Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνένοχο στο «πράσινο ξέπλυµα»

Στις 6 του Ιούλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαξίωσε ένα ισχυρό εργαλείο για τη δράση για το κλίµα.

Παρά την αντίθεση περιβαλλοντικών και οικονοµικών εµπειρογνωµόνων και παρά την απαίτηση του κινήµατος για την προστασία του κλίµατος ακόµα και κρατών-µελών, η πλειοψηφία των ευρωβουλευτών συµφώνησε µε την ένταξη στην Ταξινοµία του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας ως αποδεκτές «πράσινες» δραστηριότητες.

Η Ταξινοµία αποτελεί το σύστηµα ταξινόµησης των «περιβαλλοντικά βιώσιµων οικονοµικά δραστηριοτήτων». Η επίσηµη πλέον γνωµοδότηση της ΕΕ έχει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς επηρεάζει τη χρηµατοδότηση των ενεργειακών έργων την ώρα που η περιοχή χαράσσει την πορεία της για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής.

Σύµφωνα µε την τοποθέτηση του Ευρωκοινοβουλίου, η Ταξινοµία στοχεύει να ενισχύσει τις πράσινες επενδύσεις και να αποτρέψει το «greenwashing» (πράσινο ξέπλυµα), αλλά οι τελευταίες γεωπολιτικές και ενεργειακές εξελίξεις επέβαλαν «ευελιξία» στον τρόπο χειρισµού των συγκεκριµένων µορφών ενέργειας.

Αυτό αντιπροσωπεύει µια de facto αναστολή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συµφωνίας και υπονοµεύει πολλές από τις δεσµεύσεις για τη βιωσιµότητα και το περιβάλλον που η ΕΕ επαγγέλλεται τα τελευταία χρόνια. Υπενθυµίζεται ότι η ΕΕ φιλοδοξεί να µειώσει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% στο τέλος της δεκαετίας και να γίνει κλιµατικά ουδέτερη το 2050.

Η απόφαση σηµαίνει ότι δηµόσιοι και ιδιωτικοί πόροι και κεφάλαια, που θα έπρεπε να χρηµατοδοτήσουν την πράσινη µετάβαση, θα χρησιµοποιηθούν για την εδραίωση της επιδιόρθωσης ενός απαρχαιωµένου µοντέλου. Ο χαρακτηρισµός των επενδύσεων στην πυρηνική ενέργεια ή σε ορυκτά καύσιµα, όπως το αέριο, ως «βιώσιµες» δυσφηµεί αυτό το σύστηµα. Η Επιτροπή δηµιούργησε ένα εργαλείο για να επιτρέψει το «greenwashing» για επενδυτές και εταιρείες, το οποίο επικύρωσε το Κοινοβούλιο.

Ο όρος «greenwashing» αναφέρεται στη συµπεριφορά και τις δραστηριότητες µιας εταιρείας ή ενός οργανισµού που έχουν σκοπό να κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι ενδιαφέρεται για το περιβάλλον και ότι κάνει περισσότερα για την προστασία του, από ό,τι κάνει πραγµατικά, µε στόχο να αυξήσει τα κέρδη του. Το «greenwashing» ως όρος δηµιουργήθηκε το 1986 από τον περιβαλλοντολόγο Jay Westerveld και έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1980 και απευθυνόταν σε επιχειρήσεις που έκαναν συµβολικές «πράσινες» χειρονοµίες, ενώ συνέβαλαν καθαρά στη ρύπανση και στην κλιµατική αλλαγή.

Αριστερά: Ο πλανήτης δεν αντέχει συμβιβασμούς

Η ευρωβουλευτής της Ομάδας της Αριστε­ράς, Silvia Modig, μέλος της επιτροπής ENVI του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υπογράμμισε ότι: «Από τώρα και στο εξής, η Επιτροπή θα πρέπει να σταματήσει να μιλάει για την ηγετι­κή θέση της ΕΕ στην παγκόσμια δράση για το κλίμα. Πώς μπορούμε να απαιτούμε από τους άλλους να καταργήσουν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα όταν εμείς οι ίδιοι αποφασίσαμε ότι το φυσικό αέριο είναι μια πράσινη επένδυση;»

Η Αριστερά καταγγέλλει ως αντιδημοκρατι­κή την απόφαση της Κομισιόν να ακολουθή­σει τα οικονομικά και ηγεμονικά συμφέροντα των μεγάλων ενεργειακών ολιγοπωλίων και ορισμένων κρατών της ΕΕ, που εμποδίζουν κάθε ουσιαστική αλλαγή, αντί να στηρίζονται στην επιστήμη. Υπέδειξε δε ότι μια μη εκλεγμέ­νη μειοψηφία αποφασίζει για το μέλλον εκα­τομμυρίων Ευρωπαίων χωρίς καμία δημοκρα­τική νομιμοποίηση σε ένα κεντρικό ζήτημα για το μέλλον των ανθρώπων και του πλανήτη.

«Η ταξινόμηση ήταν ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα αυτού του Κοινοβουλίου. Η υπο­ταγή της επιστήμης στις απαιτήσεις της αγοράς θα βλάψει τώρα την ταξινόμηση ανατινάζοντας τα επιστημονικά της θεμέλια. Ο πλανήτης δεν δέχεται πολιτικούς συμβιβασμούς», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης, επίσης μέ­λος της Ομάδας της Αριστεράς και της επιτρο­πής ENVI του Ευρωκοινοβουλίου.

Οι αριστεροί ευρωβουλευτές δεν ήταν οι μό­νοι που έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου. Η πλατφόρμα της ΕΕ για τη βιώσιμη χρημα­τοδότηση, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που συνεργάζεται με την Επιτροπή, υπογράμμισε ότι υπάρχουν «αμφιβολίες για το πώς θα λει­τουργήσουν στην πράξη τα κριτήρια και πολλοί ανησυχούν βαθιά για τις περιβαλλοντικές επι­πτώσεις που μπορεί να προκύψουν».

«Με το φυσικό αέριο στην Ταξινομία, η Ευ­ρωπαϊκή Ένωση έχασε την ευκαιρία να θέσει ένα χρυσό πρότυπο για βιώσιμη χρηματοδότη­ση. Αντίθετα, έχει δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Η πολιτική και τα συμφέροντα έχουν κερδίσει την επιστήμη», δήλωσε και ο Laurence Tubiana, διευθύνων σύμβουλος του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για το Κλίμα.

Την έντονη αντίθεσή της εξέφρασε και η WWF. «Το ορυκτό αέριο και τα πυρηνικά δεν είναι πράσινα, και η σήμανσή τους ως τέτοια είναι ξεκάθαρο “greenwashing” που βλάπτει ανεπανόρθωτα το κλίμα και τις επόμενες γε­νιές. Σήμερα, οι λομπίστες των πυρηνικών και του ορυκτού αερίου κέρδισαν δισεκατομμύρια ευρώ», δήλωσε η Θεοδότα Νάντσου, επικεφα­λής πολιτικής της WWF Ελλάδας.

Εκατομμύρια δολάρια και εταιρείες δημοσίων σχέσεων επιστρατεύουν οι ενεργειακοί γίγαντες

Διεθνείς παράγοντες της αγοράς αντιμετωπίζουν, βέβαια, την απόφαση της ΕΕ ως ένδειξη ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιμετωπί­ζουν τη σκληρή πραγματικότητα, δηλαδή ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να μεταμορφωθούν οι ενεργειακές υποδομές.

Και αν η χρήση φυσικού αερίου βοηθά στον απώτερο στόχο της εξάλειψης του άνθρακα, τότε αυτή είναι μια δικαιολογημένη απόφαση, λένε ορισμένοι.

«Η κύρια και πιο επείγουσα προτεραιότητά μας είναι η στα­διακή κατάργηση του άνθρακα, το συντομότερο δυνατό. Για να γίνει αυτό, το αέριο μπορεί να διαδραματίσει ρόλο ως “χρήσιμη δραστηριότητα για τη μετάβαση” κατά την αντικατάσταση του άνθρακα επειδή θέλουμε να επιδιώξουμε την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές», έγραψε ο Pascal Canfin, πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου, σε ανάρτησή του ύστερα από την πρώτη ψηφοφορία τον Φεβρουάριο.

Βεβαίως, όλα αυτά δεν είναι άσχετα με την πίεση που ασκούν οι ενεργειακοί γίγαντες. Το λόμπινγκ της βιομηχανίας έχει ήδη πείσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να χαρακτηρίσει το αέριο ως «πρά­σινο», ενώ τουλάχιστον 16 Πολιτείες των ΗΠΑ έχουν προτείνει νομοθεσία που θα εμποδίσει τις τοπικές κυβερνήσεις να απαγο­ρεύσουν νέες συνδέσεις φυσικού αερίου.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στα τέλη του περασμένου έτους στο περιοδικό Climatic Change κατέγραψε αναλυτικά το ρόλο που διαδραματίζουν οι εταιρείες δημοσίων σχέσεων, για περισ­σότερες από τρεις δεκαετίες, βοηθώντας τις πιο κερδοφόρες εται­ρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο να βελτιώσουν την περιβαλλοντική τους εικόνα και να εμποδίσουν τη δράση για το κλίμα. Για παράδειγμα, σημειώνεται πώς η βιομηχανία δημοσίων σχέσεων έπαιξε βασικό ρόλο στην υποβάθμιση της σοβαρότητας της κλιματικής κρίσης, προωθώντας λύσεις που ευνοούνται από τη βιομηχανία ως προτιμώμενη πορεία δράσης και δίνοντας έμφαση στα οφέλη της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Η μελέτη αναφέρει ότι οι εταιρείες αυτές είναι υπεύθυνες και για ορισμένους από τους όρους που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα για να δικαιολογήσουν την κλιματική αδράνεια, όπως «καθαρός άνθρακας» και «αποτύπωμα άνθρακα».

Η επιστήμη διαψεύδει τα περί «πράσινου» αερίου

Σύμφωνα με την Ένωση Ενεργειακών Πληροφοριών των ΗΠΑ, το φυσικό αέριο εκπέμπει 58,5% διοξείδιο του άνθρακα, ενώ η πυρηνική ενέργεια δεν παράγει εκπομπές, αλλά δέχεται κριτική σχετικά με το πρόβλημα της αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων.

Η προώθηση του ορυκτού αερίου ως «καύσιμου μετάβασης» από τη βιομηχανία πετρελαίου δεν είναι παρά μια κάλπικη λύση. Το εν λόγω αέριο είναι σχεδόν εξολοκλήρου μεθάνιο, αέ­ριο του θερμοκηπίου σχεδόν 90 φορές πιο ισχυρό από το CO2 σε 20ετή κλίμακα.

Η βιομηχανία θέλει να πιστέψουμε ότι είναι καθαρό καύσιμο διότι είναι… «φυσικό αέριο». Ενώ, όμως, κάποιες αναλύσεις θε­ωρούν ότι το αέριο είναι καλύτερο για το περιβάλλον από τον λιγνίτη, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι οι διαρροές μεθανίου κατά την παραγωγή, μεταφορά και χρήση μπορεί να είναι πολύ υψηλότερες από ό,τι νομίζαμε, κάνοντας οποιαδήποτε περιβαλ­λοντική ωφέλεια στην καλύτερη περίπτωση αμελητέα.

Η κλιματική επίδραση της μη συμβατικής εξόρυξης, όπως το fracking, είναι ακόμα χειρότερη. Το αέριο επίσης συμβάλλει στη μόλυνση του αέρα, προκαλώντας βλάβες στην ανθρώπινη υγεία -προκαλώντας περισσότερους θανάτους από το κάρβου­νο σε τουλάχιστον 19 αμερικανικές Πολιτείες.

Η βιομηχανία δεν έχει ακόμα εξηγήσει πώς το ξόδεμα χρημάτων στο αέριο θα μας βοηθήσει να μεταβούμε προς το ανανεώσιμο μέλλον που χρειαζόμαστε -η δημιουργία περισ­σότερων υποδομών ορυκτών καυσίμων δεν δρα ως «γέφυρα», αλλά κλειδώνει τη μόλυνση.

Πηγές: left.eu, insider.gr, newint.org