Του
Γιώργου Τ. Γεωργίου*
Οι εκλογές σε κάθε χώρα έχουν την ιδιαίτερη σηµασία τους, πόσω µάλλον όταν µιλάµε για την Τουρκία, η οποία διεκδικά πρωταγωνιστικό ρόλο ως περιφερειακή δύναµη τόσο στην περιοχή όσο και ευρύτερα.
Ο Α’ γύρος των εκλογών στις 14 Μαΐου κατέδειξε ότι ο Ταγίπ Ερτογάν είναι πολύ σκληρός για να θεωρείται ότι έχει ξοφλήσει. Αντιθέτως, τα αποτελέσµατα φανερώνουν ότι ο Ταγίπ Ερτογάν και η Λαϊκή Συµµαχία διαθέτουν ισχυρά λαϊκά ερείσµατα, κυρίως στα φονταµελιστικά στοιχεία, τις συντηρητικές δυνάµεις, την ακροδεξιά και τους εθνικιστές.
Η Εθνική Συµµαχία υπό τον Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου δεν κατορθώνει τουλάχιστον µέχρι αυτή τη στιγµή να δηµιουργήσει συνθήκες για τη µεγάλη ανατροπή. Έχουν ήδη απωλέσει τον έλεγχο στη Βουλή, γεγονός που αδυνατίζει τη θέση τους και φυσιολογικά µειώνει τις πιθανότητες για µια νικηφόρα πορεία. Εκ των πραγµάτων, και να καταφέρει να είναι νικητής των προεδρικών εκλογών ο Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου, θα βρίσκεται υπό την οµηρία της Λαϊκής Συµµαχίας υπό τον Ταγίπ Ερτογάν και δεν θα είναι σε θέση να κυβερνήσει οµαλά και φυσιολογικά. Ούτε ασφαλώς θα µπορούν να προωθήσουν οποιεσδήποτε αλλαγές στο Σύνταγµα που θα αφορούσαν ένα νέο θεσµικό πλαίσιο δηµοκρατικών ελευθεριών και ανθρωπίνων δικαιωµάτων.
Φαίνεται κατ’ αρχάς ότι ο Κεµάλ Κιλιτσντάρογλου και η Εθνική Συµµαχία δεν έχουν πείσει. Πρόκειται για ετερόκλητη συνεργασία που αποτελείται από ένα συνονθύλευµα κοµµάτων µε διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές θέσεις και προσεγγίσεις. Πώς µπορούν να συνυπάρχουν δυνάµεις από τη σοσιαλδηµοκρατία, τους νεοφιλελεύθερους του Παπαντζιά, την ακροδεξιά της Ακσενέρ και το Κουρδικό Κίνηµα, µόνο οι ίδιοι µπορούν να το εξηγήσουν. Το µόνο που τους ενώνει είναι η απαλλαγή από τον Ταγίπ Ερτογάν, που όµως δεν µπόρεσαν όλο αυτό το διάστηµα να το εξηγήσουν και να το τεκµηριώσουν αρκούντως στο λαό.
Αυτό που στην ουσία κυριαρχεί είναι η επιδίωξη της αστικής τάξης της Τουρκίας, ισλαµικής και κεµαλικής, να ισχυροποιήσει τη θέση της και εδώ γίνεται ένας διαγκωνισµός για τη «γεωπολιτική αναβάθµιση» του τουρκικού κεφαλαίου, την ίδια ώρα που ο τουρκικός λαός µατώνει καθηµερινά, υποφέρει από τις αντιλαϊκές και αντεργατικές πολιτικές.
Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής ότι οι εκλογές διεξάγονται σε συνθήκες έντονων διεργασιών και ζυµώσεων, σε άµεση διασύνδεση µε τους οξυµένους καπιταλιστικούς ανταγωνισµούς εντός και εκτός συνόρων. Στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης κυρίως βρίσκεται ο ανταγωνισµός των δύο µονοµάχων για το πώς και ποιος µπορεί καλύτερα να υπηρετήσει το στόχο για τη γεωπολιτική και γεωστρατηγική αναβάθµιση της Τουρκίας, στο πλαίσιο των συνθέσεων και σκληρών παζαριών που συντελούνται στην περιοχή και ευρύτερα σ’ άλλα απώτερα σηµεία, της Μέσης και Εγγύς Ανατολής µέχρι και την Αφρικανική Ήπειρο.
∆εν είναι τυχαίο που η Τουρκία έχει γίνει περιζήτητη νύφη, τόσο από την Ανατολή όσο και από τη ∆ύση. Οι Αµερικανοί και το ΝΑΤΟ στάζουν µέλια προκειµένου να διατηρήσουν, µάλιστα και µε αναβαθµισµένο ρόλο, την Τουρκία στους κόλπους του ΝΑΤΟ. Είναι χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του αναπληρωτή εκπροσώπου του Στέιτ Ντιπάρτµεντ, Β. Πατέλ, ότι η Τουρκία αποτελεί σηµαντικό σύµµαχο στο ΝΑΤΟ και έχει διαδραµατίσει έναν αναντικατάστατο ρόλο σε θέµατα τα οποία είναι σηµαντικά για τις ΗΠΑ. Το ίδιο και η Ρωσία, η οποία δεν έκρυψε ποτέ τις στενές σχέσεις της µε την Τουρκία και τις τεράστιες επιχειρήσεις και επενδύσεις που έχουν µεταξύ τους.
Σ’ ό,τι αφορά το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά, διεθνείς αναλυτές υποστηρίζουν ότι τα θέµατα αυτά θα παραµείνουν δύσκολα. Το γεγονός ότι και οι δύο υποψήφιοι εξαρτώνται από υπερεθνικιστές, ο Τ. Ερτογάν από τον Ν. Μπαχτσελί και ο Κ. Κιλιτσντάρογλου από το Καλό Κόµµα της Ακσενέρ, δεν επιτρέπει µεγάλες προσδοκίες για σηµαντικές αλλαγές στην επιθετική συµπεριφορά της Τουρκίας. Χαραµάδα φωτός θα είναι το ενδεχόµενο να επιστρέψει η Τουρκία σ’ ένα είδος διαλόγου αντί να προβαίνει σε απειλές στην περιοχή.
Όποια κυβέρνηση κι αν σχηµατιστεί την επόμενη μέρα, το πρόγραµµά της είναι δεδοµένο και εχθρικό απέναντι στο λαό, γιατί ακριβώς δεσµεύεται στους επιχειρηµατικούς κύκλους, στο µεγάλο κεφάλαιο, στο ΝΑΤΟ και τους Αµερικανούς να αφεντεύουν τη χώρα, ενώ από την άλλη η Ρωσία προσπαθεί να διατηρήσει το ρήγµα στις σχέσεις ΝΑΤΟ – Τουρκίας.
* Μέλος Πολιτικού Γραφείου ΑΚΕΛ
Aκολουθήστε μας στο Google News
