Από τον πονοκέφαλο των ΜΕ∆ στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και την κλιµατική κρίση

Οι τράπεζες υποδέχονται το 2023 µε ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια, µεγάλη πλεονάζουσα ρευστότητα και κέρδη για τους µετόχους

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Οι τράπεζες υποδέχονται το 2023 µε νέο επιχειρηµατικό µοντέλο, το οποίο εστιάζει κυρίως στην ψηφιακή εποχή, αλλά και χωρίς τα βαρίδια των µη εξυπηρετούµενων δανείων, αφού τα περισσότερα πέρασαν στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων.

Κουβαλούν επίσης ως κληρονοµιά από το 2022 την ισχυρή κεφαλαιακή επάρκεια και τη µεγάλη πλεονάζουσα ρευστότητα, που τους επιτρέπουν να καταγράφουν µεγάλα κέρδη για τους µετόχους τους.

Η Τράπεζα Κύπρου έκλεισε το εννιάµηνο µε ∆είκτη Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 (CET1) 14,7% και Συνολικό ∆είκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας 19,8%, πολύ πιο πάνω από τις εποπτικές απαιτήσεις. Ο ∆είκτης Κάλυψης Ρευστότητας του Συγκροτήµατος (LCR) έφτασε στο 300%, ενώ τα µη εξυπηρετούµενα δάνεια µειώθηκαν στο 4,5%. Η Ελληνική Τράπεζα έκλεισε το εννιάµηνο µε ∆είκτη Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών Κατηγορίας 1 (CET1) 19,13% και ∆είκτη Κεφαλαιακής Επάρκειας 21,42%, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις. Ο ∆είκτης Κάλυψης Ρευστότητας (LCR) έφτασε στο 470%, ενώ τα µη εξυπηρετούµενα δάνεια µειώθηκαν στο 3,8%.

Ωστόσο, η κρίση λόγω του πολέµου στην Ουκρανία και των πληθωριστικών πιέσεων φέρνουν τις τράπεζες ξανά στο σχοινί της ακροβασίας. Και αυτό επειδή από τη µία πλευρά ευνοούνται από την αύξηση των επιτοκίων, όμως από την άλλη φοβούνται το ενδεχόµενο συρρίκνωσης του ρυθµού ανάπτυξης και πολύ περισσότερο την ύφεση. Στην ατζέντα των προκλήσεων έχει µπει πλέον και η κλιµατική κρίση, η οποία επηρεάζει το σύνολο της οικονοµίας.

Η στρατηγική των δύο µεγάλων τραπεζών για την επόµενη µέρα

Η Τράπεζα Κύπρου υποδέχεται το 2023 µε διαφοροποιηµένο επιχειρηµατικό µοντέλο, το οποίο στοχεύει κυρίως στην ψηφιακή µεταµόρφωση του Συγκροτήµατος. Προς το σκοπό αυτό έχει θέσει σε εφαρµογή ψηφιακά κανάλια όπως το Mobile App και το Internet Banking, ενώ οι περισσότερες συναλλαγές εκτελούνται πλέον µέσω της τραπεζικής εφαρµογής για κινητά, του QuickPay, του Google Pay και του QuickLoans.

Επίσης, προωθείται η Πλατφόρµα Ψηφιακής Οικονοµίας (Jinius), η οποία έχει ως στόχο να φέρει κοντά όλα τα ενδιαφερόµενα µέρη, να συνδέσει τις επιχειρήσεις µεταξύ τους και µε τους καταναλωτές, και να δηµιουργήσει ευκαιρίες τόσο στον τραπεζικό, όσο και στον ευρύτερο τοµέα υπηρεσιών.

Παράλληλα, το Συγκρότηµα δίνει έµφαση στην ενίσχυση της οργανωτικής ανθεκτικότητας και πολιτικής για περιβαλλοντικά, κοινωνικά και σχετικά µε τη διακυβέρνηση θέµατα (Environmental, Social and Governance – ESG). Προς το σκοπό αυτό έχει δεσµευτεί για την επίτευξη Κλιµατικής Ουδετερότητας (Carbon Neutral) µέχρι το 2030 και Kαθαρού Mηδενικού Iσοζυγίου (Net Zero) µέχρι το 2050. Επίσης, έχει δεσµευτεί για σταδιακή αύξηση του ∆είκτη Πράσινων Στοιχείων Ενεργητικού (Green Asset Ratio), καθώς και του ∆είκτη Πράσινων Ενυπόθηκων Δανείων (Green Mortgage Ratio), αλλά και για αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα ανώτερα διευθυντικά επίπεδα (Εκτελεστική Επιτροπή και ∆ιευρυµένη Εκτελεστική Επιτροπή), πέραν του 30% µέχρι το 2030.

Η Ελληνική Τράπεζα υποδέχεται το 2023 µε νέα στρατηγική, η οποία εστιάζει σε τέσσερις πυλώνες: Ανάπτυξη του οµίλου, µείωση των µη εξυπηρετούµενων δανείων, βελτιστοποίηση του κόστους και βελτιστοποίηση του κεφαλαίου και της χρηµατοδότησης.

Την ίδια ώρα, η Τράπεζα υλοποιεί ένα Σχέδιο Μετασχηµατισµού µε στόχο την ενίσχυση της εµπειρίας των πελατών, την αύξηση των εσόδων και την αύξηση της αποτελεσµατικότητας. H στρατηγική µετασχηµατισµού της Τράπεζας επικεντρώνεται στην τεχνολογία και στην ανάλυση δεδοµένων και στοχεύει σε ψηφιακές βελτιώσεις και εξορθολογισµό των διεργασιών, µε έµφαση στη βελτίωση της εξυπηρέτησης του πελάτη.

Σηµειώνεται ακόµη ότι η Τράπεζα δηµιούργησε ειδικό τµήµα για θέµατα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG). Επιπρόσθετα, έχει δηµιουργήσει πράσινα προϊόντα λιανικής τραπεζικής και παρέχει χρηµατοδότηση για πράσινες επενδύσεις σε επιχειρήσεις µέσω της πρωτοβουλίας growgreen προσφέροντας αξιόπιστη διαβούλευση και καθοδήγηση.

 

 

Πώς βλέπουν την επόµενη µέρα οι επικεφαλής των δύο τραπεζών

Ενδεικτικές του πώς βλέπουν την επόµενη µέρα είναι οι τοποθετήσεις των επικεφαλής των δύο τραπεζών, κατά την παρουσίαση των εξαµηνιαίων αποτελεσµάτων των τραπεζών.

Ο Πανίκος Νικολάου της Τράπεζας Κύπρου τόνισε µεταξύ άλλων τα ακόλουθα: «Είµαστε αποφασισµένοι να συνεχίσουµε να εκπληρώνουµε επιτυχώς τη στρατηγική µας, ώστε να µετατρέψουµε το Συγκρότηµα σε ένα σταθερά κερδοφόρο οργανισµό µε προσφορά τραπεζικών και ευρύτερα χρηµατοοικονοµικών προϊόντων και υπηρεσιών στην Κύπρο.

Αναµένουµε οι ενέργειες που λαµβάνουµε και η επιχειρηµατική µας δυναµική να δηµιουργήσουν αξία για τους µετόχους µας και έχουµε πλέον τις βάσεις για ουσιαστική διανοµή µερισµάτων από το 2023 και µετέπειτα, αναλόγως των συνθηκών της αγοράς και υπό τη λήψη εποπτικών εγκρίσεων».

Από την πλευρά του ο Πέτρος Αρσαλίδης τόνισε τα ακόλουθα: «Το τριετές πλάνο µετασχηµατισµού µας προχωρά κανονικά µε στόχο την αντιµετώπιση δοµικών προκλήσεων, το ξεκλείδωµα όλων των δυνατοτήτων µας και την ανάπτυξη της στρατηγικής µας για µία βιώσιµη κερδοφορία.

Η Τράπεζά µας µετεξελίσσεται σε έναν πελατοκεντρικό οργανισµό, βελτιώνοντας την εµπειρία του πελάτη µέσα από τα εναλλακτικά κανάλια, τον εξορθολογισµό των διαδικασιών και την προσφορά ανταγωνιστικών προϊόντων. ∆ίνουµε έµφαση στην ψηφιοποίηση και στη διαχείριση των δαπανών, ενώ ενισχύουµε το προφίλ του δανειακού µας χαρτοφυλακίου µε υγιή επέκταση και έµφαση στο τρίπτυχο ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, ∆ιακυβέρνηση)».

 

 

Στροφή των καταναλωτών σε ψηφιακά κανάλια, αλλά και διατήρηση των µετρητών και επιταγών

Σύµφωνα µε έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας σχετικά µε το πεδίο Λιανικών Πληρωµών, παρατηρείται σηµαντική αύξηση στην προτίµηση των Κυπρίων προς τα ψηφιακά µέσα πληρωµών, αλλά και ταυτόχρονη επιθυµία διατήρησης της δυνατότητας πληρωµών µε µετρητά και επιταγές.

Συγκεκριµένα, οι Κύπριοι εξακολουθούν να χρησιµοποιούν µετρητά για την πραγµατοποίηση πληρωµών (όγκος συναλλαγών: 88%, αξία: 72% του συνόλου), γεγονός που σύµφωνα µε την ΕΚΤ κατατάσσει την Κύπρο µεταξύ των τριών πρώτων χωρών στην ευρωζώνη. Τα µέσα πληρωµής (εκτός µετρητών) που χρησιµοποιούνται στην Κύπρο είναι οι κάρτες πληρωµών, οι µεταφορές πιστώσεων, οι επιταγές, οι άµεσες χρεώσεις και οι πληρωµές µε ηλεκτρονικό χρήµα, µε τις κάρτες πληρωµών να παραµένουν µε διαφορά οι πιο δηµοφιλείς σε όγκο συναλλαγών (70%), ενώ όσον αφορά την αξία κυριαρχούν οι µεταφορές πιστώσεων (86%) και ακολουθούν οι επιταγές (8%).

Οι κάρτες πληρωµών χρησιµοποιούνται σχεδόν τέσσερις φορές πιο συχνά από τις µεταφορές πιστώσεων, µε τις πληρωµές µε κάρτα να έχουν ανοδική τάση από το 2014 (CAGR3: 11%), ενώ το 2021 οι πληρωµές µε κάρτα κορυφώθηκαν στο 70% του συνόλου, µε συναλλαγές που ανήλθαν από 39 εκατ. το 2014 σε 124 εκατ. το 2021. Σε συγκεντρωτικό επίπεδο οι Κύπριοι χρησιµοποιούν κάρτες πληρωµών συχνότερα από τους λοιπούς Ευρωπαίους.

Η χρήση των επιταγών συνέχισε να µειώνεται, καθώς ο όγκος συναλλαγών συρρικνώθηκε περισσότερο από το ήµισυ το 2021 σε σχέση µε το 2019, ενώ µείωση πάνω από πέντε φορές καταγράφηκε στις συναλλαγές στη θυρίδα των τραπεζών κατά την υπό ανάλυση περίοδο (π.χ. 1,7 εκατ. συναλλαγές το 2021 σε σχέση µε 7,3 εκατ. το 2014).

Παρ’ όλο που οι πληρωµές µε ηλεκτρονικό χρήµα είναι σχετικά καινούργιες στην Κύπρο, αποκτούν ευρύτερη χρήση και τριπλασιάστηκαν από 2,1 εκατ. συναλλαγές το 2014 σε 6,3 εκατ. συναλλαγές το 2021, αναφέρει η έκθεση. Το 2018 άρχισε η αδειοδότηση των ιδρυµάτων ηλεκτρονικού χρήµατος, τα οποία ανήλθαν σε 18 το 2021 σε σχέση µε 1 το 2014.

Καταληκτικά, η έκθεση της ΚΤΚ αναφέρει πως η συµπεριφορά των καταναλωτών για τον πληθυσµό της Κύπρου τείνει προς τα ψηφιακά µέσα πληρωµής µε διπλάσιο ρυθµό σε σχέση µε τον µέσο όρο στην ΕΕ (πενταετές CAGR: 18% στην ΚΥ έναντι 9% στην ΕΕ). Η τάση είναι αναµενόµενη δεδοµένου πως οι Κύπριοι εξακολουθούν να πληρώνουν µε µετρητά και επιταγές, συνεπώς οποιεσδήποτε αλλαγές υπέρ των ψηφιακών µέσων πληρωµών έχουν µεγαλύτερη επίδραση στην Κύπρο σε σχέση µε τον µέσο όρο στην ΕΕ. Η πανδηµία έχει επιταχύνει σηµαντικά αυτήν τη µεταβολή, καθώς από το 2019 οι ψηφιακές πληρωµές αυξήθηκαν κατά 40% στην Κύπρο σε σύγκριση µε 18% στην ΕΕ.