση και την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσης, ενώ παράλληλα προσφέρει βοήθεια στα κράτη μέλη, ώστε να αποκτήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις, προκειμένου να υπηρετούν τους θεσμούς και τελικά τον άνθρωπο στις τοπικές κοινωνίες.

Μέσω των στρατηγικών και των δραστηριοτήτων, η UNESCO επιδιώκει ενεργά την επίτευξη των στόχων Ανάπτυξης της Χιλιετίας, ιδίως εκείνων που αποσκοπούν στην:

•Μείωση κατά το ήμισυ του ποσοστού των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, στις αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2015.

•Επίτευξη καθολικής πρόσβασης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε όλες τις χώρες μέχρι το 2015.

•Εξάλειψη της ανισότητας των φύλων στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση μέχρι το 2005.

•Βοήθεια στις χώρες ώστε να εφαρμόσουν μια εθνική στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη έως το 2005, με σκοπό την ανατροπή των σημερινών τάσεων της απώλειας των περιβαλλοντικών πόρων έως το 2015.

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy