«Το µέτρο του πολιτισµού µιας χώρας κρίνεται από τη θέση της γυναίκας σε αυτόν»

Της Μιράντας Σκέτου*

Η 8η του Μάρτη ∆ΕΝ είναι µια «χαρούµενη γιορτή της γυναίκας». ∆ΕΝ είναι φόρος τιµής στη γυναικεία οµορφιά ή στη γυναικεία νοικοκυροσύνη. ∆ΕΝ είναι µια έξοδος µε φίλες σε µπαράκια της πόλης, ούτε µπουκέτα µε κόκκινα τριαντάφυλλα. ∆ΕΝ είναι τα «χρόνια σου πολλά» του συζύγου ή του αφεντικού, ούτε κοσµήµατα και σοκολατάκια.

Η καθιέρωση της 8ης του Μάρτη ως Παγκόσµιας Ηµέρας της Γυναίκας έχει τις ρίζες της σε µια σηµαντική στιγµή του παγκόσµιου εργατικού κινήµατος. Το 1857, τότε που µια µεγάλη διαδήλωση εργατριών στα κλωστοϋφαντουργεία και τα ραφτάδικα της Νέας Υόρκης διεκδικούσε «δεκάωρη δουλειά – φωτεινές και υγιεινές αίθουσες εργασίας – µεροκάµατα ίσα µε των αντρών». Τότε που η διαδήλωση χτυπήθηκε από την Αστυνοµία και βάφτηκε µέσα στο αίµα των εργατριών.

Η καθιέρωση της 8ης του Μάρτη ως Παγκόσµιας Ηµέρας της Γυναίκας ξεκίνησε όταν στις 28 Φεβρουαρίου 1909 στη Νέα Υόρκη, µε πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόµµατος των ΗΠΑ, τιµήθηκε για πρώτη φορά η εξέγερση των εργατριών του 1857. Την επόµενη χρονιά, στις 26-27 Αυγούστου 1910, το 2ο Συνέδριο του Γυναικείου τµήµατος της Σοσιαλιστικής ∆ιεθνούς στην Κοπεγχάγη υιοθέτησε την πρόταση τριών Γερµανίδων (Λουιζ Τσιτς, Κλάρα Τσέτκιν και Κέτε Ντούκερ) για να γιορτάζεται η 8η του Μάρτη ως ένα βήµα για την προώθηση της ισότητας των δύο φύλων που θα περιλάµβανε και το δικαίωµα ψήφου. Το 1977 η Γενική Συνέλευση των Ηνωµένων Εθνών ανακηρύττει την 8η του Μάρτη ως Παγκόσµια Ηµέρα για τα δικαιώµατα των γυναικών και την παγκόσµια ειρήνη.

Από τότε µέχρι σήµερα έχουν χυθεί τόνοι µελάνι σε τόνους χαρτιού προς υποστήριξη της γυναίκας, αλλά η ζωή µάς αποδεικνύει καθηµερινά πως η ισότητα µπροστά στο νόµο δεν σηµαίνει ισότητα στη ζωή. Το γυναικείο ζήτηµα ως ιστορικό κοινωνικό φαινόµενο είναι ένα σύµπλεγµα οικονοµικών, πολιτικών, πολιτιστικών ανισοτιµιών και διακρίσεων που εκδηλώνονται σε όλες τις κοινωνικές σχέσεις και πηγάζουν από τις ταξικές σχέσεις εκµετάλλευσης. ∆εν είναι θέµα φύλου, γι’ αυτό και κανένας αγώνας δεν µπορεί να έχει θετικό αποτέλεσµα και προοπτική αν σε αυτόν δεν συµµετέχουν γυναίκες και άντρες. Είναι εµφανής η προσπάθεια της άρχουσας τάξης να καλλιεργήσει ανορθολογικές αντιλήψεις για τις σχέσεις των δύο φύλων έτσι που να καλλιεργείται ο ανταγωνισµός ανάµεσα σε άντρες και γυναίκες αφήνοντας έτσι στο απυρόβλητο τις πραγµατικές αιτίες του προβλήµατος.

Το γυναικείο ζήτηµα δεν πρέπει να αντιµετωπίζεται ως «αποµεινάρι της χθεσινής µέρας», αλλά αντίθετα πρέπει να αποτελεί µόνιµη προτεραιότητα του κράτους, της κοινωνίας, των οργανωµένων συνόλων και όλων των γυναικών. Ζούµε στον 21ο αιώνα και ενώ υπάρχουν οι επιστηµονικές, τεχνολογικές και παραγωγικές προϋποθέσεις και δυνατότητες έτσι που κάθε γυναίκα να ζει χειραφετηµένη, χωρίς οικονοµικές εξαρτήσεις, χωρίς κοινωνικούς παράγοντες και εµπόδια στο δρόµο της για σπουδές, εργασία, δηµιουργία οικογένειας, εντούτοις αυτές οι δυνατότητες πολύ συχνά µετατρέπονται σε νέα δεσµά καταπίεσης των γυναικών.

Στην Κύπρο του 2023 η σύγχρονη γυναίκα ασφυκτιά κάτω από το βάρος του εξαντλητικού ωραρίου εργασίας στον ιδιωτικό τοµέα, της ανυπαρξίας κρατικών δοµών φύλαξης των παιδιών, της ανασφάλειας στην προσπάθεια εξεύρεσης εργασίας, των πολλαπλών ρόλων που καλείται να παίξει, των αδιεξόδων µε τα οποία βρίσκεται αντιµέτωπη κάθε φορά που πρέπει να σηκώνει το βάρος της επιλογής ανάµεσα σε καριέρα ή οικογένεια. Η γυναίκα της Κύπρου σήµερα, κάθε γυναίκα που ανησυχεί, που αγανακτεί, που δεν συµβιβάζεται µε τη σηµερινή κατάσταση, πρέπει να αντισταθεί. Να αντλήσει δύναµη από το ιστορικό αποτύπωµα των αγώνων του εργατικού κινήµατος στον τόπο µας και να αγωνιστεί για την ισοτιµία της γυναίκας και για την απαλλαγή της από κάθε µορφή εκµετάλλευσης, καταπίεσης, βίας και ανισοτιµίας.

* Μέλος Γενικού Συµβουλίου ΠΟΓΟ