Τουρισμός: Βάλε κραμπί και πάμε παρακάτω

Του Παύλου Λοΐζου*

«∆εν θέλουµε Κύπριους τουρίστες. Εν ιδιότροποι». Έχω ακούσει αυτή την έκφραση από εστιάτορες και ξενοδόχους αλλεπάλληλες φορές, τόσες πολλές µάλιστα που άρχισα να την πιστεύω. Είναι όµως αλήθεια;

Ως ένα βαθµό, ναι. Ο Κύπριος νοµίζει ότι το ξενοδοχείο ή το εστιατόριο είναι το σπίτι της µάνας του, όπου πρέπει να τον τρέχουν όλοι από πίσω. Φωνάζει, γελά δυνατά, κινείται µε πλήθος φίλων, συγγενών, και πραγµάτων, και το να φτάσει κάπου στην ώρα του είναι σχεδόν αδύνατο.

Από την άλλη, ο Κύπριος καταλαβαίνει τι σηµαίνει φρέσκο ψάρι, όταν το λάδι στη σαλάτα είναι ηλιέλαιο, όταν το χαλλούµι (εδώ γελάµε) και η φέτα είναι µακριά από το πραγµατικό, και όταν ο εστιάτορας ή ο ξενοδόχος «παίζει πελλόν» όσον αφορά οργάνωση. Είναι εκείνος που αγοράζει ψάρι στα κάρβουνα, που θα καταναλώσει πολύ ποτό και που θα έρθει ξανά και ξανά αν του αρέσει.

Πώς πάµε στον τουρισµό; Το 2001 οι αφίξεις τουριστών στην Κύπρο ήταν 2,9 εκατ. και τα έσοδα σχεδόν €2,2 δισ. Το 2019 που οι αφίξεις έφτασαν τα 3,9 εκατ., τα τουριστικά έσοδα ήταν €2,6 δισ. ∆ηλαδή οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 34% και τα έσοδα κατά 18%. Αυτό όµως κρύβει την πραγµατικότητα, γιατί αν κάνουµε αναπροσαρµογή των εσόδων µε τον πληθωρισµό, τότε τα πραγµατικά έσοδα ήταν µόλις €1,9 δισ. ∆ηλαδή είχαµε µείωση στα πραγµατικά έσοδα κατά 11%.

Από το 2000 και µετά δεν έχουµε καταφέρει να αυξήσουµε το πραγµατικό εισόδηµα που παράγει η τουριστική βιοµηχανία, παρόλη την αύξηση στον αριθµό των τουριστών, τα αλλεπάλληλα κίνητρα, την αύξηση στους συντελεστές δόµησης, τις επιχορηγήσεις, κτλ. Αυτό οφείλεται στο ότι αποφασίσαµε να δώσουµε έµφαση στον όγκο/ αριθµό αντί στην ποιότητα, αφού δεν µας περνά το δεύτερο. Κοινώς, βάλαµε κραµπί στη σαλάτα, προσπαθούµε να την πουλήσουµε όπως πριν, δεν µας βγαίνει, και φταίνε οι άλλοι γι’ αυτό. Πόµπα πράµα.

Ένας άλλος τρόπος να το σκεφτούµε είναι ότι σε ένα νησί των 900.000 ατόµων, όπου εισάγουµε τα πάντα, δεν έχουµε νερό, έχουµε ακριβό ηλεκτρισµό, δεν σεβόµαστε το περιβάλλον κτλ, έχουµε αυξήσει τις κλίνες και τον αριθµό των αφίξεων, αλλά είµαστε πίσω από εκεί που ξεκινήσαµε. Θυσιάσαµε το νησί µας και δεν έχουµε να δείξουµε κάτι γι’ αυτό, εκτός φυσικά από εξαιρέσεις όπου γίνεται πράγµατι καλή και ποιοτική δουλειά.

Σηµειώνω εδώ τις διάφορες αναπτύξεις που βρίσκονται υπό εξέλιξη στην περιοχή της Αλυκής Λεµεσού, όπου ήδη διαφαίνονται περιβαλλοντικά προβλήµατα. Αν έστω και ένας µικρός αριθµός των ανακοινωθέντων αναπτύξεων προχωρήσει, τότε απλά οι νεότεροι θα χορεύουν στα beach-bar στο Lady’s Mile δίπλα από µια περιοχή που θα έχει καταστραφεί οικολογικά. ∆εν νοµίζω να τους ενδιαφέρει, αλλά είπα να το αναφέρω.

Ποιότητα και όχι ποσότητα είναι το µέλλον αυτού του νησιού. Αλλά η ποιότητα θέλει δουλειά, οργάνωση, κανόνες, επιτήρηση, στρατηγική και όραµα. Τα πλείστα µάς λείπουν, αν και γίνονται συνέχεια προσπάθειες για βελτίωση τόσο από την κυβέρνηση, ειδικά το Υφυπουργείο Τουρισµού, αλλά και από τα οργανωµένα σύνολα των ξενοδόχων. ∆υστυχώς, όµως, υπάρχει έντονη πίεση από αυτούς που έχουν τα καταλύµατα να µην πρέπει να επενδύσουν σε αυτά και από ιδιοκτήτες γης και επενδυτές ακινήτων να «ανοίξουν» νέες περιοχές για ανάπτυξη.

Πώς θα καταφέρουµε να βάλουµε το συµφέρον της πατρίδας µας πάνω από το δικό µας, όταν δεν εµπιστευόµαστε την πολιτεία; ∆ύσκολο το εγχείρηµα, εκτός αν δώσουµε περισσότερη δύναµη και εφόδια στο κράτος και εκείνο µας ανταµείψει µε καλύτερες υπηρεσίες και διαφάνεια. Η τεχνολογία µπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο και στα δύο, άρα ελπίζουµε ότι η ψηφιοποίηση του κράτους θα µας βοηθήσει να πετύχουµε ένα καλύτερο αύριο.

* CEO της WiRE