H διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη για λύση του Κυπριακού φτάνει στο τέλος της με τον ένα ή τον άλλο τρόπο: Είτε με αδιέξοδο είτε με λύση. Ετσι, για το ΑΚΕΛ αυτή την ώρα επιβάλλεται, στο πλαίσιο της σωστής προετοιμασίας για τη Διάσκεψη για την Κύπρο, «να δοκιμάσουμε να ξεμπλοκάρουμε τα πράγματα… Πρέπει σε αυτό το στάδιο να επικεντρωθούμε σε τρία τέσσερα βασικά ζητήματα της εσωτερικής πτυχής, η επίλυση των οποίων πιθανόν να υποβοηθούσε και μια επιτυχή έκβαση της Διάσκεψης για την Κύπρο.
Εμείς έχουμε κάθε λόγο στη Διάσκεψη να συζητούμε μόνο θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων και όχι θέματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού».
Αυτές είναι οι θέσεις του ΑΚΕΛ, όπως τις διατυπώνει στη συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού της ΚΕ του κόμματος, Τουμάζος Τσιελεπής.
Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου
Ναρκοθετεί ή όχι τις συνομιλίες το τουρκικό αίτημα για τις τέσσερις ελευθερίες στους Τούρκους υπηκόους;
Ασφαλώς το τουρκικό αίτημα δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Για τις τέσσερις ελευθερίες υπάρχει σύγκλιση, η οποία πρέπει να γίνει σεβαστή. Υπενθυμίζω ότι ο κ. Ακιντζί, όταν ανέλαβε την ηγεσία της τ/κ κοινότητας, επανέφερε τις συγκλίσεις που απέρριπτε ο Ερογλου. Δεν μπορεί να παραγνωρίζεται η ουσία της σύγκλισης: Η αναλογία 4:1 που ίσχυε από το 1960 με βάση τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης για πολιτογράφηση Ελλήνων και Τούρκων, πρέπει να επεκταθεί για να καλύπτει και τη διαμονή.
Οταν το ΑΚΕΛ λέει ότι πρέπει να γίνει καλή προετοιμασία και μάλιστα με εμπειρογνώμονες για τη συνέχεια της Διάσκεψης, ώστε αυτή να είναι επιτυχής, τι έχει κατά νου;
Η προετοιμασία πρέπει να γίνει σε πολιτικό επίπεδο, κυρίως μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Δεν απαιτούμε από την Τουρκία να δεχθεί τις θέσεις μας πριν πάμε στη Διάσκεψη. Κάτι τέτοιο θα ήταν μια μορφή πρόταξης, η οποία όποτε δοκιμάστηκε είχε ολέθριες συνέπειες για την πλευρά μας. Μιλούμε για προετοιμασία. Στη Γενεύη φάνηκε ότι δεν ήταν ώριμα τα πράγματα για να συζητηθεί το ζήτημα της ασφάλειας και γι΄αυτό παραπέμφθηκε σε τεχνοκράτες για να προετοιμάσουν το έδαφος.
Ωστόσο, η πιο αποτελεσματική προετοιμασία θα ήταν να αντιμετωπίσουμε ορισμένα βασικά θέματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού, που ακόμα εκκρεμούν. Ηταν πάγια θέση μας πως αν δεν φθάσουμε σε ακτίνα συμφωνίας στις εσωτερικές πτυχές, δεν μπορούμε να πάμε σε Διάσκεψη. Ωστόσο, συμφωνήθηκε η γνωστή διαδικασία. Πρέπει ο χρόνος μέχρι τη Διάσκεψη να αξιοποιηθεί για να επιλυθούν ορισμένα βασικά ζητήματα του περιουσιακού, της διακυβέρνησης, των τεσσάρων ελευθεριών (η Τουρκία να ξεκαθαρίσει αν αποδέχεται ή όχι τη σύγκλιση).
Αν αντιμετωπιστούν αυτά, αναμφίβολα θα διευκολυνθεί η συζήτηση στο θέμα ασφάλεια και εγγυήσεις. Εμείς έχουμε κάθε λόγο στη Διάσκεψη να συζητούμε μόνο θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων και όχι θέματα της εσωτερικής πτυχής του Κυπριακού.
«Είναι όμως καιρός να αντιμετωπίσουμε το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας. Διότι παραπέμποντάς το παρακάτω, και η άλλη πλευρά παραπέμπει το εδαφικό παρακάτω ή και αντιστρόφως. Με τη σειρά της, η Τουρκία λέει ότι δεν θα ανοίξει τα χαρτιά της στο θέμα της ασφάλειας προτού δει πώς θα επιλυθούν τα προαναφερθέντα ζητήματα»
Αρα συμφωνείτε ότι πιθανόν να μην βρισκόμαστε μακριά από ένα πάρε δώσε.
Μια διαπραγμάτευση γίνεται σε ένα συμφωνημένο πλαίσιο και στη βάση ορισμένων αρχών. Τι σημαίνει διαπραγμάτευση; Με την ευρεία έννοια σημαίνει αναζήτηση αμοιβαία αποδεκτού συμβιβασμού, ο οποίος όμως να μην ξεφεύγει από το πλαίσιο αρχών. Διαπραγμάτευση δεν σημαίνει να λες ότι αν δεν δεχθεί η άλλη πλευρά την αρχική σου θέση, δεν γίνεται τίποτε.
Δηλαδή είμαστε στο διά ταύτα και απαιτούνται πολιτικές αποφάσεις από τους δύο ηγέτες;
Δεν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα αλλά γνωρίζουμε ότι αυτή η διαδικασία με τον ένα ή άλλο τρόπο φθάνει προς το τέλος της, είτε με αδιέξοδο είτε με λύση. Πλησιάζει και η προεκλογική περίοδος, η οποία δεν βοηθά να γίνεται μια σοβαρή διαπραγμάτευση με προοπτική να καταλήξουμε κάπου. Αν μη τι άλλο, πρέπει να δοκιμάσουμε να φθάσουμε σε ουσιαστική συζήτηση του κεφαλαίου της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Εκεί είναι που θα δοκιμαστεί στην πράξη η Τουρκία και οι πραγματικές της προθέσεις.
Κι όμως δεν φθάσαμε σε ακτίνα συμφωνίας για σημαντικά ζητήματα όπως είναι τα ζητήματα διακυβέρνησης, παρόλο που η συζήτησή τους είχε μεταφερθεί και στη Γενεύη. Τώρα τι αλλάζει;
Τόσο στο Μοντ Πελεράν όσο και στη Γενεύη είχε επιτευχθεί κάποια περαιτέρω πρόοδος σ’ αυτά τα ζητήματα. Ομως, το κεφάλαιο που δέσποζε στη Γενεύη ήταν αυτό της ασφάλειας και εγγυήσεων. Δεν ήταν ώριμες οι συνθήκες για να συζητηθεί αυτό το ζήτημα αλλά στα υπόλοιπα έγινε κάποια πρόοδος.
Πρέπει σε αυτό το στάδιο να επικεντρωθούμε σε τρία τέσσερα βασικά ζητήματα της εσωτερικής πτυχής, η επίλυση των οποίων πιθανόν να υποβοηθούσε και μια επιτυχή έκβαση της Διάσκεψης.
Ποια είναι αυτά τα 3-4 ζητήματα;
Είναι θέματα που έχουν σχέση κυρίως με την εκτελεστική εξουσία, το περιουσιακό και το εδαφικό. Αντιλαμβάνεστε πως αν αντιμετωπιστούν οι εναπομείνασες διαφορές στο ζήτημα της διακυβέρνησης, ενδεχομένως η συζήτηση του εδαφικού να συνεχιστεί υπό καλύτερες προϋποθέσεις, κάτι που με τη σειρά του βοηθά τη λύση του περιουσιακού. Αυτό πρέπει να το δοκιμάσουμε. Δεν σημαίνει ότι υποχωρούμε από τις θέσεις μας. Με αυτό τον τρόπο πρέπει να αξιοποιηθεί ο χρόνος μέχρι τη Διάσκεψη.
«Πρέπει ο χρόνος μέχρι τη Διάσκεψη να αξιοποιηθεί για να επιλυθούν ορισμένα βασικά ζητήματα του περιουσιακού, της διακυβέρνησης, των τεσσάρων ελευθεριών – η Τουρκία να ξεκαθαρίσει αν αποδέχεται ή όχι τη σύγκλιση»
Διαφορετικά;
Αν τα πράγματα δεν προχωρήσουν προς τα εμπρός πριν την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, τα περιθώρια θα περιοριστούν σημαντικά. Μιλούμε για μια διαδικασία η οποία συνεχίζεται για δέκατο τώρα χρόνο. Δεν σημαίνει ότι δεν θα ξαναϋπάρξει ευκαιρία στο μέλλον αλλά βασικές διαπραγματευτικές μας θέσεις διαβρώνονται με την πάροδο του χρόνου. Τι θα γίνει με το περιουσιακό; Τι θα γίνει με τις «νομιμοποιημένες» από το ΕΔΑΔ προσφυγές στην «επιτροπή αποζημιώσεων»; Δεν θα βρεθεί κάποια στιγμή η πλειονότητα των περιουσιών σε χέρια τουρκοκυπριακά κατά τρόπο «νόμιμο»; Τι θα γίνει με τους εποίκους που γεννήθηκαν εδώ, με τους μεικτούς γάμους και τα παιδιά τους; Δεν θα ενταθεί το πρόβλημα και δεν θα επιδεινωθεί και το εδαφικό, εφόσον ο πληθυσμός τους θα αυξάνεται και θα πλησιάζει το δικό μας;
Αρα, πάντα εμμένοντας σε αρχές και στο συμφωνημένο πλαίσιο, η προσπάθεια πρέπει να είναι να προσχωρήσουν τα πράγματα προς τα εμπρός.
Τι γίνεται με το κεφαλαιώδες ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας;
Η εκ περιτροπής προεδρία είναι στο τραπέζι από το 1993. Ηταν στα πέντε σχέδια Ανάν στα οποία έγινε σφοδρή κριτική, όχι όμως γι’ αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο Δ. Χριστόφιας το βελτίωσε εντάσσοντάς το σε ένα προεδρικό σύστημα που είναι πολύ πιο σταθερό από οτιδήποτε άλλο, και μάλιστα με εκλογή απευθείας από το λαό με μεικτή ψηφοφορία, με διασταυρούμενη ψήφο, με τις αποφάσεις να παίρνονται από το Υπουργικό Συμβούλιο (7-4, υπέρ μας) και όχι από τον Πρόεδρο.
Αν επιτευχθεί κάτι καλύτερο, εμείς θα το χαιρετίσουμε. Είναι όμως καιρός να αντιμετωπίσουμε το θέμα. Διότι παραπέμποντάς το παρακάτω, και η άλλη πλευρά παραπέμπει το εδαφικό παρακάτω ή και αντιστρόφως. Με τη σειρά της, η Τουρκία λέει ότι δεν θα ανοίξει τα χαρτιά της στο θέμα της ασφάλειας προτού δει πώς θα επιλυθούν τα προαναφερθέντα ζητήματα. Ηταν φανερό από το Μοντ Πελεράν ότι αυτή η τακτική οδηγεί σε φαύλο κύκλο. Πρέπει να δοκιμάσουμε να ξεμπλοκάρουμε τα πράγματα.
Πρέπει να υπάρχουν χειροπιαστές βελτιώσεις
Νομίζετε ότι η κοινή γνώμη είναι έτοιμη για να πει «ναι» σε ένα νέο δημοψήφισμα;
Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος. Ομως, η κατάσταση είναι διαφορετική από το 2004. Τότε είχε εφευρεθεί η λεγόμενη επιδιαιτησία για να παρακαμφθεί ο Ντενκτάς. Στο τέλος αυτή οδήγησε στο να μπορείς να παραπέμπεις σε δημοψήφισμα ένα σχέδιο απορρίπτοντάς το την ίδια στιγμή ως ηγεσία. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί τώρα. Μόνο μια συμφωνημένη λύση θα φθάσει σε δημοψήφισμα και -αφού θα είναι συμφωνημένη- ο Πρόεδρος θα τη στηρίξει με ό,τι αυτό σημαίνει. Επιπλέον η κατάσταση της οικονομίας δεν είναι αυτή του 2004. Εκεί λειτουργούσε η δύναμη της αδράνειας – γιατί να ρισκάρω αφού καλά την έχω. Ο,τι και να λέγεται αυτή τη στιγμή, η λύση του Κυπριακού μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θα δώσει τεράστια οικονομικά οφέλη. Το κυριότερο, όμως, είναι να φέρουμε στο λαό κάτι που να μπορεί να αποδεχθεί, που σημαίνει ότι πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά το τι έγινε το 2004. Πρέπει να υπάρχουν χειροπιαστές βελτιώσεις. Από κει και πέρα θα δοθεί χρόνος για να εξηγήσουν όλοι τις θέσεις τους.
Ολα αυτά είναι κάποιες προϋποθέσεις που επιτρέπουν συγκρατημένη αισιοδοξία ότι αν φθάσουμε σε λύση, μπορεί αυτή να εγκριθεί. Χρειάζεται όμως πολλή δουλειά, γιατί κάποιες δυνάμεις προτού δουν το αποτέλεσμα, το δαιμονοποιούν. Τελικός κριτής θα είναι ο λαός μέσω του δημοψηφίσματος και αυτό δεν μπορεί κανείς να το παραγνωρίζει.
Πραγματική και εγγυημένη αποζημίωση
Εχουμε απαντήσεις στο ποιος θα πληρώσει το κόστος της λύσης;
Καθήκον μας είναι να προσπαθήσουμε να καταλήξουμε σε λύση και να πούμε στη διεθνή κοινότητα την απλή αλήθεια: ότι δηλαδή έχουμε τη λύση, αλλά δεν έχουμε πόρους να την εφαρμόσουμε. Είτε, λοιπόν, η λύση μπαίνει σε κατάψυξη μέχρι να βρούμε τους πόρους είτε η διεθνής κοινότητα πρέπει να συνεισφέρει. Ο,τι και να λέμε, γι’ αυτούς η συνεισφορά σε απόλυτους αριθμούς δεν είναι σοβαρά ποσά, είναι… κέρματα. Η διεθνής κοινότητα πρέπει να ζυγίσει δύο πράγματα, το συμφέρον που έχει και η ίδια για λύση και τα κέρματα που πρέπει να δώσει. Ετσι τίθεται το ζήτημα. Οι δε τεχνοκράτες του ΔΝΤ ή της Διεθνούς Τράπεζας μπορούν να κάνουν μελέτες αλλά δεν μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Αν η λογική είναι να μας βάλουν σε μνημονιακές λογικές για να εφαρμόσουμε τη λύση, πολύ φοβούμαι ότι η λύση θα καταρρεύσει.
Ενα παράδειγμα: Το περιουσιακό πώς θα λυθεί; Κάποιοι θα αποκατασταθούν αλλά όχι όλοι. Για να επιλέξουν αποζημίωση, πρέπει να ξέρουν ότι αυτή θα είναι πραγματική και εγγυημένη αποζημίωση. Αν αυτό δεν υπάρχει, όλοι θα επιλέξουν αποκατάσταση και δεν θα βρεθεί λύση. Ολα αυτά πρέπει να τα έχουμε υπ’ όψιν μας. Και εμείς και η διεθνής κοινότητα.
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
