Το παζλ της εκλογής νέου προέδρου της Κομισιόν

Χαμηλός ο πήχης των προσδοκιών για οριστική συμφωνία την Πέμπτη

 Του Βαγγέλη Αρεταίου

• Τόσο ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν όσο και ο επόμενος πρόεδρος του Συμβουλίου θα βρεθούν αντιμέτωποι με ιστορικές προκλήσεις. Θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να διαχειριστούν το Brexit, το οποίο έχει γίνει ιδιαίτερα τοξικό, τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για την ΕΕ
• Οι νέες ευρωπαϊκές ηγεσίες θα πρέπει επίσης να διαχειριστούν τον επικείμενο εμπορικό «πόλεμο» ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, κάτι που θα φέρει την ΕΕ σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση
• Στους κόλπους της Ένωσης οι εξελίξεις και οι δυναμικές δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Τα μεγάλα σχέδια για περισσότερη ευρωπαϊκή ενσωμάτωση έχουν εξασθενίσει και η Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της κόπωσης και της αδράνειας
• Οι διαβουλεύσεις είναι εξαιρετικά πολύπλοκες, καθώς λαμβάνονται υπόψη πολλοί παράγοντες γεωγραφικοί, προσωπικοί, πολιτικοί και ιδεολογικοί

 

Χαμηλός είναι ο πήχης των προσδοκιών για μια οριστική συμφωνία για τον νέο πρόεδρο της Κομισιόν στη Σύνοδο Κορυφής την ερχόμενη Πέμπτη στις Βρυξέλλες, καθώς η διάσταση απόψεων ανάμεσα στο Βερολίνο και το Παρίσι εξακολουθεί να παραμένει αγεφύρωτη.

Στις Βρυξέλλες δεν αποκλείουν να χρειαστεί μια έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για το θέμα αυτό στα τέλη Ιουνίου ή στις αρχές Ιουλίου, ενώ οι διαπραγματεύσεις και τα παζάρια ανάμεσα στις χώρες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη.

Οι διαβουλεύσεις είναι εξαιρετικά πολύπλοκες, καθώς λαμβάνονται υπόψη πολλοί παράγοντες -γεωγραφικοί, προσωπικοί, πολιτικοί και ιδεολογικοί- και στην έδρα της ΕΕ πολλοί είναι αυτοί που εκτιμούν ότι είναι η πρώτη φορά που η επιλογή ενός προέδρου της Κομισιόν είναι τόσο δύσκολη.

Την ίδια ώρα, έμπειροι διπλωμάτες και βετεράνοι κοινοτικοί αξιωματούχοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο ενός δια-θεσμικού πολέμου ανάμεσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις χώρες μέλη.

Το «μεγάλο παζάρι»

Παρόλο που ο Γάλλος Πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν επιθυμεί τον Μάνφρεντ Βέμπερ για την προεδρία της Κομισιόν και ότι ουσιαστικά δεν συμφωνεί με τη διαδικασία του Spitzenkandidat, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) εξακολουθεί να θεωρεί ότι ο μόνος υποψήφιός του είναι ο Γερμανός Χριστιανοδημοκράτης.

Η Καγκελάριος Μέρκελ από τη μεριά της εξακολουθεί να στηρίζει την υποψηφιότητα του Μάνφρεντ Βέμπερ, αλλά η πολιτική κατάσταση στο Βερολίνο, όπου πολλοί μιλούν ακόμα και για ενδεχόμενο προώρων εκλογών μετά το πλήγμα που δέχθηκαν οι Σοσιαλοδημοκράτες αλλά και οι Χριστιανοδημοκράτες στις πρόσφατες εκλογές, δεν αφήνει πολλά περιθώρια.

Το βασικό πρόβλημα ωστόσο παραμένει: Παρίσι και Βερολίνο απέχουν πολύ από έναν συμβιβασμό και αυτό έχει δυσχεράνει τις διαβουλεύσεις ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ερχόμενης Πέμπτης.

Σε μια κίνηση προκειμένου να διασκεδάσει τις ανησυχίες στις Βρυξέλλες, ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι θα υποστήριζε την υποψηφιότητα της Άνγκελα Μέρκελ για την προεδρία της Κομισιόν, παρόλο που η Γερμανίδα Καγκελάριος έχει καταστήσει σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται να αναλάβει θέσεις στην ΕΕ.

Ο Πρόεδρος Μακρόν είχε αφήσει να φανεί ότι θα υποστήριζε τη Δανέζα Mάργκρετ Βέσταγκερ των Φιλελευθέρων, αλλά στα «πηγαδάκια» των Βρυξελλών τις τελευταίες μέρες η υποψηφιότητά της θεωρείτο πλέον πολύ δύσκολη.

Ωστόσο, οι Φιλελεύθεροι έχουν αναδειχθεί ως οι ρυθμιστές των ισορροπιών, καθώς μετά τις ευρωεκλογές το ΕΛΚ και οι Σοσιαλδημοκράτες δεν έχουν πλέον την πλειοψηφία.

Το ΕΛΚ παραμένει ανένδοτο στην αξίωσή του να αναλάβει την ηγεσία της Κομισιόν, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες προτείνουν στο ΕΚΛ να αναλάβει ένας υποψήφιός του και μάλιστα Γερμανός την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με αντάλλαγμα την προεδρία της Κομισιόν. Οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν ένα ισχυρό χαρτί, όπως τουλάχιστον θεωρούν ορισμένοι βετεράνοι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, τον Φρανς Τίμμερμανς, ο οποίος είναι αντιπρόεδρος της Κομισιόν και έχει ένα διεθνές προφίλ, σε αντίθεση με τον Μάνφρεντ Βέμπερ.

Στον αγώνα των διαβουλεύσεων δεν εμπλέκονται φυσικά μόνο το Παρίσι και το Βερολίνο. Η Ισπανία, η Ολλανδία και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης διαδραματίζουν ήδη πολύ σημαντικό ρόλο στις διαβουλεύσεις και δεν θα αφήσουν τον γαλλο-γερμανικό άξονα να αποφασίσει μόνος του.

Ενόψει ιστορικών προκλήσεων

Ενώ για την προεδρία της Κομισιόν οι διαβουλεύσεις βρίσκονται στο ζενίθ τους, πέπλο μυστηρίου καλύπτει τις προθέσεις των χωρών μελών για την προεδρία του Συμβουλίου, η οποία είναι εξίσου σημαντική, καθώς έχει ουσιαστικά τον ρόλο να βρίσκει συμβιβασμούς ανάμεσα στις χώρες μέλη.

Το όνομα της Άνγκελα Μέρκελ είχε ακουστεί πολύ πριν από μήνες και πολλοί ήταν αυτοί στις Βρυξέλλες που θεωρούσαν ότι η Γερμανίδα Καγκελάριος θα ήταν το καταλληλότερο πρόσωπο.

Ωστόσο, η Άνγκελα Μέρκελ κατάστησε σαφές ότι δεν ενδιαφέρεται να αναλάβει θέσεις στην ΕΕ. Πάντως στις Βρυξέλλες υπάρχουν ακόμα ορισμένοι που δεν έχουν αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο.

Το σίγουρο είναι ότι τόσο ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν όσο και ο επόμενος πρόεδρος του Συμβουλίου θα βρεθούν αντιμέτωποι με ιστορικές προκλήσεις.

Θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να διαχειριστούν το Brexit, το οποίο έχει γίνει ιδιαίτερα τοξικό τόσο για το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και για την ΕΕ. Ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα είναι πραγματικός εφιάλτης για την ΕΕ και τις ηγεσίες της.

Οι νέες ευρωπαϊκές ηγεσίες θα πρέπει επίσης να διαχειριστούν τον επικείμενο εμπορικό «πόλεμο» ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, κάτι που θα φέρει την ΕΕ σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση.

Την ίδια ώρα, στους κόλπους της Ένωσης οι εξελίξεις και οι δυναμικές δεν είναι ιδιαίτερα θετικές. Τα μεγάλα σχέδια για περισσότερη ευρωπαϊκή ενσωμάτωση έχουν εξασθενίσει και η Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της κόπωσης και της αδράνειας.

Οι νέες ευρωπαϊκές ηγεσίες θα αναλάβουν τα ηνία της Ένωσης σε μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας της, ωστόσο, όπως εκτιμούν ορισμένοι βετεράνοι ευρωπαϊστές στις Βρυξέλλες, τα πρόσωπα που προτάσσονται για τις προεδρίες των θεσμών δεν φαίνεται να έχουν την κατάλληλη αίγλη και ισχύ για να διαχειριστούν όλες αυτές τις προκλήσεις. Τα ίδια πρόσωπα θεωρούν ότι η ΕΕ έχει ανάγκη από καταξιωμένες πολιτικές προσωπικότητες, όπως για παράδειγμα αυτή της Άνγκελα Μέρκελ, ώστε η Ένωση να απαγκιστρωθεί από τα δεσμά των χωρών μελών και να αρχίσει να λειτουργεί με περισσότερη αυτονομία.

Τουρκία και κυπριακή ΑΟΖ

Ενόψει της Συνόδου, οι προσπάθειες της Λευκωσίας κινούνται σε δυο επίπεδα όσον αφορά τις τουρκικές κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ: Το πρώτο επίπεδο είναι τα συμπεράσματα της Συνόδου, όπου καταβάλλεται προσπάθεια να αποτυπωθεί η υπάρχουσα κατάσταση στην περιοχή και να ενισχυθεί το λεκτικό αντίδρασης της ΕΕ. Ουσιαστικά, η Λευκωσία θέλει να αποτυπωθεί στα συμπεράσματα η δήλωση της Φεντερίκα Μογκερίνι και να υπάρξει ένα σαφές και αυστηρό λεκτικό απέναντι στις τουρκικές κινήσεις.

Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό των ηγετών των χωρών μελών που είναι και οι μόνες αρμόδιες για να αποφασίσουν συγκεκριμένες αντιδράσεις εκ μέρους της ΕΕ απέναντι στην τουρκική κινητικότητα.

Ενδέχεται λοιπόν ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ να προβλέψει ότι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα ενημερώσει τους ηγέτες για την τουρκική κινητικότητα και στη συνέχεια ενδέχεται να υπάρξει συζήτηση όσον αφορά τις πιθανές αντιδράσεις της Ένωσης. Όλα αυτά θα αποφασιστούν μέσα στις επόμενες μέρες, ανέφεραν διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες.