Το τίμημα της ασχήμιας και της σπατάλης

Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει καταλάβει σημαντική θέση μεταξύ των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία όπως και την Πράσινη Συμφωνία. Η σημασία του μάλιστα αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, δεδομένης ιδίως της ανάγκης σίτισης του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού.

Τα τρόφιμα αποτελούν πολύτιμο βασικό αγαθό και η παραγωγή τους μπορεί να απαιτεί την κινητοποίηση σημαντικών πόρων, ενώ  η απώλεια και η σπατάλη αυτή των τροφίμων, έχει ηθικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Επίσης, στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης συμπεριλαμβάνεται η υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή, με σκοπό να μειωθεί κατά το ήμισυ, έως το 2030, η κατά κεφαλήν σπατάλη τροφίμων παγκοσμίως, στο επίπεδο των καταναλωτών και των λιανεμπόρων, καθώς και να μειωθούν οι απώλειες τροφίμων σε όλο το εύρος της αλυσίδας παραγωγής και ανεφοδιασμού συμπεριλαμβανομένων των απωλειών έπειτα από τη συγκομιδή.

Οι αριθμοί σοκάρουν

Η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας εκτιμά ότι περίπου το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως για ανθρώπινη κατανάλωση χάνεται ή σπαταλιέται, με σημαντική απώλεια πόρων που δαπανήθηκαν για την παραγωγή, επεξεργασία και μεταφορά αυτών των τροφίμων και αποτελεί σοβαρή απειλή για την επισιτιστική ασφάλεια (FAO, 2021). Είναι σημαντικό επίσης να γνωρίζουμε ότι, η μεγαλύτερη σπατάλη τροφίμων στην Ευρώπη (28 Κράτη Μέλη, 2012) με 90 εκατ. τόνους αποβλήτων τροφίμων σε χρονιαία βάση, οφείλεται στα νοικοκυριά και φτάνει το 53% (47 εκ. τόνους) (FUSIONS project, 2016).

Ο ορισμός “απορρίμματα τροφίμων” ή “σπατάλη τροφίμων” αναφέρεται σε κάθε προϊόν ή μέρος προϊόντος που καλλιεργήθηκε/εκτράφηκε, θηρεύθηκε/αλιεύθηκε ή μεταποιήθηκε για ανθρώπινη κατανάλωση και θα μπορούσε να είχε καταναλωθεί εάν είχε τύχει διαφορετικού χειρισμού ή αποθήκευσης.

Θα πρέπει να αντιληφθούμε, ότι υπάρχουν και απορρίμματα τροφίμων, τα οποία είναι τρόφιμα καλής ποιότητας και κατάλληλα για κατανάλωση από τον άνθρωπο, αλλά απορρίπτονται ως απόβλητα, ενώ θα μπορούσε να προσφέρονται ως δωρεά. Αυτά μπορεί να είναι, είτε φρέσκα φρούτα και λαχανικά που δεν διατίθενται προς πώληση επειδή δεν είναι όμορφα εμφανισιακά, είτε καλής ποιότητας φαγητό από ξενοδοχεία και άλλους χώρους εστίασης, το οποίο δεν καταναλώθηκε και δεν θα ξαναπροσφερθεί στους συγκεκριμένους χώρους.

Εθελοντές και ΜΚΟ – Οι υπερήρωες στον αγώνα

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχουν Εθελοντικές και Μη-Κυβερνητικες Οργανώσεις, οι οποίες επί καθημερινής βάσης δίνουν το δικό τους αγώνα για τη συλλογή και διανομή βρώσιμου φαγητού, φρούτων και λαχανικών σε άστεγους και άπορους συνανθρώπους μας. Σώζουν και προσφέρουν ότι περισσεύει από βρώσιμο φαγητό από χώρους εστίασης, ξενοδοχειακές μονάδες όπως και λαϊκές αγορές. Τρανά παραδείγματα, οι Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις “Μπορούμε” στην Αθήνα, αλλά και αντίστοιχες δράσεις που έχουν αρχίσει δειλά δειλά να αναπτύσσονται και στην Κύπρο με εξαιρετικά αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Το LIFE ως εργαλείο πρόληψης της σπατάλης τροφίμων

Το Πρόγραμμα LIFE – ως το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό μέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα – έρχεται να συμβάλει στην πρόληψη και στον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων με τη συγχρηματοδότηση Έργων που περιλαμβάνουν ενημέρωση, ευαισθητοποίηση όπως και ενέργειες πρόληψης αποβλήτων και δωρεάς βρωσίμων τροφίμων.

Για παράδειγμα, το Έργο “Food for Feed – F4F”, ασχολήθηκε με την ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης διεργασίας παραγωγής ζωοτροφών από τα υπολείμματα τροφίμων. Στα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και στους χώρους μαζικής εστίασης που συμμετείχαν στο έργο γινόταν χειροδιαλογή και τεμαχισμός των τροφικών υπολειμμάτων, τα οποία φυλάσσονταν σε ειδικά ψυγεία. Ακολουθούσε η συλλογή τους με οχήματα ψυγεία και η μεταφορά τους στην πιλοτική μονάδα ηλιακής ξήρανσης. Μέσα στη θερμοκηπιακή μονάδα, επικρατούσαν υψηλές θερμοκρασίες, που έφθαναν τους 60 βαθμούς Κελσίου. Κάτω από τον πυθμένα, όπου βρίσκονταν τα τρόφιμα, κυλούσε ζεστό νερό, συνδεδεμένο με ηλιακούς συλλέκτες. Η παστερίωση του υλικού γινόταν γρήγορα με τη διαδικασία να εξασφαλίζει θανάτωση μικροοργανισμών, μέσω μιας τροποποιημένης και ενισχυμένης διεργασίας ηλιακής ξήρανσης για την παραγωγή ζωοτροφής, τόσο για παραγωγικά ζώα (όρνιθες και χοίρους) όσο και ζώα συντροφιάς (σκύλους).

Το έργο FLAW4LIFE στόχευε στην αλλαγή των συνηθειών κατανάλωσης τροφίμων και στη δημιουργία μιας εναλλακτικής αγοράς για «άσχημα» φρούτα και λαχανικά, τα οποία δεν υστερούν σε γεύση και ποιότητα. Επίσης, αποσκοπούσε στην επίτευξη της ίσης εμπορίας όλων των ποιοτικών φρούτων και λαχανικών ανεξαρτήτως μεγέθους, χρώματος και σχήματος. Με τις δράσεις του, το έργο είχε έντονο κοινωνικο-οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Μειώθηκαν οι ποσότητες των αποβλήτων τροφίμων που κατέληγαν σε χώρους απόθεσης κατά 15 τόνους ανά βδομάδα, ενώ οι γεωργοί οι οποίοι συμμετείχαν στο Έργο εξοικονομούσαν συνολικά €5,500 ανά βδομάδα και €250,000 ανά έτος, λόγω της διάθεσης τους ως προϊόν έναντι της διαχείρισης τους ως απόβλητο. Επίσης, στο έργο συμμετείχαν συνολικά 187 γεωργοί, 767 εθελοντές, δημιουργήθηκαν 11 νέες θέσεις εργασίας και παρέχονταν φρούτα και λαχανικά δωρεάν σε 3400 καταναλωτές. Αυτά τα φρούτα και λαχανικά  υπό άλλες συνθήκες θα πετάγονταν λόγω της «ασχήμιας» τους.

Το έργο LIFE-FOODWASTEPREV, στόχευε στην αλλαγή αντιλήψεων και συμπεριφοράς αναφορικά με την πρόληψη της δημιουργίας τροφικών αποβλήτων στα νοικοκυριά της Ουγγαρίας. Η ευαισθητοποίηση πραγματοποιήθηκε με ποικίλα μέσα και στόχευε διάφορες ομάδες-στόχου, όπως παιδιά δημοτικής εκπαίδευσης και τέσσερις διαφορετικούς τομείς της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων (πάροχοι επισιτιστικών υπηρεσιών, εμπόριο λιανικής, βιομηχανία τροφίμων, νοικοκυριά).

Η διάσωση βρώσιμου φαγητού, είτε μαγειρευτού είτε σε μορφή φρέσκων φρούτων και λαχανικών, είναι πολύ σημαντικό και κρίσιμο ζήτημα που αφορά όχι μόνο τον τελικό καταναλωτή, αλλά και όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας. Από την πρωτογενή παραγωγή, τη μεταποίηση, τη διανομή και τέλος την κατανάλωση. Τα τρόφιμα που απορρίπτονται είναι αρκετά να υπερκαλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων που μαστίζονται από την πείνα και την ανέχεια. Επομένως είναι ξεκάθαρη η ανάγκη να οργανωθεί ένα σύστημα για τη συλλογή και τη διανομή των βρώσιμων τροφίμων που απορρίπτονται.

Μάθετε περισσότερα για το Πρόγραμμα LIFE, τις δράσεις του στην Κύπρο, αλλά και το κατά πόσον η δική σας ιδέα μπορεί να χρηματοδοτηθεί, επικοινωνώντας με το Εθνικό Σημείο Επαφής στο 22408926 ή μπαίνοντας στην ιστοσελίδα www.lifecyclamen.com.cy.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy