Το ανοίκειο και το οικείο: Δύο μοναδικές θεατρικές εμπειρίες

Στιγμές και πρόσωπα του κυπριακού θεάτρου

Το ανοίκειο και το οικείο: Δύο μοναδικές θεατρικές εμπειρίες

της Μαρίας Κυριάκου

Το 1995 στο θέατρο Πράξις στη Λεμεσό είδα για πρώτη φορά Μπέκετ. Το Περιμένοντας τον Γκοντό από την ΕΘΑΛ σε σκηνοθεσία Ανδρέα Πάντζη. Είχα μόλις τελειώσει τις σπουδές μου στην Αγγλία (κάτι εντελώς άσχετο με το θέατρο) και είχα αρχίσει την προσπάθεια εγκλιματισμού μου (τι τρομακτική λέξη!) στο νησί κάνοντας μαθήματα θεάτρου και παρακολουθώντας όλα τα πολιτιστικά μετά μανίας. Δεν είχα ιδέα για τον Μπέκετ ούτε ήξερα τι είναι το θέατρο του παραλόγου. Η πρώτη αίσθηση λοιπόν: το δέντρο, ο ρυθμός, οι παύσεις, η επανάληψη (προβληματισμός: υπάρχει υπόθεση; Τι παρακολουθώ ακριβώς;) – και μετά ο Λάκκυ (Αντρέας Μελέκης) και ο Πόντζο (Χρύσανθος Χρυσάνθου). Αυτοί οι τόσο περίεργοι χαρακτήρες που με καθήλωσαν εντελώς. Δεν μπορούσα να εξηγήσω πώς και γιατί, απλά θυμάμαι ένα συναίσθημα αγωνίας και ευφορίας ταυτόχρονα. Και μετά η απόλυτη κορύφωση, ο μονόλογος του Λάκκυ – η γλώσσα που έτρεχε, ο ρυθμός – νόμιζα ότι θα εκραγώ. Ήθελα ταυτόχρονα να φωνάζω από δυσφορία και να ζητοκραυγάζω. Ήταν ένα συναίσθημα τόσο πρωτόγνωρο που δεν νομίζω έκτοτε να έχω βιώσει ποτέ ξανά παρόμοια θεατρική εμπειρία. Αυτό που σε ελκύει και αυτό που σε απωθεί ταυτόχρονα, διάβασα λίγα χρόνια μετά, αυτό το unheimlich του Φρόυντ, το ανοίκειο που όμως εμπεριέχει το οικείο. Και πάμε λοιπόν στο οικείο. Το 2007, τη χρονιά που άρχισα να ασχολούμαι κι εγώ πια με το θέατρο, είδα για πρώτη φορά τον Μάριο Ιωάννου στο σανίδι να ενσαρκώνει τον Ποπρίτσιν στο Ημερολόγιο ενός Τρελού του Γκογκόλ, σε σκηνοθεσία Σπύρου Χαραλάμπους. Ακόμα μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Και πάλι: η γλώσσα, ο ρυθμός, οι παύσεις. Μια ιστορία γραμμένη το 1835 στη Ρωσία, διασκευασμένη όμως στην κυπριακή διάλεκτο. Η γλώσσα να κυλά σαν το νερό και εγώ μαγεμένη να ελκύομαι απ’ αυτή την απόλυτη οικειότητα που μου προσφέρει. Χωρίς σχεδόν καθόλου σκηνικό, μόνο μερικά σκηνικά αντικείμενα, η γλώσσα μου μετέδωσε μυρωδιές, χώρους, ήχους. Και όσο μακριά και να ήταν η Ρωσία του Γκογκόλ, εγώ ένιωσα τα πάντα εδώ, στην Κύπρο, στη γλώσσα μου και θυμάμαι την καρδιά μου να χτυπά στο σπαρακτικό άκουσμα της πιο οικείας μας λέξης: «μάμμα». Πιστεύω πως ασυνείδητα (αλλά ίσως τελικά και συνειδητά) οι δύο αυτές θεατρικές μου εμπειρίες, καθόρισαν τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι το θέατρο. Γιατί αυτό που δεν καταλαβαίνεις μπορείς να το αισθάνεσαι, γιατί η γλώσσα είναι ρυθμός, γιατί ρυθμός είναι ζωή και γιατί ζωή είναι το θέατρο.

 Χρύσανθος Χρυσάνθου (Πόντζο) και Αντρέας Μελέκης (Λάκκυ).
Χρύσανθος Χρυσάνθου (Πόντζο) και Αντρέας Μελέκης (Λάκκυ).
Μάριος Ιωάννου (Ποπρίτσιν
Μάριος Ιωάννου (Ποπρίτσιν

Μετά το αφιέρωμα που κάναμε στις 27 Μαρτίου συνεχίζουμε να φιλοξενούμε Στιγμές και πρόσωπα του κυπριακού θεάτρου, ώστε ολόχρονα να υπάρχει αυτή η υπόμνηση στην ιστορία του κυπριακού θέατρου, στους συγγραφείς και στους καλλιτέχνες του. Η γνώση της ιστορίας του κυπριακού θεάτρου δεν είναι αναγκαία μόνο στους ακαδημαϊκούς και τους ερευνητές, είναι εξαιρετικά χρήσιμη για όλους, αφού μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της σημερινής θεατρικής πραγματικότητας και στη σφαιρική αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων της.

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy