Στον αέρα η 56η έδρα – Αντισυνταγματικός ο νόμος

Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ως αντισυνταγματικό τον νόμο που ψήφισε η Βουλή των Αντιπροσώπων σε σχέση με την 56η έδρα του σώματος με τον οποίο η βουλευτική έδρα της Λεμεσού είχε αποδοθεί στην Αλληλεγγύη και στον Γιώργο Παπαδόπουλο.

Σύμφωνα με τη γνωμάτευση του Δικαστηρίου, η οποία δεν ήταν ομόφωνη ως προς το αποτέλεσμα, συγκεκριμένη πρόνοια του νόμου προσκρούει και είναι αντίθετη στην αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας, ενώ ο νόμος παραβιάζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών.

Με το σκεπτικό της πλειοψηφίας, ως προς το αποτέλεσμα, συμφώνησαν οι έντεκα από τους δώδεκα δικαστές του Ανωτάτου και συγκεκριμένα οι δικαστές Νικολάτος, Ναθαναήλ, Παρπαρίνος, Σταματίου, Ψαρά-Μιλτιάδου και Πούγιουρου ως επίσης και οι δικαστές Μιχαηλίδου, Λιάτσος, Γιασεμής και Οικονόμου, οι οποίοι προέβησαν σε δική τους δήλωση. Με τη γνωμάτευση της πλειοψηφίας, ως προς το αποτέλεσμα, συμφώνησε και ο Δικαστής Χριστοδούλου, ο οποίος επίσης προέβη σε δική του δήλωση. Με την απόφαση της πλειοψηφίας διαφώνησε μόνο ο Δικαστής Παμπαλλής, εκθέτοντας τους λόγους σε δική του γνωμάτευση που εξέδωσε.

Σύμφωνα με την απόφασης της πλειοψηφίας, οι δικαστές συμφώνησαν με τη θέση του Γενικού Εισαγγελέα εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι νόμος είναι ασύμβατος και αντίθετος με τα Άρθρα 31, 63, 64, 65, 66 και 71 του Συντάγματος της Δημοκρατίας, καθώς και την αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας, δηλαδή της εκλογής των Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων από το λαό, η οποία είναι διάχυτη στο Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας και ειδικά στο 9 Μέρος IV. Ο νόμος, όπως αναφέρεται, παραβιάζει επίσης και την αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών που είναι θεμελιώδης αρχή του Συντάγματος μας

Ειδικότερα, το Δικαστήριο έκρινε ότι η η πρόνοια, στον υπό αναφορά νόμο ότι, σε περίπτωση που για οποιοδήποτε άλλο λόγο εκλεγείς βουλευτής, προ της αναλήψεως των καθηκόντων του, δεν αναλάβει, νόμιμα, τα καθήκοντα του, δίδοντας την προς τούτο νενομισμένη διαβεβαίωση, η έδρα την οποίαν δικαιούται, ανήκει στο ίδιο κόμμα η συνασπισμό κομμάτων και καταλαμβάνεται από τον πρώτο επιλαχόντα του κόμματος ή του συνασπισμού στη συγκεκριμένη επαρχία, «προσκρούει και είναι αντίθετη στην αρχή της Λαϊκής Κυριαρχίας».

Η αντισυνταγματικότητα αυτή, προστίθεται, «ουδόλως διασώζεται δυνάμει του Δικαίου της Ανάγκης ή των συμφυών εξουσιών της Βουλής και δεν συντρέχει και οποιοσδήποτε λόγος για παρέκκλιση από τα όσα λέχθηκαν στις προαναφερόμενες αποφάσεις στις δύο Εκλογικές Αιτήσεις».

Σύμφωνα με την απόφαση, με τον υπό Αναφορά νόμο παραβιάζεται και η αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών που είναι διάχυτη στο Σύνταγμα.

Σημειώνεται ότι «η Δικαστική Εξουσία δια των αποφάσεων στις Εκλογικές Αιτήσεις αρ. 2/2016 και 1/2017 (απόφαση πλειοψηφίας) έκρινε ότι στην προκείμενη περίπτωση όπου η βουλευτική έδρα της κας Θεοχάρους στη Λεμεσό, δεν κατελήφθη ή δεν αναλήφθηκε απ΄ αυτήν, με τον προσήκοντα τρόπο, δηλαδή με τη νενομισμένη διαβεβαίωση και την ανάληψη της έδρας, η έδρα ουδέποτε περιήλθε στο προαναφερόμενο Κίνημα και επομένως δεν μπορούσε, νόμιμα, να πληρωθεί από τον πρώτον επιλαχόντα του Κινήματος στη Λεμεσό, κ. Παπαδόπουλο».

«Η Νομοθετική Εξουσία, με τον υπό Αναφορά νόμο, επενέβη στην προαναφερόμενη τελεσίδικη κρίση της Δικαστικής Εξουσίας, ουσιαστικά ανατρέποντας το αποτέλεσμα της απόφασης στην Εκλογική Αίτηση αρ. 1/2017, κατά τρόπον ανεπίτρεπτο», όπως αναφέρεται.

Στη δική τους γνωμάτευση, οι δικαστές Μιχαηλίδου, Λιάτσος, Γιασεμής και Οικονόμου, οι οποίοι συμφώνησαν με το σκεπτικό της πλειοψηφίας, ως προς το αποτέλεσμα, αναφέρουν ότι «η προσέγγισή μας επί του θέματος αποτυπώνεται στην απόφαση της μειοψηφίας στην Εκλογική Αίτηση 1/2017, ημερομηνίας 30.4.2018. Δεδομένου όμως ότι προκύπτει, ουσιαστικά, ζήτημα νομολογιακής δέσμευσης, ως απότοκο της δικαστικής κρίσης της πλειοψηφίας στην πιο πάνω Εκλογική Αίτηση, συντασσόμαστε με τη γνωμάτευση της πλειοψηφίας περί της αντισυνταγματικότητας του υπό Αναφορά Νόμου».

Στη δική του γνωμάτευση, με την οποία επίσης συμφωνεί με την απόφαση της πλειοψηφίας ως προς το αποτέλεσμα, ο Δικαστής Χριστοδούλου αναφέρει τα εξής: «Δεν ήμουν Μέλος της σύνθεσης στην Εκλογική Αίτηση αρ. 1/2017, την οποία έχω μελετήσει. Ανεξαρτήτως της συμφωνίας ή διαφωνίας μου με την απόφαση της πλειοψηφίας, θεωρώ ότι δεσμεύομαι από αυτήν και ως εκ τούτου συμφωνώ με το αποτέλεσμα της γνωμάτευσης της πλειοψηφίας στην παρούσα Αναφορά».

Στη γνωμάτευση του με την οποία διαφωνεί με το σκεπτικό που εκφράζεται στη γνωμάτευση της πλειοψηφίας, ως προς τον τρόπο αντίκρισης της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας, ο Δικαστής Παμπαλής σημειώνει ότι «με δοσμένη την εκφρασθείσα λαϊκή βούληση, που αποτυπώνεται στο αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης που έγινε στις 22 Μαΐου 2016, οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση, παρά, η κατακύρωση της βουλευτικής έδρας της Λεμεσού, στο κόμμα ″Κίνημα Αλληλεγγύης″, παραβιάζει την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας».

Ο κ. Παμπαλλής εκφράζει την άποψη ότι «η εκλογική διαδικασία και η τελική έκφραση του λαού, κατ’ ακολουθίαν η λαϊκή εντολή, έχει εκφραστεί. Η λαϊκή κυριαρχία έχει συντελεστεί και μετουσιωθεί σε εκλογικό αποτέλεσμα. Η αναβίωση της εκλογικής διαδικασίας με «άλλη εκλογή» δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Σ’ αντίθετη περίπτωση παραβιάζεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Έπεται, συναφώς, ότι μόνο με νομοθετική ρύθμιση θα μπορούσε να καλυφθεί το κενό που έχει δημιουργηθεί με τη μη αποδοχή της έδρας από την κα Ε. Θεοχάρους».

Καταλήγοντας, αναφέρει ότι «ο Νόμος θα ήταν συνταγματικός, εξαιρέσει, βεβαίως, του θέματος της αναδρομικότητας του εδαφίου 2 του άρθρ. 35 του υπό αμφισβήτηση τροποποιητικού Νόμου, για το οποίο συμφωνώ με τη γνωμάτευση της πλειοψηφίας».

Με τη σημερινή απόφαση, πέφτει στο κενό και η δεύτερη προσπάθεια της Βουλής να ρυθμίσει με νόμο το πρόβλημα που προέκυψε με την αποποίηση της βουλευτικής έδρας που κέρδισε στη Λεμεσό η Πρόεδρος του Κινήματος Ελένη Θεοχάρους με αποτέλεσμα να παραμένει το αδιέξοδο σχέση με την εν λόγω βουλευτική έδρα, η οποία παραμένει κενή, με αποτέλεσμα η Βουλή να νομοθετεί σήμερα με 55 αντί με 56 βουλευτές.

Γ. Εισαγγελέας: Θα πρέπει να εξεταστεί εκ νέου η πιθανότητα τροποποίησης των προνοιών του συντάγματος

Σε δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση της απόφασης, ο Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης είπε ότι έχουν δικαιωθεί οι θέσεις που έχουμε προβάλει εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, σημειώνοντας ότι χρειάζεται να γίνει μια επιμελημένη μελέτη της απόφασης «για να δούμε με ποιο τρόπο μπορεί να προχωρήσουμε».

«θα πρέπει ξανά- όπως είχα και προηγουμένως γνωματεύσει- να εξεταστεί ενδεχόμενα η πιθανότητα τροποποίησης των προνοιών του συντάγματος», είπε ο κ. Κληρίδης ενώ ερωτηθείς για το ενδεχόμενο αναπληρωματικής εκλογής, απάντησε πως «με το υφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς φαίνεται να προσκρούει πάνω σε διάφορα προβλήματα που αφορούν τόσο το διορισμό του Εφόρου Εκλογής όσο και προθεσμίες που πρέπει να τηρούνται από τη μη κατάληψη ή κένωση έδρας. Θα τα δούμε όλα αυτά».

Ερωτηθείς σχετικά με τα προβλήματα από τη μη πλήρωση μιας από τις 56 έδρες της Βουλής, ο κ. Κληρίδης είπε ότι «δημιουργούνται διάφορα θέματα και προβλήματα ως προς την πλειοψηφία που απαιτείται σε κάποιες περιπτώσεις…», αναφέροντας ότι δεν θα πρέπει «να αναζητούμε οποιαδήποτε προβλήματα στην κατάσταση όπως έχει δημιουργηθεί».

Ο εκ των δικηγόρων της Βουλής Σίμος Αγγελίδης ανέφερε ότι το δικαστήριο ούτε και αυτή τη φορά δίνει την οποιαδήποτε κατεύθυνση ή την οποιαδήποτε άποψη για το πως μπορεί να επιλυθεί το ζήτημα», λέγοντας ότι ο Γενικός Εισαγγελέας και η Βουλή θα πρέπει να εξετάσουν το πώς θα πρέπει να ερμηνευθεί και να αξιοποιηθεί η απόφαση του Ανωτάτου.
«Δεν δίνει οδηγίες για επαναληπτικές εκλογές, δεν δίνει κατεύθυνση ως προς το πως μπορεί να σπάσει το αδιέξοδο», είπε σημειώνοντας ότι η Βουλή θα πρέπει – αφού λάβει γνωματεύσεις από τον Γενικό Εισαγγελέα – να προχωρήσει σε κάποια νέα εισήγηση για το πως μπορεί να επιλυθεί το ζήτημα. «Ενδεχομένως να χρειαστεί τροποποίηση του συντάγματος…»κατέληξε ο κ. Αγγελίδης.

Οι άλλοι δύο δικηγόροι της Βουλής ήταν ο Πόλυς Πολυβίου και ο Χρίστος Κληρίδης