Το ΑΚΕΛ στο στόχαστρο της ελληνικής ΚΥΠ

 

Άγνωστο αρχειακό υλικό

Μέρος Α’

Το ΑΚΕΛ αποτελούσε ανέκαθεν το στόχο των ντόπιων και ξένων Υπηρεσιών Πληροφοριών. Αυτό δεν αποτελεί μυστικό και το γνωρίζουν όσοι θέλουν να γνωρίζουν την πραγματική ιστορία του τόπου και του κόμματος της κυπριακής Αριστεράς.

Από τις απαρχές της ίδρυσης του Κ.Κ.Κ. αλλά και του ΑΚΕΛ στη συνέχεια, η συνεργασία της Δεξιάς την περίοδο της αποικιοκρατίας με τις βρετανικές Αρχές ήταν το κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής δραστηριότητας της Δεξιάς.
Και για τούτο υπάρχει σήμερα πληθώρα στοιχείων που το πιστοποιούν.
Θυμίζουμε επίσης ότι το Κ.Κ.Κ. και το ΑΚΕΛ ήταν τα μόνα κόμματα στην Κύπρο που οι Βρετανοί τα κήρυξαν παράνομα, το 1931 και το 1955 αντίστοιχα.

Η Συμφωνία Κυρίων και νομιμοποίηση του ΑΚΕΛ

Είναι χαρακτηριστικό το ότι μαζί με τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, μεταξύ των Πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Τουρκία, Κ. Καραμανλή και Α. Μεντερές επισυνάφθηκε μια Συμφωνία Κυρίων, όπου μεταξύ άλλων οι δύο τους ομοφωνούσαν ότι το ΑΚΕΛ θα έπρεπε να παραμείνει στην παρανομία και στη νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία.
Ωστόσο αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τον Μακάριο κι έτσι το ΑΚΕΛ νομιμοποιήθηκε το 1959.
Όμως παρά τη νομιμοποίηση του κόμματος και τη στήριξη που παρέσχε στον Μακάριο στη συνέχεια, η «κομμουνιστική δραστηριότης» στην Κύπρο ήταν στις προτεραιότητες των κρατικών υπηρεσιών και ειδικότερα του Υπουργού Εσωτερικών της κυβέρνησης Μακαρίου, του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη. Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι όλα αυτά γίνονταν εν αγνοία του Μακαρίου, όπως είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι ο Μακάριος δεν γνώριζε για τα κονδύλια που στέλνονταν από τη CIA στον Π. Γιωρκάτζη για τον αντικομμουνιστικό αγώνα.
Επίσης, το ΑΚΕΛ ήταν στο στόχαστρο όλων των ακροδεξιών και εθνικιστικών ομάδων που δημιουργήθηκαν μετά την ανεξαρτησία και βεβαίως ήταν και στους πρώτους στόχους του Γρίβα και της ΕΟΚΑ Β’. Είναι γνωστή η εμμονή του Γρίβα εναντίον των κομμουνιστών, όπως και η δήλωσή του το 1973 ότι «εάν η Κύπρος παραμείνη ανεξάρτητον κράτος και δεν ενωθή μετά της Ελλάδος, το πεπρωμένον της είναι γραμμένον: τουρκοποίησις ή σοβιετοποίησις».

Τα έγγραφα της ελληνικής ΚΥΠ

Τα ντοκουμέντα που δημοσιεύουμε σήμερα προέρχονται από το αρχείο του Τρύφωνα Τριανταφυλλάκου, Υφυπουργού Προεδρίας του Καραμανλή το 1959-1961 και Υπουργού Δημοσίων Έργων του Ιωαννίδη το 1973-1974 και δημοσιεύθηκαν στην «Εφημερίδα των Συντακτών» από τον Τάσο Κωστόπουλο.
Πρόκειται για δύο εκθέσεις της Υπηρεσίας Πληροφοριών του ελληνικού Υπουργείου Προεδρίας, συνταγμένες σε διαφορετικές στιγμές του 1960, με αντικείμενο τη μεταφύτευση της ελλαδικού αντικομμουνισμού στη νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία και τη σχετική «εθνική διαπαιδαγώγηση» του ελληνοκυπριακού πληθυσμού.

Σύμφωνα με τον Τ. Κωστόπουλο, το πρώτο ντοκουμέντο αποτελεί εισήγηση της Υπηρεσίας Πληροφοριών για χαρτογράφηση και καταπολέμηση της Αριστεράς στο νεοσύστατο κράτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην έκθεση αναφερόταν ότι το καλοκαίρι του 1959 το ΑΚΕΛ ήταν «το μόνον ωργανωμένον κόμμα εν τη νήσω» και επηρέαζε ένα 25-30% των Ελληνοκυπρίων. Η εφημερίδα του κόμματος, η «Χαραυγή», ήταν πρώτη σε κυκλοφορία, η νεολαία του διέθετε 14.000-30.000 μέλη, το γυναικείο τμήμα του 8.000 και τα συνδικάτα του 40.000 συνδικαλισμένους εργατοϋπαλλήλους σε σύνολο 80.000· άλλοι 5.000 θεωρούνταν «συνοδοιπόροι», έναντι μόλις 20.000 «εθνικοφρόνων» κι 11.000 πολιτικά άχρωμων μισθωτών .

Χαφιεδισμός και απαγόρευση μετάβασης κομμουνιστών σε Κύπρο και Ελλάδα
Στόχος της κυβέρνησης Καραμανλή ήταν να μεταφέρει στην Κύπρο το παρακράτος που δρούσε στην Ελλάδα και να εμπεδώσει τη σιγουριά ότι η Κύπρος θα παρέμενε στις αγκάλες του δυτικού κόσμου και δεν θα έκανε στροφή προς το σοβιετικό στρατόπεδο.
Επιδίωξη ήταν να αναπτυχθεί στην Κύπρο ο συστηματικός χαφιεδισμός του πληθυσμού, η θεσμική παρεμπόδιση της μετακίνησης των αριστερών από και προς την Ελλάδα, ο εφοδιασμός με τα κατάλληλα σχολικά εγχειρίδια από το εθνικό κέντρο, η αποστολή «διαφωτιστικού υλικού» και κάθε λογής εθνοκήρυκων, ακόμη κι εξορμήσεις «προπαγανδιστικού τουρισμού» από εθνικόφρονα στελέχη επιφορτισμένα με την αντικομμουνιστική κατήχηση των Ελληνοκύπριων αδελφών.

Είναι σημαντικό επίσης ότι οι Τούρκοι και κυρίως ο τουρκικός εθνικισμός μνημονεύονται ρητά ως απαραίτητοι σύμμαχοι «διά την αντιμετώπισιν του κομμουνιστικού κινδύνου και την ακώλυτον συγκρότησιν της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Επιστράτευση κάθε μέσου εναντίον του ΑΚΕΛ

Παραθέτουμε στη συνέχεια ολόκληρο το απόρρητο έγγραφο του Φεβρουαρίου 1960, ένα χρόνο μετά την υπογραφή των συμφωνιών για την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Το «Άκρως Απόρρητον» έγγραφο έχει τίτλο: «ΠΡΩΤΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΠΡΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΙΝ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΝ ΚΥΠΡΩ» και στην αρχή του προβαίνει σε κάποιες εκτιμήσεις «ΑΠΟ ΑΠΟΨΕΩΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΩΣ», όπως αναφέρει ο υπότιτλος.
Αναφέρεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία από τη στιγμή της δημιουργίας της θα έχει να «να αντιμετωπίση ένα εχθρόν ο οποίος θα θελήση να διασπάση την ενότητα ταύτης και να οδηγήση εκεί όπου αποβλέπουν αι επιδιώξεις και τα συμφέροντα εκείνων που τον κατευθύνουν.
Ο εχθρός αυτός είναι το ΑΚΕΛ και οι κατευθύνοντες τούτο είναι ο Διεθνής Κομμουνισμός. Τον εχθρόν τούτον δέον ν’ αντιμετωπίσωμεν μετά σοβαρότητος αφού μελετήσωμεν συστηματικώς την γραμμήν την οποίαν ακολουθεί και θα ακολουθήση, ενεργούντες καταλλήλως και εγκαίρως προς αποτροπήν των επιδιώξεών του. Χρειαζόμεθα όθεν σοβαράς πληροφορίας από πολλάς πηγάς, ασχολουμένας εν Ελλάδι με το ζήτημα τούτο (Υπουργείον Εξωτερικών, Κ.Υ.Π., ημέτεραι πληροφορίαι, ξέναι πηγαί). Αι ουσιωδέστεραι και σπουδαιότεραι όμως πληροφορίαι θ’ αντληθούν εκ της επιτοπίου ερεύνης των επιδιώξεων του ΑΚΕΛ, των ενεργειών του, των μέσων που διαθέτει, των μεθόδων που ακολουθεί, των προσώπων τα οποία το διευθύνουν κ.λπ.»

Στο έγγραφο αναφέρεται ότι η γνώμη των Υπηρεσιών είναι «εκ του μακρόθεν», αλλά μπορούν να προβούν σε κάποιες εκτιμήσεις «διά τας επιδιώξεις του ΑΚΕΛ, στηρίζοντες τας υποθέσεις μας ταύτας εις την δράσιν του ΚΚΕ εν Ελλάδι και του Διεθνούς, εν γένει, κομμουνισμού».

Ακολουθούν στη συνέχεια τρία σημεία που αφορούν το ΑΚΕΛ:

«Ι. Κατά τας υπαρχούσας πληροφορίας, το ΑΚΕΛ ελέγχει μέγα ποσοστόν των Κυπρίων, κυμαινόμενον πέριξ του 30%. Θα προσπαθήση πάση θυσία και με τας γνωστάς μεθόδους των κομμουνιστών να διευρύνη το ποσοστόν τούτο και ν’ αυξήση την επιρροήν του, ώστε να ανακτήση την πρωτοβουλίαν την οποίαν απώλεσεν κατά την περίοδον του εθνοαπελευθερωτικού αγώνος της μεγαλονήσου.
ΙΙ. Διά παντός τρόπου θα προσπαθήση το ΑΚΕΛ να κλονίση την πίστιν του Κυπριακού Λαού προς την ηγεσίαν του (και δη τον Αρχιεπίσκοπον Μακάριον) εις τρόπον ώστε, αφού επιτύχη του σκοπού τούτου, να επηρεάση τους πολιτικούς προσανατολισμούς της νεοπαγούς Κυπριακής Δημοκρατίας.
ΙΙΙ. Θα προσπαθήση να προπαρασκευάση το έδαφος διά την εξυπηρέτησιν των επιδιώξεων του Διεθνούς Κομμουνισμού εις την Ανατολικήν Μεσόγειον, με απώτερον αντικειμενικόν σκοπόν την πλήρη κομμουνιστικοποίησιν του Κυπριακού Λαού».

Είναι φανερό από τα γραφόμενα πως τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ίσχυαν. Διότι η πραγματικότητα απέδειξε ότι το ΑΚΕΛ έδρασε εντελώς διαφορετικά, σε σημείο που να κατηγορείται ότι έγινε ουραγός του Μακαρίου.

Πιθανό μέτωπο κομμουνιστών με Τούρκους και Άγγλους

Αμέσως μετά στο έγγραφο καταγράφεται η εκτίμηση για το πώς θα κινηθεί το ΑΚΕΛ για να επιτύχει τους στόχους του:
«α) Αποφυγή αναλήψεως ευθυνών κατά την μεταβατικήν περίοδον εις την διακυβέρνησιν της Χώρας και άσκησις αντιπολιτεύσεως, ώστε αι αναπόφευκται δυσχέρειαι ν’ αποδοθούν αποκλειστικώς εις την εθνικήν παράταξιν (και προσωπικώς εις τον Μακάριον) αποφευγομένης ούτω της φθοράς του ΑΚΕΛ.
β) Κατάκτησις διαφόρων επικαίρων θέσεων εις τας Κοινότητας, τους Δήμους, τα συνδικάτα, τον Στρατόν, τα Σώματα Ασφαλείας και εν γένει τον Κρατικόν μηχανισμόν της νέας Δημοκρατίας.
γ) Συστηματική προσπάθεια φθοράς του Εθνάρχου και της εθνικής παρατάξεως, προκλήσεως δυσκολιών και διενέξεων μεταξύ των εθνικοφρόνων Ελλήνων και των Τούρκων. Εις τούτο ασφαλώς θα συμβάλη και η ΕΔΑ καλλιεργούσα εντεύθεν τον αντιτουρκισμόν.
δ) Εκμετάλλευσις κάθε διασπάσεως της εθνικόφρονος παρατάξεως. Οι κομμουνισταί δεν θα διστάσουν να συνεργάζονται ακόμη και μετά των Άγγλων, Τούρκων και Ελλήνων κομμουνιστών του ΚΚΕ, αναλόγως των περιστάσεων, προς επιτυχίαν του αντικειμενικού των σκοπού. Συνεπώς χρειάζεται μεγίστη προσοχή από της πλευράς ταύτης ώστε να μη ευρεθώμεν προ εκπλήξεων, ήτοι ενός κοινού μετώπου Τούρκων, Άγγλων, ΑΚΕΛ κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
ε) Η τελευταία πρόσκλησις ωρισμένων Κυπρίων Δημάρχων εν Μόσχα μας δίδει την υπόνοιαν ότι το ΑΚΕΛ θ’ αρχίση εκστρατείαν οικονομικής συνδέσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά του ανατολικού μπλοκ, το οποίον ασφαλώς θα προσφερθή να χορηγήση οικονομικήν και τεχνικήν ενίσχυσιν, δεδομένου ότι η επιβίωσις και ανάπτυξις της Δημοκρατίας προϋποθέτουν την παροχήν πόρων − επί του προκειμένου σοβιετικών. Εις το σημείον αυτόν χρειάζεται διαφώτισις του λαού και προσπάθεια αντιπαροχών εις τους Κυπρίου,ς αλλά και ταχυτάτη ενίσχυσις υπό του δυτικού κόσμου (Ελλάδος, Τουρκίας, Αγγλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής) πριν ή εκδηλωθούν ούτοι προπαγανδιστικώς διά της προσφοράς τεχνικοοικονομικής ενισχύσεως».

Η πραγματικότητα ωστόσο απέδειξε και πάλι πως όχι μόνο έπεσαν έξω οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, αλλά στο τέλος εκείνοι που συνεργάστηκαν με τους Άγγλους και κουβάλησαν τους Τούρκους στην Κύπρο πολεμώντας τον Μακάριο, ήταν αυτοί που ανέλαβαν να προστατεύσουν τον Μακάριο και την Κύπρο από τους κομμουνιστές και τους Τούρκους…

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy