Το μετέωρο βήμα ενός Προέδρου

Του Άριστου Δαμιανού*

Το να χαρακτηρίζεται ως κομβικό το σημείο στο οποίο βρίσκεται το Κυπριακό δεν είναι κάτι καινούργιο. Το να βρίσκεται όντως σε κομβικό σημείο το Κυπριακό και ο ηγέτης της ελληνοκυπριακής κοινότητας να μην ξέρει προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί ή να τυρβάζει περί άλλα, είναι επικίνδυνο.

Λέχθηκαν και γράφτηκαν πολλά για το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά. Ανεξαρτήτως αφηγήματος η ουσία είναι μία. Από τον Ιούλιο 2017 ο ΟΗΕ, ο Γενικός του Γραμματέας και η διεθνής κοινότητα ανέμεναν επανεκκίνηση της διαδικασίας από εκεί που διακόπηκε, με αξιοποίηση των σημαντικών συγκλίσεων που έχουν επιτευχθεί, των έξι σημείων του πλαισίου Γκουτέρες και του άτυπου εγγράφου για την εφαρμογή της λύσης. Δεν θα σταθώ στην απαράδεκτη στάση της τουρκικής πλευράς ούτε στην κορύφωση της προκλητικότητας της με αφορμή το γεωτρητικό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις τουρκικές παράλληλες έρευνες. Είναι εύκολο να αναλύουμε την τουρκική στάση. Το ζητούμενο είναι εμείς τι κάνουμε; Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, από τον οποίο ο ΓΓ του ΟΗΕ ανέμενε (και αναμένει) έκφραση ετοιμότητας για επανέναρξη συνομιλιών χωρίς αστερίσκους και προϋποθέσεις, την παραμονή της αναχώρησής του για να προσφωνήσει τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ζήτησε χρόνο για «καλή προετοιμασία». Αλήθεια, τι έκανε από τον Ιούλιο 2017 μέχρι τον Σεπτέμβριο 2018;

Επιστρέφοντας, ο κ. Αναστασιάδης επανέφερε την ιδέα του για χαλαρή/αποκεντρωμένη ομοσπονδία. Μια ιδέα επί της οποίας σε πρακτικό του Εθνικού Συμβουλίου του Φεβρουαρίου 2012 καταγράφεται η υπόδειξη/έκκληση του τότε Προέδρου Χριστόφια προς τον κ. Αναστασιάδη όπως δώσει περιεχόμενο στην «ιδέα» αλλά, αν και πέρασαν άλλα έξι χρόνια, ακόμα αναμένουμε. Ασφαλώς, στο χρόνο που διέρρευσε, ο κ. Αναστασιάδης -ως Πρόεδρος πλέον- αύξησε κατά ένα τρίτο τις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες και τριπλασίασε τα ομοσπονδιακά όργανα και θεσμούς. Οποία αντίφαση.

Επομένως, το διττό ερώτημα που πλανάται είναι ποιες αρμοδιότητες και θεσμούς θέλει τώρα ο Πρόεδρος να αφαιρέσει από το κεντρικό κράτος και να αποδώσει στις περιφέρειες, στις ομόσπονδες μονάδες; Και αφού η «ιδέα» της αποκέντρωσης κρατάει χρόνια, γιατί ως Πρόεδρος επιδίωξε και πέτυχε -στις διαπραγματεύσεις- ουσιαστική αύξηση στις ομοσπονδιακές αρμοδιότητες και τα κεντρικά ομοσπονδιακά όργανα και θεσμούς; Δυστυχώς, μετά τη διάσκεψη Τύπου ο κ. Αναστασιάδης όχι μόνο δεν έδωσε απαντήσεις αλλά -αντιθέτως- επέτεινε τη σύγχυση. Τόσο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων όσο και των πολιτών. Και αν έχει κατορθώσει να συγχύσει πολιτικές ηγεσίες και λαό, είναι για να διερωτάται κανείς πόση σύγχυση έχει προκαλέσει στον ΟΗΕ και σε όλους όσοι ανέμεναν καθαρό πολιτικό λόγο και ξεκάθαρη στόχευση για επανέναρξη συνομιλιών με στόχο τη λύση. Ασφαλώς εδώ που φτάσαμε κρατούμε στα θετικά την επαναβεβαίωση της θέσης για λύση δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας και θεωρούμε βασικά σωστή την ανάλυση του Προέδρου για το περιεχόμενο του Πλαισίου Γκουτέρες. Απ’ εκεί και πέρα, ο κ. Αναστασιάδης εμφανίστηκε αντιφατικός και πρόχειρος. Το δε παράδειγμα που έδωσε για τον East Med και για τη μία θετική τουρκοκυπριακή ψήφο είναι κακό. Αντιλαμβάνεται ο Πρόεδρος τον κίνδυνο επανανοίγματος του κεφαλαίου «πολιτική ισότητα»; Και αν τον ενοχλεί η μία τουρκοκυπριακή θετική ψήφος για τα θέματα ΑΟΖ, τι υπονοεί; Ότι δεν πρέπει η διαχείριση των φυσικών πόρων και η ΑΟΖ να αποτελούν ομοσπονδιακή αρμοδιότητα; Θέση που διατύπωσε και προεκλογικά και μετά ανασκεύασε; Ακόμα χειρότερα, τον απασχολεί η μία θετική ψήφος, πλην όμως παραδέχτηκε εν τέλει ότι αποδέχτηκε τα βέτο Προέδρου και Αντιπροέδρου.

Εμείς ανησυχούμε. Ο κ. Αναστασιάδης ισχυρίζεται ότι η ιδέα για αποκεντρωμένη ομοσπονδία έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της τουρκικής θέσης για μια θετική ψήφο σε όλα τα ζητήματα. Πλην όμως ξεχνά ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ ούτως ή άλλως απορρίπτει την τουρκική θέση. Λέει ο Πρόεδρος ότι θέλει αποκέντρωση, αλλά στο ερώτημα «αποκέντρωση ποιων οργάνων και αρμοδιοτήτων» απαντά ότι θα ρωτήσει διεθνολόγους. Δηλαδή άνοιξε ένα τεράστιο ζήτημα χωρίς καν να έχει πολιτική και επιστημονική τεκμηρίωση, χωρίς καν να έχει ολοκληρωμένη θέση. Πέραν του πρόδηλου, πως αφ’ εαυτής η ομοσπονδία ως πολιτειακή δομή είναι αποκεντρωμένη σε σύγκριση με το ενιαίο κράτος. Το πράγμα μιλά από μόνο του. Στην καλύτερη περίπτωση, ο κ. Αναστασιάδης λειτουργεί με προχειρότητα. Στη χειρότερη, δρα με σκοπιμότητα. Και αυτό είναι απαράδεκτο.

*Μέλος Π.Γ. Κ.Ε. ΑΚΕΛ, βουλευτής