Τουρκία: Σενάριο για προεδρικές εκλογές στις 30 Απριλίου

Με το πιθανότερο σενάριο εκλογών στις 30 Απριλίου και τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στις 14 Μαΐου, η Τουρκία έχει πλέον εισέλθει σε προεκλογική περίοδο, με την πολιτική και κοινωνική πόλωση να κυριαρχεί και την αντιπολίτευση να εμφανίζεται αδύναμη να εμπνεύσει εμπιστοσύνη, ενώ άγνωστο παραμένει ακόμα το όνομα του κοινού της υποψηφίου. 

Του ειδικού μας συνεργάτη Βαγγέλη Αρεταίου

Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου», σύμφωνα με τον έγκριτο δημοσιογράφο Μουράτ Γιετκίν, είναι κατά πόσο ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να είναι πάλι υποψήφιος και πότε θα γίνουν οι εκλογές, όπως έγραψε στον ιστότοπο του. Ρεπορτάζ της τουρκικής έκδοσης της DW, το οποίο αναφέρεται σε συνάντηση του Ερντογάν με τον πρόεδρο του συμπολιτευόμενου κόμματος MHP Ντεβλέτ Μπαχτσελί, υποστηρίζει ότι η κύρια ατζέντα τους ήταν η ημερομηνία των εκλογών και ότι επετεύχθη μία «προκαταρκτική συναίνεση» για κάλπες στις 30 Απριλίου και το προσωπικό και των δύο κομμάτων θα εργαστεί με ορίζοντα τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Σε αυτή την περίπτωση, εφόσον οι προεδρικές εκλογές χρειαστούν δεύτερο γύρο (για την εκλογή προέδρου απαιτείται το 50+1% στον πρώτο γύρο), αυτός θα διεξαχθεί στις 14 Μαΐου.

Υπάρχουν δύο τρόποι για να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές: Ο πρώτος είναι να ψηφίσουν την πρόταση για διάλυση της Εθνοσυνέλευσης τουλάχιστον οι 360, από τους 660, βουλευτές. Ο δεύτερος είναι να αποφασίσει να διαλύσει τη Βουλή ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο για τον Ερντογάν να περάσει από την Εθνοσυνέλευση την απόφαση για διεξαγωγή των εκλογών νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, εκτός εάν συμφωνήσει η αντιπολίτευση. Σε αυτή την περίπτωση, ο ίδιος ο Πρόεδρος μπορεί να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές μέσα σε 60 μέρες. Αυτό θα σημαίνει όμως ότι στην 100ή επέτειο της Δημοκρατίας ένας Πρόεδρος θα προβεί σε μια τέτοια κίνηση με μόνο στόχο να αποκτήσει εκλογικό πλεονέκτημα.

Σημαντικό είναι ότι στο άρθρο 116 του Συντάγματος υπάρχει μια ιδιαίτερη πρόβλεψη: Αν η Εθνοσυνέλευση αποφασίσει πρόωρες εκλογές κατά τη δεύτερη θητεία του Προέδρου, ο Πρόεδρος μπορεί να είναι και πάλι υποψήφιος για τρίτη φορά, αν και κανονικά έχει δικαίωμα μόνο για δύο θητείες.

Το συγκεκριμένο άρθρο διασφαλίζει στον Ερντογάν μία τρίτη -ενδεχόμενη- θητεία, αλλά με την προϋπόθεση ότι τελικά δεν θα προχωρήσει σε διάλυση του Σώματος, καθώς σε αυτή την περίπτωση δεν θα μπορεί να είναι ξανά υποψήφιος.

Την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση εμφανίζεται σε τέλμα και σε σύγχυση μετά την καταδίκη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ενώ όλες οι έγκριτες εταιρείες δημοσκοπήσεων καταγράφουν μια μικρή αλλά σταδιακή ενίσχυση, ενώ τα κόμματα της αντιπολίτευσης καταγράφουν μια σταθερή και ελαφρώς καθοδική τάση.

Μεγάλος άγνωστος παραμένει ο εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός των αναποφάσιστων, που κυμαίνεται ανάλογα με τις δημοσκοπήσεις ανάμεσα σε 10% και 16%, ενώ ορισμένες δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια τάση επιστροφής των αναποφάσιστων στο ΑΚΡ.

Σύμφωνα με πηγές της αντιπολίτευσης, μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου ή τις αρχές Φεβρουαρίου το αργότερο τα έξι κόμματα της αντιπολίτευσης αναμένεται να ανακοινώσουν τον κοινό τους υποψήφιο, με τον αρχηγό του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, να θεωρείται ο πιο πιθανός, και αυτό παρά το γεγονός ότι όλες σχεδόν οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ότι ο Κιλιτσντάρογλου έχει τις λιγότερες πιθανότητες να κερδίσει τον Ταγίπ Ερντογάν συγκριτικά με τον Εκρέμ Ιμάμογλου και τον δήμαρχο της Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς. «Κλειδί» στην τελική απόφαση των έξι κομμάτων θεωρείται η αρχηγός του Καλού Κόμματος (ΙΥΙ) Μεράλ Ακσενέρ, η οποία ωστόσο εξακολουθεί να κρατά κλειστά τα χαρτιά της.

Άγνωστο ακόμα παραμένει το κατά πόσο το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) θα έχει δικό του υποψήφιο ή όχι. Σε περίπτωση που οι Κούρδοι κατέβουν στις προεδρικές εκλογές με δικό τους υποψήφιο, θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα υπάρξει νικητής από τον πρώτο γύρο. Αναλυτές στην Τουρκία με τους οποίους συνομιλεί η «Χαραυγή» εκτιμούν ότι ο δεύτερος γύρος θα είναι πιο ευνοϊκός για τον Ταγίπ Ερντογάν, κι αυτό διότι είτε το ΑΚΡ και το ΜΗΡ θα έχουν εξασφαλίσει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, οπότε ο Ταγίπ Ερντογάν θα είναι ενισχυμένος ψυχολογικά και πολιτικά, είτε στην αντίθετη περίπτωση θα συσπειρώσει τους οπαδούς του με το φόβο να χάσουν εντελώς την εξουσία.