Το Σένγκεν και η διαφθορά

Του
Αχιλλέα Δημητριάδη*

 

Όσοι ταξιδεύουν στην ΕΕ συχνά διερωτώνται γιατί χρειάζεται να παρουσιάζουµε διαβατήριο όταν µπαίνουµε σε χώρα της Ε.Ε. όταν φεύγουµε από την Κύπρο, ενώ αυτό δεν χρειάζεται όταν φεύγουµε από µια άλλη χώρα της Ε.Ε., π.χ. από την Ελλάδα µε προορισµό τη Γαλλία. Ο λόγος είναι ότι µόνο σε χώρες της Ε.Ε. που είναι µέλη της ζώνης Σένγκεν επιτρέπεται αυτή η απρόσκοπτη διακίνηση.

Από την 1η Μαΐου 2004 που εντάχθηκε η Κύπρος στην Ε.Ε., κανένας πρόεδρος δεν υπέβαλε αίτηση για να γίνει η Κύπρος µέλος της ζώνης Σένγκεν. Ο λόγος ήταν πολύ απλός. Συµµετοχή στη ζώνη Σένγκεν θα µετάτρεπε την «Πράσινη Γραµµή» σε εξωτερικό σύνορο, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται. […]

Το Πρωτόκολλο 10 της Συνθήκης Προσχώρησης της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας στην ΕΕ το 2003 προνοεί ένταξη ολόκληρης της επικράτειας της Κύπρου στην ΕΕ, µε αναστολή στην εφαρµογή του κοινοτικού κεκτηµένου στα εδάφη στα οποία η κυβέρνηση «δεν ασκεί αποτελεσµατικό έλεγχο». Η εφαρµογή του κοινοτικού κεκτηµένου θα επεκταθεί σε όλη την επικράτεια µε την επίλυση του Κυπριακού. Το Πρωτόκολλο 10 αποτέλεσε τη βάση για να συµφωνηθεί στις 28 Απριλίου 2004 ο «Κανονισµός της Πράσινης Γραµµής» ανάµεσα στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία και την τ/κ ηγεσία µε τη µεσολάβηση της ΕΕ.

Οι πρόνοιες της «Συνθήκης Σένγκεν» ενισχύουν την προστασία των εξωτερικών συνόρων και καταργούν τους ελέγχους στα εσωτερικά της ΕΕ. Οι πρόνοιες αυτές, συνεπώς, δεν µπορούν να εφαρµοστούν στη δική µας περίπτωση, καθώς η «Πράσινη Γραµµή» δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο. Εκτός άλλων και γιατί το κατεχόµενο τµήµα του νησιού βρίσκεται εκτός τελωνειακής επικράτειας, όπως επίσης και εκτός της Περιοχής Ελευθερίας, Ασφάλειας και ∆ικαιοσύνης, AFSJ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όλα τα πιο πάνω έρχεται η κυβέρνηση Αναστασιάδη να τα αµφισβητήσει και να βάλει την Κύπρο σε ακόµη έναν κίνδυνο διχοτόµησης. Από την πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή έγινε γνωστό πως ο τέως Υπουργός Εξωτερικών, Ν. Χριστοδουλίδης, υπέβαλε αίτηση για να γίνει η Κύπρος µέλος της Συνθήκης του Σένγκεν. Σε ποιον όµως υπέβαλε την αίτηση; Τι έγινε έκτοτε και γιατί δεν ενηµέρωσε κανέναν; Η ψήφιση, στις 2 Φεβρουαρίου, από τη Βουλή, νόµου που επιτρέπει «την εισαγωγή εφαρµοστικών διατάξεων για την ενσωµάτωση των κανόνων του κεκτηµένου Σένγκεν που αφορούν το Σύστηµα Πληροφοριών Σένγκεν δεύτερης γενιάς (SIS II)» εγείρει σοβαρά ερωτηµατικά.

Πρώτον, το πρόσχηµα για την αίτηση ένταξης στη ζώνη Σένγκεν είναι η ανάγκη αντιµετώπισης του µεταναστευτικού. Πράγµατι, το µεταναστευτικό ζήτηµα γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκο. Χρειάζεται αντιµετώπιση, όχι όµως, µε πρακτικές που εµβαθύνουν τη διαχωριστική γραµµή και καθιστούν την επίλυση ακόµα πιο δύσκολη. Το µεταναστευτικό αντιµετωπίζεται µε συστηµατική αξιοποίηση της βοήθειας που παρέχει η ΕΕ και σύµφωνα µε τους κανονισµούς της: ποιοι δικαιούνται παραµονή και ποιοι δεν δικαιούνται και πρέπει να σταλούν πίσω στην πατρίδα τους. Αυτό, ταυτόχρονα µε την πιο έξυπνη και αποτελεσµατική παρακολούθηση της Πράσινης Γραµµής, που να υποβοηθεί και την εθνική ασφάλεια. Ένα σκληρό σύνορο δεν είναι η λύση. Αντίθετα, η αξιοποίηση της Συµφωνίας ΕΕ – Τουρκίας για το µεταναστευτικό και η αξιολόγηση της εφαρµογής της έναντι της Κύπρου, θα έπρεπε να είναι κύριο µέληµά µας. Η ανικανότητα της κυβέρνησης να δώσει λύσεις µεγάλωσε το πρόβληµα.

∆εύτερο, µήπως υπάρχει άλλη σκοπιµότητα της προώθησης της ένταξης στη ζώνη Σένγκεν που ξεκίνησε από τον Ν. Χριστοδουλίδη το 2019; Αν αυτή ήταν η αύξηση της αξίας των «χρυσών διαβατηρίων» και «χρυσών αδειών µόνιµης διαµονής» (βίζες), τότε αυτό είναι ένα ακόµη παράδειγµα που η εξυπηρέτηση µιας οµάδας συµφερόντων έρχεται σε αντίθεση µε το καλώς νοούµενο εθνικό συµφέρον.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη κινήσει τις διαδικασίες επί παραβάσει κατά της Κύπρου µε αφορµή τα «χρυσά διαβατήρια» και είναι εξίσου αυστηρή σε πρακτικές µε «χρυσές βίζες». […] Έχει άλλωστε επανειληµµένα διαπιστωθεί ότι τα «χρυσά» διαβατήρια και βίζες δεν αποδίδουν µακροχρόνιο οικονοµικό όφελος, αλλά εξελίσσονται σε πηγές διαφθοράς και διακίνησης βρόµικου χρήµατος.

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη αδιαφόρησε για όλα αυτά. Το κρίσιµο θέµα είναι τι αξιολογούµε ότι είναι το πιο σηµαντικό για τη χώρα µας στην παρούσα συγκυρία. Είναι η µάχη για να ενώσουµε την πατρίδα µας ή οι ευκαιριακές πολιτικές και τα συµφέροντα ορισµένων; Οι πολίτες πρέπει να βλέπουν τι γίνεται γιατί σύντοµα θα κληθούν να αποφασίσουν.

*∆ικηγόρος