Στην Κύπρο για τη διενέργεια ελέγχου κλιμάκιο της Ε.Ε.

Του Μιχάλη Μιχαήλ

Η Κύπρος κινδυνεύει να βρεθεί στο σκαμνί κατηγορούμενη από τον ΟΗΕ και την Ε.Ε. για κατάφωρη παραβίαση της Σύμβασης του ΟΗΕ και της Διεθνούς Συνθήκης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Παιδιών με Αναπηρίες, αφού στην ουσία δεν τηρεί τα όσα υπέγραψε το 2008.

Σε αυτό το σοβαρό δεδομένο αναφέρθηκαν με δηλώσεις τους στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο πρόεδρος της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ), Χριστάκης Νικολαΐδης και το μέλος του Συνδέσμου Παιδιών με Σύνδρομο Down, Ανδρέας Χριστοδούλου.

Οι δύο συνομιλητές μας, όπως και η πρόεδρος του Συνδέσμου Γονέων Αυτιστικών Παιδιών, Τασούλα Γεωργιάδου, τόνισαν ότι στις μέρες μας υπάρχει πρόβλημα αποδοχής των παιδιών με αναπηρίες (όλων των βαθμίδων) τόσο από τα παιδιά στα σχολεία, από εκπαιδευτικούς, την κοινωνία και το κράτος.

Η κα Γεωργιάδου τόνισε ότι πρόβλημα υπάρχει ακόμα και μέσα στις ίδιες τις οικογένειες των παιδιών αυτών, καθώς υπάρχουν γονείς που φοβούνται και κρύβουν ότι έχουν παιδί με αναπηρία. Η κα Γεωργιάδου είπε ότι οι φόβοι εστιάζονται στο ότι το παιδί μπορεί να μη γίνει αποδεκτό ή να δεχθεί χλευασμό και κοροϊδία και ακόμα χειρότερα αυτό μπορεί να συμβαίνει και στο οικογενειακό περιβάλλον. Από την πλευρά του ο κ. Χριστοδούλου σημείωσε ότι όταν τα μικρά παιδιά, από την περίοδο του νηπιαγωγείου ακόμα, βρίσκονται στην τάξη με παιδί ή παιδιά με αναπηρίες, θα αναπτύξουν σχέσεις και η αποδοχή θα είναι πολύ πιο εύκολη και θα μάθουν να συνυπάρχουν από την παιδική ηλικία.

 

Παραβίαση της Σύμβασης του ΟΗΕ

Το 2008 η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε τις σχετικές συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένης και της Διεθνούς Συνθήκης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Παιδιών με Αναπηρίες. Βασική αρχή των Συμβάσεων αυτών, σύμφωνα με τον κ. Νικολαΐδη, είναι ότι «όλα τα παιδιά είναι ίσα και πρέπει να προστατεύονται από διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, καταγωγής, πεποιθήσεων, νομικής κατάστασης των ίδιων ή μελών της οικογένειάς τους». Ωστόσο, πρόσθεσε, δέκα και πλέον χρόνια μετά, εξακολουθούν στη χώρα μας να υπάρχουν πολλά κενά και σοβαρές στρεβλώσεις που καταλήγουν σε διακρίσεις, αποκλεισμούς και περιθωριοποίηση των παιδιών με αναπηρίες σε όλους τους τομείς της ζωής.

Η Τασούλα Γεωργιάδου από την πλευρά της τόνισε ότι η συγκεκριμένη σύμβαση προνοεί ότι από τη στιγμή που θα γεννηθεί ένα παιδάκι με αναπηρία, πρέπει να απολαμβάνει όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα χωρίς διακρίσεις και διαχωρισμούς. Κατά συνέπεια, πρόσθεσε, το κράτος μας από τη στιγμή που υπέγραψε αυτή τη σύμβαση έχει ευθύνη απέναντι σε αυτά τα παιδιά. Το κράτος πρέπει να χαράξει μια συγκεκριμένη γραμμή αντιμετώπισης αυτών των παιδιών, ώστε να σταματήσει και η ταλαιπωρία των γονιών.

Ο Ανδρέας Χριστοδούλου υπογράμμισε ότι η Σύμβαση που υπογράφηκε το 2008 θεσπίστηκε σε νόμο το 2011 και αυτή καθορίζει τι σημαίνει αναπηρία, καθώς επίσης αναφέρεται στα ίσα δικαιώματα και την ίση μεταχείριση που πρέπει να διαφυλάττει ένα κράτος.

Τόνισε ακόμη ότι το 2013 ο ΟΗΕ μελετώντας τα δεδομένα της Κύπρου διαπίστωσε ότι από τα 65 σημεία της Σύμβασης η Κύπρος τηρούσε μόνο τα τέσσερα. Πρόσθεσε ότι η έκθεση ήταν καταπέλτης εναντίον του κυπριακού κράτους σε σχέση με την τήρηση της σύμβασης. Υπέδειξε δε χαρακτηριστικά ότι εάν η Ε.Ε. και ο ΟΗΕ αποφασίσουν να έρθουν και να κάνουν έλεγχο στην Κυπριακή Δημοκρατία για την τήρηση του νόμου του 2011, τότε ίσως υπάρχει και κίνδυνος να έχουμε σοβαρές επιπτώσεις ως κράτος.

Από την πλευρά του ο Χρ. Νικολαΐδης γνωστοποίησε ότι τον Απρίλιο θα έρθει στην Κύπρο κλιμάκιο της Επιτροπής του ΟΗΕ για έλεγχο στη βάση καταλόγου αιτημάτων που έθεσαν οι οργανώσεις και περιμένουν απαντήσεις. Κυρίως, πρόσθεσε, θα εξετάσει θέματα εκπαίδευσης και έγκαιρης παρέμβασης, καθώς και ζητήματα επιδομάτων και οικονομικής υποστήριξης των οικογενειών.

Στο κενό εξακολουθεί να πέφτει η παρατήρηση της Επιτροπής ότι οι απόψεις των παιδιών με αναπηρίες δεν λαμβάνονται υπόψιν επαρκώς σε ζητήματα που αφορούν τα παιδιά και την ανησυχία τους ότι το δικαίωμα των παιδιών με αναπηρίες στην ενιαία εκπαίδευση στα συνηθισμένα σχολεία μπορεί να περιορίζεται από την έλλειψη γονικής συγκατάθεσης για φοίτηση των παιδιών τους στα ίδια σχολεία όπου φοιτούν τα συνομήλικα παιδιά της γειτονιάς τους και οι φίλοι τους.

 

Διασπορά των κονδυλίων

Επίσης, τα κονδύλια τα οποία παραχωρεί η Ε.Ε. για την ειδική εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες δεν καταλήγουν όλα στην ειδική εκπαίδευση. Όλα τα κονδύλια που αφορούν διαφόρους τομείς (όπως παιδιά με αναπηρίες, γεωργικές υποθέσεις κ.τ.λ.) μπαίνουν σε ένα ταμείο και διανέμονται στα διάφορα υπουργεία με αποτέλεσμα τα κονδύλια που αφορούν τον κάθε τομέα να μην καταλήγουν όλα στον τομέα που πρέπει.

Από την πλευρά του ο Χρ. Νικολαΐδης επεσήμανε ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί ένα ξεκάθαρο, στοχευμένο και επαρκώς χρηματοδοτούμενο σχέδιο δράσης, που να περιλαμβάνει πρόσβαση σε εύλογες προσαρμογές και επαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών, και προοδευτικά να διασφαλίζει ότι τα παιδιά με αναπηρίες μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους στην ενιαία εκπαίδευση.

Δεν μπορεί, τονίστηκε, ένας γραφειοκράτης σε μία δημόσια υπηρεσία ή σε ένα υπουργείο χωρίς δεύτερη σκέψη να απορρίπτει αιτήσεις.

 

Διακρίσεις στην εκπαίδευση, διαδικασίες εξπρές

Οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους περιφρονούν επίσης και παραγνωρίζουν τις θέσεις του εθνικού φορέα που εκπροσωπεί θεσμοθετημένα τα άτομα με αναπηρίες σε εθνικό επίπεδο, με βασικότερο αίτημα τη σταδιακή κατάργηση όλων των δομών διαχωρισμού και διάκρισης στην εκπαίδευση, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΥΣΟΑ.

Η Τ. Γεωργιάδου επεσήμανε ότι η αντιμετώπιση των παιδιών με αναπηρίες μέσα στο σχολείο εξαρτάται από τους εκπαιδευτικούς και κύρια από τον διευθυντή, αλλά και από το γενικότερο περιβάλλον. Αν αυτοί αποδέχονται τα άτομα με αναπηρία, τότε το αποτέλεσμα είναι θετικό. Όμως πρόσθεσε, σε κάποιους χώρους δεν έχουμε αποδοχή αφού αυτοί που ορίζονται ως αρμόδιοι δεν έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα ούτε μπορεί να έχουν την κατάλληλη κατάρτιση για να χειριστούν ένα παιδάκι με αναπηρία. Οπότε αυτό τους προκαλεί φόβο διότι δεν ξέρουν πώς να χειριστούν την κατάσταση.

Πιο αναλυτικός ήταν ο Α. Χριστοδούλου, ο οποίος επεσήμανε ότι παρά τις πρόνοιες της Σύμβασης, στα σχολεία αφιερώνονται 65 ώρες για ειδική εκπαίδευση και λογοθεραπεία για όλα τα παιδιά με αναπηρίες σε ένα σχολείο. Όμως αυτό δεν γίνεται στη βάση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ένα παιδί, αλλά καθορίζεται από το πόσους ειδικούς διαθέτει το υπουργείο σε κάθε σχολείο και ο χρόνος αυτός μοιράζεται στα παιδιά. Όμως με βάση τη σύμβαση το κάθε παιδί θα έπρεπε να έχει τη δική του αξιολόγηση και βάση αυτή να του αφιερώνεται ο χρόνος που πρέπει και όχι να δίνεται χρόνος ανάλογα με το προσωπικό που διαθέτει μια σχολική μονάδα.

 

Διαχρονικά προβλήματα με συνοδούς

Άλλο ένα πρόβλημα είναι αυτό των συνοδών που αναδείχθηκε εδώ και 10 χρόνια. Οι γονείς σημειώνουν πως πάντοτε οι συνοδοί που διαθέτει το Υπουργείο Παιδείας είναι πιο λίγοι από αυτούς που χρειάζονται.

Όπως υπέδειξε ο Α. Χριστοδούλου, οι αρμόδιες επιτροπές αποφασίζουν βεβιασμένα όχι στη βάση των αναγκών των παιδιών, αλλά με βάση τα κονδύλια που έχει διαθέσιμα το Υπουργείο Παιδείας. Το διαχρονικό πρόβλημα είναι ότι η Επαρχιακή Επιτροπή συνεδριάζει κάθε Τετάρτη και εξετάζει δεκάδες περιπτώσεις κάθε φορά, με αποτέλεσμα να μη δίνεται ο απαιτούμενος χρόνος να εξεταστεί μια περίπτωση και να αξιολογηθεί με βάση τις ανάγκες της και να δοθεί η σωστή στήριξη. Έτσι βάζουν όλα τα παιδιά στην ειδική μονάδα, τοποθετούν και δύο συνοδούς και νομίζουν ότι έλυσαν το πρόβλημα, όπως είπε.

Στο θέμα αυτό συμφώνησε και η κα Γεωργιάδου, η οποία ανέφερε ότι όταν ξεκινήσουν τα σχολεία για να εγκριθεί ένας συνοδός, ο γονιός πρέπει να τρέξει κάθε φορά να μαζέψει ένα σωρό βεβαιώσεις και πιστοποιητικά. Όμως τη στιγμή που ένα παιδί είναι αναγνωρισμένο ως ανάπηρο οποιουδήποτε βαθμού, πρέπει να αντιμετωπιστεί ισότιμα με τα άλλα παιδιά. Επίσης, το κράτος πρέπει να έχει ενιαία πολιτική στην αντιμετώπιση και να μην επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο η ίδια ταλαιπωρία.

Κατάργηση Ειδικών Μονάδων

Ένα άλλο αίτημα των γονέων είναι η κατάργηση των ειδικών μονάδων στα σχολεία, διότι τα παιδιά με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να είναι μέσα στις τάξεις μαζί με τους συμμαθητές τους και να έχουν ώρες στήριξης που θα στηρίζεται κάθε παιδί το οποίο έχει ανάγκη. Το να υπάρχουν σε μια ειδική μονάδα δύο παιδιά σε αναπηρικό καροτσάκι, δύο παιδιά με σύνδρομο Down, ένα κωφό και ένα με αυτισμό τι μάθημα μπορώ να γίνει αφού τα προβλήματα είναι διαφορετικά για το καθένα, διερωτήθηκε ο κ. Χριστοδούλου. Μπορεί να υπάρχει σε κάθε σχολείο ένας υπεύθυνος εκπαιδευτικός, ο οποίος θα αξιολογεί τα παιδιά και θα βγάζει πρόγραμμα στήριξης για το καθένα ξεχωριστά.