Τμήμα ΓΤΠ: Έκοψαν το δάσος για να το θεραπεύσουν από ένα άρρωστο δέντρο!

Πονά χέρι, κόβεις χέρι. Πονά κεφάλι, κόβεις κεφάλι…  Αυτό φαίνεται να συμβαίνει στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, και ειδικά στο τμήμα μεταφραστών του. Δεν εξηγείται αλλιώς ο τερματισμός της συνεργασίας του ΓΤΠ με όλους τους εξωτερικούς συνεργάτες – μεταφραστές, όταν ο Γενικός Ελεγκτής εντόπισε ανισότητες στις απολαβές των μεταφραστών.

Ο Πάμπος Χατζηχαραλάμπους, κάτοχος τριών MSc, μεταφραστής και διερμηνέας για τη γερμανική γλώσσα με εμπειρία 52 χρόνων και συνεργάτης του ΓΤΠ από τη δημιουργία του μεταφραστικού τμήματος μέχρι τώρα, τα ξέρει καλύτερα και μας τα εξηγεί.

«Στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών κάποτε δημιουργήθηκε ως μετεξέλιξη της υπηρεσίας ένα μεταφραστικό τμήμα, όπου προσλήφθηκαν μετά από κάποια ενδοτμηματική εξέταση κάποιοι μεταφραστές ως εξωτερικοί συνεργάτες, όχι ως μόνιμοι υπάλληλοι, όπως νομίζουν πολλοί. Κάποιοι μετέφραζαν από και προς τρεις γλώσσες, π.χ. ρωσικά σε αγγλικά και αντίστροφα, ελληνικά ή γερμανικά σε αγγλικά και αντίστροφα και ελληνικά σε ρωσικά και αντίστροφα κ.λπ.. Οποιοσδήποτε νομικό ή φυσικό ή άλλως πώς πρόσωπο, που ήθελε να μεταφραστεί κάποιο κείμενό του από σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα, το έπαιρνε εκεί, πλήρωνε κάποια προκαταβολή και έτσι άρχιζε η διαδικασία και οριζόταν κάποια καταληκτική ημερομηνία. Οι υπεύθυνοι λειτουργοί μεταβίβαζαν το κείμενο στον σχετικό μεταφραστή, που υπέγραφε ως εγκεκριμένο άτομο εκ μέρους της γενικής διευθύντριας και το επέστρεφε. Στη συνέχεια σφραγιζόταν και υπεγράφετο από τον λειτουργό ως “πιστοποίηση” της υπογραφής». Στη συνέχεια, λέει ο συνομιλητής μας, ο αριθμός αυτών των μεταφραστών αυξήθηκε -επίσημα και από το παράθυρο- και λόγω των αναγκών αλλά και άλλων λόγων στους 130 περίπου, «που ανήκαν σε ένα κατάλογο μεταφραστών, χωρίς οποιεσδήποτε διαδικασίες ή εξετάσεις, λόγω των πράγματι πολύ αυξημένων αναγκών και λόγω της ένταξης στην ΕΕ και την Ευρωζώνη».

Μετά την ανάληψη της γενικής διεύθυνσης του ΓΤΠ από την κα Σόφη Μηχαηλίδου και τον έλεγχο του Γενικού Ελεγκτή άλλαξαν κάποια πράγματα. Από τον έλεγχο, λοιπόν, του Γενικού Ελεγκτή «προέκυψε ότι οι απολαβές των μεταφραστών δεν ήταν όλες οι ίδιες. Ο μέσος όρος όλων ήταν μεταξύ 8 και 11 χιλιάδες ευρώ το χρόνο. Μια από αυτούς πήρε κατά το 2016 €50.000. Αυτό ήταν το άρρωστο δέντρο! Για τη θεραπεία του γεγονότος η γενική διευθύντρια (κάπου είναι γνωστό το «αποφασίζουμε και διατάζουμε», κατά το συνομιλητή μας) διέταξε να τερματιστεί οριστικά η συνεργασία του ΓΤΠ με όλους τους εξωτερικούς συνεργάτες – μεταφραστές, με αποτέλεσμα να χάσουν όλοι την εργασία και το εισόδημά τους, που για τους περισσότερους ήταν το μοναδικό βιοποριστικό έσοδο. Αντί να ερευνήσει το θέμα και να θεραπεύσει το δέντρο ή εν ανάγκη να το κόψει, έκοψε ολόκληρο το δάσος», σημειώνει ο κ. Χατζηχαραλάμπους.

Μεταφράσεις μόνο στα ελληνικά…

Και όχι μόνο αυτό, προσθέτει ο συνομιλητής μας. «Απαγόρευσε να γίνονται μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες παρά μόνο στα ελληνικά! Γιατί στην Κύπρο μιλούμε ελληνικά… Και μετά από τα ελληνικά σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα»! Και με τη νέα αυτή ντιρεκτίβα ο πελάτης πληρώνει δηλαδή διπλά. Και όπως σημειώνει ο συνομιλητής μας δεν έγινε καμία σκέψη πριν τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης. «Χωρίς καν να σκεφτεί ότι η Κύπρος έχει μεγάλα έσοδα από τις υπηρεσίες αυτές, ως χώρα με σχεδόν τον χαμηλότερο εταιρικό φόρο στην Ευρώπη», υπογραμμίζει ο κ. Χατζηχαραλάμπους και προσθέτει πως μετά τη διαμαρτυρία των μεταφραστών και την προσφυγή κάποιων εξ αυτών στη δικαιοσύνη, η γενική διευθύντρια δήλωσε στον Τύπο ότι θα βάλει επιτέλους τάξη σε αυτή την αταξία που επικρατούσε ως ακολούθως: α) Θα προκηρύξει εξετάσεις για τις μεταφραστικές και διερμηνευτικές ικανότητες των μεταφραστών, αλλά μόνο για φιλολόγους και μεταφραστές για την κάθε γλώσσα. Απέκλειε λοιπόν όλους όσοι είχαν πτυχία σε άλλους κλάδους και είχαν εμπειρογνωμοσύνη και τεχνογνωσία στο θέμα από 10 μέχρι 30 ή και περισσότερα ακόμα χρόνια εφ’ όλης της ύλης.

«Πιθανόν να μην γνώριζε ότι στην Κύπρο δεν υπάρχει καμιά αρμόδια υπηρεσία ή αρχή γι’ αυτή τη δουλειά. Σε κανένα πανεπιστήμιο ή κολέγιο της Κύπρου δεν υπάρχει τμήμα για μεταφραστές ή διερμηνείς», υπογραμμίζει ο κ. Χατζηχαραλάμπους.

Κι αυτό διήρκεσε μέχρι τον Οκτώβριο. Τι συνέβαινε όμως στο μεταξύ; «Άρχισε το παζάρεμα λόγω της πίεσης που είχε δημιουργηθεί. Σε κάποιους, που σπούδασαν μεταφραστές ή ήταν φιλόλογοι ή ήταν λειτουργοί – μεταφραστές του ΓΤΠ(!) συνέχισαν να δίνουν κείμενα προς μετάφραση για άμβλυνση του προβλήματος. Έδιναν και κείμενα σε πρώην συνεργάτες, χρέωναν τους πελάτες κανονικά, τα έδιναν σε αυτούς που παρέμειναν για “έλεγχο” (που δεν μπορούσαν πάντοτε λόγω απουσίας εμπειρογνωμοσύνης) και χρέωναν γι’ αυτό τους πελάτες επιπλέον 11 ευρώ τη σελίδα».

Ο κ. Χατζηχαραλάμπους ζήτησε να συμμετάσχει στην εξέταση, «αλλά με απέκλεισαν, ενώ γνώριζαν ποιος είμαι και πόσες πολλές εκατοντάδες μεταφράσεις είχα κάμει…».

β) Υπεβλήθησαν οι αιτήσεις (τελικά και από άτομα που δεν ήταν φιλόλογοι και μεταφραστές αλλά είχαν άλλα πτυχία) και την εξέταση ανέλαβε να τη διεξάγει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Εκεί υπάρχει η Κ.ΕΠ.Ε.Α.Α. (Κέντρο Επιστημονικής Επιμόρφωσης και Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Κύπρου). Αλήθεια, με ποια αρμοδιότητα; Διαθέτει τμήμα μεταφραστών και διερμηνέων; Μόνο τμήματα ξένων γλωσσών, ρωτά και απαντά ταυτόχρονα ο συνομιλητής μας.

Με την έξωθεν καλή μαρτυρία…

Ο Πάμπος Χατζηχαραλάμπους, με τρία MSc (και τα τρία στη Γερμανία) και μεταφραστής και διερμηνέας για τη γερμανική γλώσσα για 52 χωρίς διακοπή χρόνια, και συνεργάτης του ΓΤΠ από τη δημιουργία του μεταφραστικού τμήματος, διαθέτει τεράστια πολυθεματική και πολυεπίπεδη εμπειρογνωμοσύνη και τεχνογνωσία στο θέμα. Το μαρτυρούν, εξάλλου, τα χρόνια εργασίας του.

Όπως ο ίδιος μας λέει, «στον νεκρό χρόνο» έδωσαν στον ίδιο -ενώ δεν ήταν σε κανένα κατάλογο, δεν υποβλήθηκε σε καμιά εξέταση- κατόπιν τηλεφωνήματος λειτουργού του ΓΤΠ δύο πολύ δύσκολες μεταφράσεις τεχνικού περιεχομένου με σημείωση «επείγον», μετά σε κάποιον άλλο για «έλεγχο» και έξτρα χρέωση 11 ευρώ τη σελίδα, με τα εξής θέματα:

Ι) Έκθεση μιας γερμανικής εταιρείας με θέμα «Αντισεισμικότητα των κτιριακών εγκαταστάσεων του Ινστιτούτου Γκαίτε και μέτρα ενίσχυσίς τους».

ΙΙ) Σχεδιασμός/ Ανάπτυξη ενός ανεκτικού σε λάθη σύγχρονου μηχανισμού ζεύξεως με προσαρμοζόμενο ρυθμό.

Για την εξέταση για τα γερμανικά υπέβαλαν αίτηση τέσσερα άτομα. Ένας από αυτούς 18 ολόκληρα χρόνια μεταφραστής – συνεργάτης του ΓΤΠ, με μητρικές γλώσσες τα ελληνικά και γερμανικά και πτυχίο γερμανικής φιλολογίας, με εκατοντάδες μεταφράσεις στο ενεργητικό του.

Αυτοί που έκαμαν την εξέταση, όπως σημειώνει, πήραν ένα τεχνικοοικονομικής φύσης άρθρο από μιαν εφημερίδα στα ελληνικά (σε μετάφραση στα ελληνικά, που υπάρχει και στο Internet και στις τρεις γλώσσες!) με θέμα τη συγχώνευση των τμημάτων της γερμανικής Siemens και της γαλλικής Alstomγια θέματα σύγχρονης σηματοδότησης των σιδηροδρομικών συγκοινωνιών και το έδωσαν για μετάφραση, για να κρίνουν τις μεταφραστικές ικανότητες και δεξιότητες των εξεταζόμενων. Αυτό το κείμενο, κατά τον κ. Χατζηχαραλάμπους, δεν μπορεί να αποτελεί κριτήριο για μεταφραστικές ικανότητες. Οι οδηγίες για τη διόρθωση ήταν από τη μέγιστη βαθμολογία των 50 μονάδων να αφαιρούνται 5 μονάδες για ορθογραφικά και 10 μονάδες για (κατά την άποψη του διορθωτή) λανθασμένη απόδοση στα γερμανικά.

«Ο εξεταστής και διορθωτής είναι Γερμανός υπήκοος με μητρική γλώσσα τα γερμανικά και πτυχίο DaF (=Deutsch als Fremdsprache = Γερμανικά ως Ξένη Γλώσσα, άλλως διδάσκαλος γερμανικών). Ποια ήταν η επάρκειά του για να κρίνει μεταφραστικές ικανότητες; Αποτέλεσμα τούτου: Το γραπτό εξεταζόμενου, με 18 χρόνια πείρας και εργασίας ως μεταφραστής, να βαθμολογηθεί με αλγεβρικό άθροισμα 40 από το 50».

Ο κ. Χατζηχαραλάμπους είδε το γραπτό και το ελληνικό κείμενο, επειδή του ζητήθηκε να εκφράσει άποψη λόγω μεγάλης πείρας. Είχε, λέει, πολύ καλή απόδοση και το γερμανικό κείμενο ήταν πλήρως κατανοητό. «Πώς μπορεί τέσσερις σελίδες κειμένου ενός κατόχου πτυχίου γερμανικής φιλολογίας, 18χρονης πείρας στις μεταφράσεις και με μητρική γλώσσα τα γερμανικά και τα ελληνικά να βαθμολογηθεί όπως βαθμολογήθηκε;

Έχω μεταφράσει και εγώ το κείμενο για να συγκρίνω. Χρειάστηκα σχεδόν 2,30 ώρες για τη μετάφραση και δεύτερη ανάγνωση, που είναι πάντα απαραίτητη σε μια μετάφραση. Τελικά από τους τέσσερις εξετασθέντες δεν πέτυχε κανένας! Οι υποψήφιοι για τα αγγλικά και γαλλικά και σε όλες τις άλλες γλώσσες, τα γραπτά των οποίων στάλθηκαν στο εξωτερικό για διόρθωση, εξ όσων γνωρίζω πέτυχαν σχεδόν όλοι». «Αυτό δεν είναι μεμπτό; Δεν είναι περίεργο; Ακόμα και το γεγονός ότι, από τους 5 μεταφραστές, που υπήρχαν πριν την ακύρωση της συνεργασίας, έμεινε μόνο ένας, δεν προβληματίζει;» διερωτάται ο κ. Χατζηχαραλάμπους.

Mea culpa

Υπάρχουν πολλά προβλήματα για τα οποία κάποιοι θα πρέπει να πουν mea culpa! (σφάλλαμε!), υποστηρίζει ο συνομιλητής μας. Γιατί; Μερικοί από τους λόγους:

•Ολόκληρο πανεπιστήμιο δεν γνώριζε ότι τα θέματα των εξετάσεων δεν είναι μονοθεματικά (στην περίπτωση άρθρο εφημερίδας) αλλά πολυθεματικά;

•Ότι το εξεταστικό δοκίμιο δεν ετοιμάζεται από ένα άτομο αλλά από μια επιτροπή, που κατά τη διάρκεια της ετοιμασίας του δεν έχει επαφή με τον έξω κόσμο;

•Ότι τα γραπτά διορθώνονται από τουλάχιστον δύο εξεταστές χωρίς να γνωρίζει ο ένας διορθωτής τη βαθμολογία του άλλου και, αν υπάρχει μεγάλη διαφορά, τα διορθώνει και τρίτος και ακολούθως βγαίνει ο μέσος όρος και όχι από ένα, όπως αυτός νομίζει, χωρίς όρους εντολής;

• Όταν θα πάει ο Γενικός Ελεγκτής την επόμενη φορά στο ΓΤΠ θα διαπιστώσει ότι θα υπάρχει και πάλιν ένας με τόσο υψηλό εισόδημα, αφού για γερμανικά, όπου κάποτε υπήρχαν πέντε μεταφραστές, υπάρχει τώρα μόνο ένας;

•Γιατί δεν στάλθηκαν όλα τα γραπτά στο εξωτερικό, αφού δεν υπήρχε γνώστης του θέματος στην Κύπρο, παραβιάζοντας έτσι τα κριτήρια εξέτασης και τους κανονισμούς για τους μεταφραστές της ΕΕ;