Τουμάζος Τσιελεπής: H αποδοχή του πλαισίου Γκουτέρες να μεταφραστεί σε πράξη

-«Δεν μπορεί να ασκούνται από κοινού κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας τη στιγμή που υπάρχει μια παράνομη οντότητα την οποία κανείς δεν αναγνωρίζει. Για να μπορέσει να γίνει αυτό πρέπει προηγουμένως να λυθεί το Κυπριακό»

-«Ο ΓΓ του ΟΗΕ θα συγκατανεύσει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση μόνο αν έχει κάποια εχέγγυα ότι η διαδικασία θα έχει νόημα. Με άλλα λόγια, μπορεί να προχωρήσει σε τριμερή, ακόμα και σε άτυπη πενταμερή, αλλά σε ουσιαστική επανέναρξη διαπραγματεύσεων δεν θα προχωρήσει αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ο ίδιος έχει καθορίσει»

 

Ο Τουμάζος Τσιελεπής, επικεφαλής του Γραφείου Κυπριακού της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ και μέλος του Πολιτικού Γραφείου, θεωρεί ότι δεν είναι δύσκολο να προχωρήσει η συμφωνία στους όρους αναφοράς, αν υπάρχει η πολιτική βούληση. Από την άλλη, σημειώνει ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ θα συγκατανεύσει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση μόνο αν έχει κάποια εχέγγυα ότι η διαδικασία θα έχει νόημα. Σημειώνει επίσης ότι οι δύο ηγέτες πρέπει να σταματήσουν να θέτουν όρους και προϋποθέσεις και να αποδεχθούν στην πράξη το πλαίσιο Γκουτέρες. «Και πράξη θα είναι η αποδοχή από τον Πρόεδρο της μιας θετικής ψήφου στο Υπουργικό και η αποδοχή από τον κ. Ακιντζί της πρόνοιας του πλαισίου ότι θα έχει μια θετική ψήφο όχι σε όλα τα όργανα χαμηλής πολιτικής, αλλά μόνο εκεί που επηρεάζονται ζωτικά συμφέροντα», τονίζει.

 

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρμου

 

Η Τουρκία μάς έχει στριμώξει με την παρουσία της στην κυπριακή ΑΟΖ; Έχει βάλει για τα καλά στο κάδρο του Κυπριακού τα ενεργειακά;

 

 

Η Τουρκία πάντοτε προσπαθούσε να βάλει στο κάδρο του Κυπριακού τα ενεργειακά. Αντίθετα, η ελληνοκυπριακή πλευρά σε καμιά στιγμή δεν δέχθηκε να συζητήσει τα ενεργειακά ως μέρος του Κυπριακού. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ούτως ή άλλως το ενεργειακό είναι σημαντικό μέρος της συνολικής προσπάθειας, αλλά δεν αφορά τις διακοινοτικές συνομιλίες. Δεν μπορεί να ασκούνται από κοινού κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας τη στιγμή που υπάρχει μια παράνομη οντότητα, την οποία κανείς δεν αναγνωρίζει. Για να μπορέσει να γίνει αυτό, πρέπει προηγουμένως να λυθεί το Κυπριακό. Υπάρχει όμως και δεύτερο σημαντικό ζήτημα: Εμείς θέλουμε το φυσικό αέριο να λειτουργήσει ως κίνητρο και για τις δύο κοινότητες για τη λύση του Κυπριακού. Εμείς οι Ε/κ, διότι βλέπουμε πόσες δυσκολίες συναντούμε προκειμένου να αξιοποιήσουμε το ΦΑ με άλυτο το Κυπριακό. Όσοι είχαν αυταπάτες γύρω από αυτό το θέμα, με τις τελευταίες εξελίξεις νομίζω πρέπει να αναθεωρήσουν την άποψή τους.  Η τ/κ κοινότητα γνωρίζει ότι μόνο ένας νόμιμος τρόπος υπάρχει για να επωφεληθεί και εκείνη και αυτός δεν είναι άλλος από τη λύση του Κυπριακού. Αν βάζουμε την άμαξα μπροστά από το άλογο και αρχίζουμε να ασχολούμαστε με τα θέματα ΦΑ χωρίς να διαφαίνεται στον ορίζοντα λύση του Κυπριακού, αυτό ενδεχομένως να λειτουργήσει και ως αντικίνητρο για λύση.

Έχουμε λοιπόν ένα επιπρόσθετο λόγο για να λύσουμε το Κυπριακό. Διαφορετικά δεν πρόκειται να σταματήσει η αυθαίρετη αυτή στάση της Τουρκίας που καταπατά το Δίκαιο της θάλασσας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μένουμε απαθείς σ’ αυτά που κάνει η Τουρκία, αλλά ο ασφαλής και σίγουρος τρόπος αντιμετώπισής της είναι η λύση. Eκεί πρέπει να στρέψουμε την προσοχή και την ενέργειά μας.

 

Είναι θετική εξέλιξη η βολιδοσκόπηση του ΓΓ του ΟΗΕ για τριμερή και μετά πενταμερή ή απευθείας πενταμερή;

 

Αν ο ΓΓ του ΟΗΕ έχει βολιδοσκοπήσει τις δύο πλευρές για να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, πρόκειται για θετική εξέλιξη. Βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια παραμερισμού των εμποδίων και δημιουργίας προϋποθέσεων για να αρχίσει μια διαπραγματευτική διαδικασία με πιθανότητες θετικής κατάληξης. Ο ΓΓ του ΟΗΕ θα συγκατανεύσει σε ουσιαστική διαπραγμάτευση μόνο αν έχει κάποια εχέγγυα ότι η διαδικασία θα έχει νόημα. Με άλλα λόγια, μπορεί να προχωρήσει σε τριμερή, ακόμα και σε άτυπη πενταμερή, αλλά σε ουσιαστική επανέναρξη διαπραγματεύσεων δεν θα προχωρήσει αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ο ίδιος έχει καθορίσει.

 

Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν ότι και η τ/κ πλευρά δεν θέλει να προχωρήσουν τώρα οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, γιατί μεσολαβούν οι λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα. Αυτό δεν περιπλέκει τα πράγματα;

 

Η εντύπωσή μας είναι ότι η τ/κ πλευρά θέλει να προχωρήσει μέχρι του σημείου που να συμφωνηθούν οι όροι αναφοράς, αλλά την ουσιαστική διαπραγμάτευση τη θέλει μετά την εκλογική της διαδικασία. Αυτό δεν μας ενθουσιάζει και νομίζω είναι λάθος, αλλά έτσι σκέφτονται. Ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον να φθάσουμε σε αίσιο τέλος σε ό,τι αφορά τους όρους αναφοράς. Αυτό δεν είναι δύσκολο αν επιδειχθεί η αναγκαία πολιτική βούληση. Οι δύο ηγέτες να σταματήσουν να θέτουν όρους και προϋποθέσεις που συγκρούονται με τη δέσμευση που έχουν αναλάβει να συνεχίσουν με την Κοινή Διακήρυξη, τις συγκλίσεις και το πλαίσιο Γκουτέρες. Τόσο απλά.

 

Κατά κάποιο τρόπο συμφωνείτε και με τα τρία στοιχεία που έχει βάλει και ο Πρόεδρος, επειδή δεν ξεπερνιέται το αγκάθι με την πολιτική ισότητα;

 

Το ΑΚΕΛ από τη στιγμή του ναυαγίου στο Κραν Μοντανά έλεγε ότι θα πρέπει να επαναρχίσει η διαδικασία με τα τρία αυτά στοιχεία. Αυτή ήταν πάντα η θέση μας. Άλλοι είναι που έθεταν όρους και προϋποθέσεις. Ένα καλό παράδειγμα που έχετε αναφέρει είναι η πολιτική ισότητα. Ποια είναι η πραγματικότητα: Ο μεν Πρόεδρος ζητά συρρίκνωση της μιας θετικής ψήφου στο Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά η μια θετική ψήφος ήταν σύγκλιση. Για του λόγου το αληθές, είναι αρκετό να δει κανείς την εναρκτήρια ομιλία του Προέδρου στο Κραν Μοντανά και τις προτάσεις που υπέβαλε εκεί. Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει αποδεκτή η θέση που διατυπώνει τώρα ο Πρόεδρος. Ούτε θα βρούμε διεθνή κατανόηση. Διότι η μια ψήφος ενός από τους 4 Τ/κ Υπουργούς αντικαθιστά τα απόλυτα βέτο της Ζυρίχης. Δεν υπήρχαν μηχανισμοί επίλυσης διαφορών αδιεξόδων. Τώρα θα υπάρχουν.

Δεν μπορείς να λες από τη μια ότι προχωρούμε από κει που μείναμε με το πλαίσιο Γκουτέρες και από την άλλη να λες πρέπει η θετική ψήφος να περιοριστεί. Εδώ είναι εκτός πλαισίου ο Πρόεδρος. Αλλά και ο Ακιντζί είναι εκτός πλαισίου, διότι επιμένει σε μια θετική ψήφο σε όλα τα όργανα χαμηλής πολιτικής. Για τα όργανα χαμηλής πολιτικής υπήρχε άτυπη σύγκλιση στο Μοντ Πελεράν και το πλαίσιο Γκουτέρες προνοεί για θετική ψήφο μόνο σε ορισμένα από αυτά.

Αυτά εννοούμε όταν λέμε ότι η αποδοχή του Πλαισίου πρέπει να μεταφράζεται σε πράξη. Και πράξη θα είναι η αποδοχή από τον Πρόεδρο της μιας θετικής ψήφου στο Υπουργικό και η αποδοχή από τον κ. Ακιντζί της πρόνοιας του πλαισίου ότι θα έχει μια θετική ψήφο όχι σε όλα τα όργανα χαμηλής πολιτικής αλλά μόνο εκεί που επηρεάζονται ζωτικά συμφέροντα.

 

Υπάρχει ακριβώς η εκτίμηση ότι κάποιοι μόνο φραστικά υποστηρίζουν το πλαίσιο Γκουτέρες. Την κατηγορία αυτή διατύπωσε ο κ. Ακιντζί ακόμα και για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη.

 

Πρέπει να σταματήσει και από τις δύο πλευρές το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών. Την ώρα που καταβάλλεται μια ύστατη προσπάθεια να καταλήξουν στους όρους αναφοράς και να αρχίσει μια διαπραγματευτική διαδικασία, αυτό που εκνευρίζει τα Ην. Εθνη και τη διεθνή κοινότητα είναι ακριβώς η συνεχιζόμενη αλληλοεπίρριψη ευθυνών. Θυμάστε τη συζήτηση που γινόταν για το Πλαίσιο της 30ής Ιουνίου ή της 4ης Ιουλίου. Ο Πρόεδρος έχει αποδεχθεί τελικά ότι ένα είναι το Πλαίσιο, αυτό της 30ής Ιουνίου και τώρα απομένει η πράξη. Δεν ωφελεί να επιστρέφουμε σ’ αυτά τα ζητήματα. Αν ο κ. Ακιντζί θεωρεί ότι ο Πρόεδρος δεν δέχεται στην πράξη το Πλαίσιο, ας τον δοκιμάσει.

 

Όλοι αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι απλά τίτλοι τα τρία στοιχεία που σημειώνονται ως όροι αναφοράς. Είναι και ουσία και απ’ εκεί θα εξαρτηθεί αν θα προχωρήσει η διαδικασία σε ουσιαστική διαπραγμάτευση για να φθάσει μέχρι τέλους.

 

Έτσι ακριβώς. Και το ίδιο το πλαίσιο Γκουτέρες δεν είναι έξι σημεία ως επικεφαλίδες. Υπάρχει περιεχόμενο σ’ αυτό το πλαίσιο. Οφείλουν και οι δύο πλευρές να το αποδεχθούν. Προς το παρόν αποκλίνουν και οι δύο, την ώρα που λένε ότι το δέχονται.

 

Νομίζετε ότι θα πάμε μέχρι τέλους αυτή τη φορά; Κι όταν λέμε μέχρι τέλους, εννοούμε την ενδιάμεση συμφωνία ή τελικό σχέδιο λύσης που θα τεθεί σε δημοψήφισμα…

 

 

Δεν μπορώ να απαντήσω το ερώτημά σας. Εκείνο που μπορώ να απαντήσω, όμως, είναι ότι δεν πάμε για ενδιάμεση συμφωνία. Και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Το πλαίσιο Γκουτέρες έχει την εξής λογική: Υπάρχουν έξι βασικά θέματα στο Κυπριακό. Δυο αφορούν τη διεθνή πτυχή και άρα συζητούνται στη διάσκεψη με τους εγγυητές, την ΕΕ ως παρατηρητή και τα Ην. Εθνη. Εντός αυτής της Διάσκεψης ήταν ξεκάθαρη η θέση και του ΓΓ του ΟΗΕ και των δυο από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και της ΕΕ: Τέρμα οι εγγυήσεις, τέρμα τα επεμβατικά δικαιώματα από την πρώτη ημέρα, ταχεία αποχώρηση στρατευμάτων. Αυτή ήταν η θέση τους και δεν μπορεί να την αμφισβητήσει κανένας. Αυτό που συζητείται είναι αν το δέχθηκε ή όχι η Τουρκία.

Άρα μ’ αυτή τη διαδικασία θα προχωρήσουμε. Δεν είναι όμως ενδιάμεση λύση. Ο ΓΓ του ΟΗΕ θεωρεί ότι αν συμφωνηθούν τα έξι βασικά σημεία, τότε έχουμε αυτό που ο ίδιος ονομάζει στρατηγική συναντίληψη. Δεν είναι ενδιάμεση συμφωνία. Δεν είναι ιρλανδικό μοντέλο που κατέληξαν σε μια μίνιμουμ συμφωνία, άρχισαν να την εφαρμόζουν και προστίθενται νέα στοιχεία εφόσον συμφωνηθούν. Τίποτε δεν θα εφαρμοστεί στη δική μας περίπτωση αν δεν φθάσουμε στη συνολική διευθέτηση. Η λογική του ΓΓ του ΟΗΕ είναι ότι αν συμφωνηθούν αυτά τα έξι βασικά ζητήματα, τότε δημιουργούνται πολύ καλύτερες προϋποθέσεις για να συμφωνηθούν και να τα υπόλοιπα.

 

Αν καταλήξουμε στους όρους αναφοράς και δεν ξεκινήσουν άμεσα οι ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, αυτό θα εμποδίσει την Τουρκία να προχωρήσει σε νέα τετελεσμένα;

 

Είναι μια ερώτηση που δεν μπορεί να απαντηθεί. Εκείνο που εμείς πιστεύουμε είναι ότι αν παραμεριστούν όλα τα εμπόδια και είμαστε έτοιμοι για ουσιαστική διαπραγμάτευση, για να έχει αυτή νόημα και προοπτική δεν μπορεί να διεξάγεται υπό το βάρος των τουρκικών προκλήσεων και τετελεσμένων. Η Τουρκία γνωρίζει ότι σ’ αυτή την περίπτωση πρέπει να βρει τρόπο να αναστείλει αυτές τις ενέργειες. Μπορεί να το πράξει, μπορεί και όχι. Πάντως, έχει την τακτική να μη θέλει να μένει εκτεθειμένη σε φάσεις ουσιαστικής διαπραγμάτευσης, το απέδειξε το 2004 και το 2017. Αν δεν το πράξει, αν δεν αναστείλει τις προκλήσεις και τα τετελεσμένα, τότε δεν θα μπορούν να διεξαχθούν ουσιαστικές συνομιλίες και την ευθύνη δεν θα την έχουμε εμείς αλλά η Τουρκία.