Το Κυπριακό, μετά τη Γενεύη, σε αχαρτογράφητα νερά

Η προσπάθεια για λύση ΔΔΟ και «τετραγωνισμό του κύκλου» συνεχίζεται. Είναι εμφανές ότι στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη διάσκεψη, θα πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια από μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς και εν γένει της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αντιμετώπιση των προσπαθειών της τουρκικής πλευράς να προωθήσει λύση δύο κρατών, αλλά και για αντιμετώπιση ενδεχόμενων πιέσεων για αλλοίωση υφιστάμενων σημαντικών συγκλίσεων.

 

Της
Νίκης Κουλέρμου

Το Κυπριακό, μετά την άτυπη διάσκεψη της Γενεύης, εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά.

Η Τουρκία χειραγωγώντας την τ/κ ηγεσία υπό τον κ. Τατάρ παγιώνει βήμα-βήμα τις διχοτομικές αξιώσεις της και το ερώτημα είναι τι πραγματικά επιδιώκει να κερδίσει.

Το δεύτερο ερώτημα είναι αν η ε/κ πλευρά και η Κυπριακή Δημοκρατία έχει διαγνώσει σωστά το στόχο της και πώς είναι δυνατόν να αντιμετωπίσει αυτές τις επιδιώξεις κερδίζοντας, ταυτόχρονα, την επανένωση του τόπου και του λαού μας μέσα από μια βιώσιμη και λειτουργική λύση, λύση ΔΔΟ, με την οποία τα δύο μέρη είναι, εδώ και δεκαετίες, δεσμευμένα διεθνώς με ψηφίσματα και αποφάσεις των Ην. Εθνών.

Οι απαράδεκτες αξιώσεις Τατάρ

Η Τουρκία είναι σαφές ότι θέλει τα κατεχόμενα ως επαρχία της και τους Τ/κ υποτελείς της. Αυτόν το στόχο τον μορφοποίησε σε πρόταση για κυριαρχική ισότητα και λύση δύο κρατών. Ενδεικτικό της επιμονής της είναι και η προσπάθεια φίμωσης όσων φωνών ακούστηκαν από την τουρκοκυπριακή κοινότητα κατά των επιδιώξεών της με αποκορύφωμα την επίθεση των Γκρίζων Λύκων κατά του Μουσταφά Ακιντζί ενώ ακόμα η διάσκεψη ήταν σε εξέλιξη.

Το εξωφρενικό είναι ότι με την πρόταση που κατέθεσε ο κ. Τατάρ στη διάσκεψη απαιτεί ένα ψήφισμα από το Συμβούλιο Ασφαλείας για αναγνώριση στην Κύπρο δύο κυρίαρχων κρατών, τα οποία στη συνέχεια να εισέλθουν σε μια διαπραγμάτευση για να καταλήξουν σε συμφωνία για την εταιρική σχέση και τη μεταξύ τους συνεργασία. Δηλαδή απαιτεί πρώτα λύση που θα νομιμοποιεί την ντε φάκτο διχοτόμηση και μετά διαπραγματεύσεις.

Η πρόταση είναι εξωφρενική, γιατί συγκρούεται με τα υφιστάμενα ψηφίσματα του ΟΗΕ και ήδη έχει απορριφθεί όχι μόνο από την ε/κ πλευρά, αλλά και από τη διεθνή κοινότητα και την ΕΕ. Ενδεικτική ήταν η υπόδειξη του ΓΓ του ΟΗΕ προς τον Ερσίν Τατάρ ότι η λύση δύο κρατών είναι εκτός των όρων εντολής του, αλλά και οι κατ’ επανάληψη δηλώσεις του Βρετανού ΥΠΕΞ που ήταν παρών στη διάσκεψη για λύση ΔΔΟ, και οι υποστηρικτικές προς αυτή τη μορφή λύσης δηλώσεις όλων των μονίμων μελών του Σ. Ασφαλείας. Δηλώσεις που δεν θα πρέπει, ωστόσο, να εφησυχάζουν την ε/κ πλευρά.

Ο ρόλος του ΓΓ του ΟΗΕ

Παρά το γεγονός ότι η διάσκεψη στη Γενεύη δεν καρποφόρησε, το γεγονός ότι ο κ. Γκουτέρες αποφάσισε τη συνέχιση της προσπάθειας για μερικούς μήνες δηλώνοντας ότι δική του επιδίωξη είναι να παλέψει για το δικαίωμα τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων να ζήσουν σε συνθήκες ευημερίας και ειρήνης διότι αξίζουν κάτι τέτοιο, δίνει ανάσα ζωής στην προσπάθεια να ανοίξει ο δρόμος για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης μίλησε για «επιτυχή διαχείριση» από πλευράς του ΓΓ του ΟΗΕ, ο οποίος τήρησε μια «άψογη» στάση.

Ο γρίφος από τις δηλώσεις Γκουτέρες και οι «επιμέρους απόψεις των Άγγλων»

Η δήλωση του κ. Γκουτέρες ότι «το να τετραγωνίζεις τον κύκλο είναι αδύνατο στη γεωμετρία, αλλά είναι πολύ κοινό στην πολιτική», ως απάντηση στο διεθνές πρακτορείο ΑΡ για το πώς «τετραγωνίζεται ο κύκλος» όταν ενώ το ΣΑ υποστηρίζει μια ομόσπονδη Κύπρο, υπάρχει μια πρόταση για δύο χωριστά κράτη, είναι φυσικό να προβληματίζει. Όπως και η απάντηση του κ. Γκουτέρες σε ερώτηση του ελβετικού πρακτορείου ειδήσεων κατά πόσον, αφού οι θέσεις της μιας πλευράς έρχονται σε αντίθεση με τους όρους εντολής του από το Σ. Ασφαλείας, η εντολή μπορεί να αλλάξει. Ο κ. Γκουτέρες είπε ότι «αυτή είναι μια ερώτηση που πρέπει να γίνει προς το ΣΑ», σημειώνοντας ότι ένα από τα μόνιμα μέλη του ΣΑ συμμετέχει σε αυτές τις συνομιλίες, εννοώντας τη Βρετανία.

Τι γίνεται λοιπόν ή τι θα γίνει στο παρασκήνιο στο επόμενο διάστημα; Θα κατατεθούν προτάσεις, όπως οι ιδέες που έφερε στην πρώτη του επίσκεψη στην Κύπρο ο Ντομινίκ Ράαμπ; Ή μήπως ο κ. Ράαμπ στην κατ’ ιδίαν συνάντηση που είχε με τον κ. Γκουτέρες έβαλε κάτω τις συνομοσπονδιακές προσεγγίσεις του;

Αξιοσημείωτη επί τούτου ήταν η αναφορά του Προέδρου Αναστασιάδη -ανάμεσα στις ευχαριστίες προς όλους όσοι στήριξαν τη θέση για λύση ΔΔΟ- πως «οι Άγγλοι μπορεί να έχουν κάποιες επιμέρους απόψεις, αλλά η ουσία είναι πως σε καμία των τοποθετήσεών τους δεν ξέφευγαν των πλαισίων όπως καθορίζονται από τα ΗΕ ή τη συμφωνημένη βάση λύσης».

Θα τετραγωνιστεί ο κύκλος πολιτικά;

Θα δούμε λοιπόν στη συνέχεια πώς θα εξελιχθεί το θρίλερ των πενταμερών διασκέψεων. Αν αυτή η διάσκεψη (27-29 Απριλίου) στη Γενεύη δεν κατάφερε να βρει κοινό έδαφος για επανέναρξη των συνομιλιών με στόχο μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, όπως δεν κατάφερε να βρει κοινό έδαφος στις πολύμηνες διερευνητικές της επαφές η κα Λουτ, πώς αυτό θα καταστεί εφικτό στους επόμενους 2-3 μήνες σε μια νέα διάσκεψη; Θα τετραγωνιστεί ο κύκλος πολιτικά και πώς; Θα εξαναγκαστεί η Τουρκία και η τ/κ πλευρά να υποχωρήσει από την απαράδεκτη θέση της και πώς; Με το καρότο και το μαστίγιο της ΕΕ; Με «ιδέες» από τρίτους που της δίνουν αυτό που θέλει με διαφορετικό τρόπο; Με απειλές για νέα τετελεσμένα;

Οι φόβοι για νέα τετελεσμένα εκδηλώθηκαν με την προειδοποίηση του κ. Αναστασιάδη ότι δεν θα προσέλθει σε νέα Πενταμερή αν αυτά επιχειρηθούν. Παρόμοιοι φόβοι εκφράστηκαν και από τον ΓΓ του ΑΚΕΛ.

Υπενθυμίζουμε ότι όταν η Τουρκία έκανε εισβολή στη θάλασσα από τα νότια της Κύπρου, εμπόδιζε το γεωτρητικό της πρόγραμμα και διενεργούσε δικές της γεωτρήσεις προασπιζόμενη δήθεν τα δικαιώματα των Τ/κ, κανένας δεν μπόρεσε να τη σταματήσει και μάλιστα όσοι δήλωναν στήριξη στα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας μιλούσαν και για «διαφιλονικούμενες» περιοχές στις οποίες βρέθηκαν τα τουρκικά γεωτρύπανα. Επίσης, παρ’ όλη τη στήριξη στα ψηφίσματα για την Αμμόχωστο, κανένα από αυτά που μιλά για επιστροφή των μονίμων κατοίκων της δεν υλοποιήθηκε, ενώ ο Ερντογάν έκανε το πικ-νικ στην περίκλειστη πόλη και το βρόμικο παιχνίδι με τις περιουσίες βρίσκεται σε εξέλιξη…

Τα ΜΟΕ που πρότεινε ο κ. Αναστασιάδης για τα Βαρώσια, το λιμάνι και το αεροδρόμιο της Τύμπου, καθώς και το Ταμείο Υδρογονανθράκων δεν ήταν δέλεαρ για την τ/κ πλευρά. Αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες μας, δεν συζητήθηκαν καν, όπως δεν συζητήθηκε η πρόταση για αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Το ερώτημα είναι αν συζητήθηκε το πλαίσιο Γκουτέρες, σημείο από το οποίο υποτίθεται θα επανεκκινούσαν οι συνομιλίες αν βρίσκονταν κοινά σημεία – κοινό έδαφος. Η ρητορική του Προέδρου για την πολιτική ισότητα και τη μια θετική ψήφο των Τ/κ δεν άλλαξε καθόλου. Θα απέτρεπε την πρόταση Τατάρ ένα τέτοιο ενδεχόμενο ή στο ενδεχόμενο που ο κ. Αναστασιάδης αξιοποιούσε την πρόταση του ΑΚΕΛ; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Όμως γιατί δεν δοκιμάστηκε;

Είναι εμφανές λοιπόν ότι στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη διάσκεψη, θα πρέπει να ενταθεί η προσπάθεια από μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς και εν γένει της Κυπριακής Δημοκρατίας για την αντιμετώπιση των προσπαθειών της τουρκικής πλευράς να προωθήσει λύση δύο κρατών, αλλά και για αντιμετώπιση ενδεχόμενων πιέσεων για αλλοίωση υφιστάμενων σημαντικών συγκλίσεων.

Εν κατακλείδι, η ταπεινή μας εκτίμηση, αλλά και βαθιά ανησυχία, είναι ότι το Κυπριακό θα εξακολουθήσει να βρίσκεται στη δίνη των γεωπολιτικών επιδιώξεων της Τουρκίας και άλλων «διεθνών παικτών», με την ε/κ πλευρά να περιορίζεται στη «δήθεν επιτυχή διαχείριση» κάθε νέας εξέλιξης. Στο βάθος θα βρίσκονται πολιτικές ατζέντες που θα απομακρύνουν τη λύση του Κυπριακού χάριν άλλων πολιτικών επιδιώξεων, όπως έγινε με την απώλεια της ιστορικής ευκαιρίας στο Κραν Μοντανά (και νωρίτερα στο Μοντ Πελεράν). Δεν θέλουμε να πιστεύουμε ότι έκτοτε το πουλλίν επέτασε… γιατί θέλουμε να διατηρούμε ζωντανή την ελπίδα. Και την ελπίδα μπορούν και πρέπει να την κρατήσουν ζωντανή οι Ε/κ και Τ/κ που ξεχύθηκαν στους δρόμους στις 24 Απριλίου.