Για το «γυναικείο ζήτημα»

Της Μαρίας Νικολάου*

Οι διακρίσεις σε βάρος των γυναικών στο σύνολο των οικονοµικών, πολιτικών, πολιτιστικών ζητηµάτων αποτελούν ένα κοινωνικό ιστορικό φαινόµενο στην όλη πορεία της εξέλιξης της κοινωνίας, το οποίο χαρακτηρίζεται από τους θεµελιωτές της κοµµουνιστικής ιδεολογίας, Μαρξ και Ένγκελς, ως «γυναικείο ζήτηµα». Το γεγονός αυτό έχει τη ρίζα του στο διαχωρισµό της κοινωνίας σε τάξεις µε διαφορετικά συµφέροντα και στο διαχωρισµό ανάµεσα στα φύλα.

Μετά τους δύο παγκόσµιους πολέµους και τις ανάγκες που προέκυψαν στη διαδικασία παραγωγής αλλά και τις αυξηµένες ανάγκες που έφερε στις οικογένειες η καταναλωτική-καπιταλιστική κοινωνία, η γυναίκα µπήκε µαζικά στην εργασία ως µισθωτή εργάτρια και ως υπάλληλος δηµιουργώντας και το γυναίκειο κίνηµα, το οποίο διεκδικούσε την προστασία των δικαιωµάτων της.

Ουσιαστικά αυτό που αφύπνισε το γυναικείο κίνηµα και εξόπλισε τον αγώνα του ήταν η αποκάλυψη της ταξικής εκµετάλλευσης. Με το πέρασµα στην πρώτη ταξική κοινωνία, η γυναίκα «φυλακίστηκε» µέσα στην ανισοτιµία.

Με αυτόν τον τρόπο έγινε κατανοητό στις γυναίκες ότι η ανισότητα, η καταπίεση και η εκµετάλλευσή τους δεν ήταν και δεν είναι θέµα µόνο κάποιων ξεπερασµένων νοοτροπιών µιας πατριαρχικής, ανδροκρατικής κοινωνίας. Συνειδητοποίησαν ότι έγιναν και αυτές ένα γρανάζι της µηχανής του συστήµατος που έχει ως αποκλειστικό σκοπό και υπέρτατη αξία του µόνο το κέρδος. Το γεγονός αυτό έδωσε τη δυνατότητα µιας πιο µαζικής προσέλκυσης των γυναικών στην πάλη κατά των ανισοτήτων.

∆υστυχώς οι διεκδικήσεις του γυναικείου κινήµατος κρίνονται αναγκαίες ακόµα και σήµερα που άντρες και γυναίκες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες για ανέλιξη και ακαδηµαϊκή µόρφωση. Σήµερα που δεν υπάρχουν οι σχετικοί νοµικοί ή οι κοινωνικοί φραγµοί. Σήµερα που ο πατέρας και ο αδερφός δεν ελέγχουν τη γυναίκα. Σήµερα που δεν υπάρχουν σχετικά κοινωνικές ανισότητες και ανισοτιµίες.

Παρά τη σηµαντική πρόοδο και τα βήµατα που έγιναν στην κοινωνική θέση της γυναίκας, τόσο στον κόσµο όσο και στην Κύπρο, δεν µπορούµε να ισχυριστούµε ότι φτάσαµε στο τέλος του δρόµου επειδή η γυναίκα στις µέρες µας µπορεί να ψηφίσει, να µορφωθεί και να εργαστεί. ∆εν µπορούµε να θεωρούµε ότι φτάσαµε στο τέλος των γυναίκειων διεκδικήσεων επειδή η γυναίκα απολαµβάνει κάποια άλλα δικαιώµατα.

Η αλήθεια είναι ότι η ισοτιµία των φυλών παραµένει ακόµα όραµα και όχι γεγονός.

Ζούµε σε µια κοινωνία που µιλά για ισότητα και ισοτιµία, για ίση αµοιβή, για ισότητα στην εργασία, ισότητα στο σπίτι και στην κοινωνία, όµως η εκµετάλλευση της γυναίκας συνεχίζεται τόσο στην εργασία όσο και σε άλλους τοµείς της κοινωνίας, αφού ακόµα σε αρκετούς χώρους εργασίας οι µισθοί και οι όροι εργασίας των γυναικών διαφέρουν κατά πολύ από εκείνους των ανδρών και αφού ακόµα η κοινωνία θεωρεί τη γυναίκα αποκλειστικά υπεύθυνη για την φροντίδα των παιδιών, του σπιτιού και των ηλικιωµένων της οικογένειας.

Αυτό που πρέπει να λάβουµε σοβαρά υπόψη είναι ότι χωρίς αγώνες τίποτε δεν µπορεί να κερδηθεί. Το γυναικείο κίνηµα λοιπόν πρέπει να συνεχίσει τους αγώνες και τις δράσεις του, για να διασφαλίσει τα διαχρονικά δίκαια της γυναίκας αλλά και δικαιώµατα που προκύπτουν µε την εξέλιξη της κοινωνίας. Αυτό θα πρέπει να γίνει σε συνεργασία µε το εργατικό κίνηµα άλλα και µε άλλες οργανώσεις που έχουν σχέση µε το φύλο. Θα συνεχίσουµε να διεκδικούµε ισότητα και ισοτιµία για όλους, γιατί συνεχώς θα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

* Πολιτικός επιστήµονας, μέλος Γενικού Συµβουλίου ΠΟΓΟ