Το σήμερα των αγορών, η διεθνής οικονομία και η Κύπρος

Του Ανδρέα I. Ιωσήφ*

Οι παγκόσµιες αγορές, τα κράτη (δυτικά ως επί το πλείστον) και οι πολίτες παρατηρώντας το πώς εξελίχτηκε το 2022 ανησυχούν για το αύριο. Την προηγούµενη χρονιά, ο πλανήτης κλονίστηκε από την ενεργειακή κρίση (ως απότοκο του πολέµου µεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας), από την αύξηση του πληθωρισµού και τη συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες (Οµοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, ΕΚΤ και Τράπεζα της Αγγλίας), αλλά και από τη σηµαντική πτώση των τιµών των µετοχών και την αύξηση των τιµών των οµολόγων. Η Κύπρος, ως φυσικό επακόλουθο, δεν θα µπορούσε να παραµείνει “εκτός παιδιάς”, αφού ως πλήρες µέλος της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, επηρεάζεται από τις αποφάσεις της Ε.Ε. και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Στις ΗΠΑ, που είναι και η χώρα αναφοράς των δυτικών οικονοµιών, ο γνωστός δείκτης S&P500 υπέστη απώλειες της τάξεως του 19,44% το 2022 και οι αποδόσεις των κρατικών οµόλογων των ΗΠΑ έχουν αυξηθεί µε αποτέλεσµα η καµπύλη αποδόσεων µεταξύ του 2ετούς και 10ετούς οµολόγου των ΗΠΑ να έχει αναστραφεί. Συγκεκριµένα, η απόδοση του 2ετούς οµολόγου στο τέλος του έτους ήταν 4.407% και του 5ετούς οµολόγου 3.965%.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αυξήσεις των επιτοκίων των Κεντρικών Τραπεζών, όπου το βασικό επιτόκιο µε τις συνακόλουθες αυξήσεις το 2022 έφτασε στις ΗΠΑ στο 4,25% – 4,5%, στο Ηνωµένο Βασίλειο στο 3,5% και στην Ε.Ε. στο 2% – 2,5%. Οι Κεντρικές Τράπεζες ανά το παγκόσµιο προσπαθώντας να αναχαιτίσουν τον ολοένα και αυξανόµενο πληθωρισµό περιορίζουν την προσφορά χρήµατος στην αγορά, µε αποτέλεσµα ο απλός κόσµος µε τα σηµερινά εισοδήµατα να αγοράζει λιγότερα αγαθά. Η ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση, λοιπόν, αυξάνει την αστάθεια προκαλώντας νευρικότητα στις αγορές και άγχος στον απλό πολίτη.

Παρ’ όλα αυτά, άποψή µας για τη διεθνή οικονοµία είναι ότι το 2023 δεν θα χαρακτηριστεί από µια βαθύτερη κρίση. Οι εξελίξεις θα είναι ελαφρώς καλύτερες, λόγω της αναχαίτισης του πληθωρισµού, αλλά και του γεγονότος ότι η κρίση µεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας δεν είναι πια πρωτόγνωρη και οι δυτικές οικονοµίες άρχισαν να βρίσκουν τρόπους αντιµετώπισης των επιπτώσεων του πολέµου.

Οι ανησυχίες αυτές υπάρχουν και στα νοικοκυριά της Κύπρου. Το στοίχηµα για την Κύπρο είναι µεγάλο το 2023, αφού θα πρέπει αφενός να αντιµετωπίσει αυτές τις έξωθεν αρνητικές εξελίξεις και αφετέρου να δώσει λύσεις σε αδυναµίες και στρεβλώσεις που υπάρχουν στα εσωτερικά θέµατα. Και µε αυτό εννοούµε να εφαρµόσει τις µεταρρυθµίσεις, να επιταχύνει τους βηµατισµούς για ψηφιακό µετασχηµατισµό του κράτους, να αυξήσει την εξωστρέφεια της οικονοµίας, να προσελκύσει νέες επενδύσεις, να αξιοποιήσει τα ενεργειακά αποθέµατα, να δώσει λύση στο µεταναστευτικό πρόβληµα και άλλα.

Το 2023 φαντάζει για την Κύπρο ως ένα αινιγµατικό έτος µε πολλές έξωθεν και έσωθεν προκλήσεις. Το κατά πόσο θα τα καταφέρουµε θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, µεταξύ των οποίων οι πολιτικές που θα ακολουθήσει ο νέος Πρόεδρος και η νέα κυβέρνηση που θα έχουµε από τον Μάρτιο.

*Οικονοµολόγος