Τουρκοκεντρική θεώρηση του διεθνούς περιβάλλοντος

Του συνεργάτη μας, Βαγγέλη Αρεταίου

 

Σε πλήρη εκδήλωση βρίσκονται πλέον τα αδιέξοδα του Ταγίπ Ερντογάν, κυρίως στην εξωτερική πολιτική αλλά με την προοπτική των αδιεξόδων να ενισχύεται και στο εσωτερικό.

Βετεράνοι πολιτικοί αναλυτές έλεγαν χαρακτηριστικά στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ότι «οι ασκήσεις τετραγωνισμού του κύκλου» στις οποίες επιδίδεται για την τελευταία μακρά περίοδο έφτασαν σε ένα τέλμα».

Οι ακροβατισμοί της Άγκυρας πηγάζουν κυρίως από την επικράτηση στις κυβερνητικές τουρκικές ελίτ της θεώρησης ότι η Τουρκία είναι μια μεγάλη δύναμη που μπορεί να προβάλει την ισχύ της τόσο μακριά όσο στην Κεντρική Αφρική και την Άπω Ανατολή. Και ότι, καθώς όλες οι περιφερειακές αλλά κυρίως οι παγκόσμιες δυνάμεις, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η ΕΕ, έχουν ανάγκη την Τουρκία, η Άγκυρα μπορεί να συνδυάζει διπλωματική και στρατιωτική ισχύ.

Επιπλέον, όπως σημειώνουν πρόσωπα με μεγάλη εξοικείωση των τουρκικών πραγμάτων, η υπερβολική αυτή τουρκοκεντρική θεώρηση του διεθνούς περιβάλλοντος συνδυάστηκε και συνδέθηκε αδιάρρηκτα με τις πολιτικές διαδικασίες στην Τουρκία, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μια πρωτοφανή για τη χώρα εξασθένιση των θεσμών, μια οικονομία που βρίσκεται στα όριά της και μια κοινωνία που ταλανίζεται από συνεχείς εντάσεις, κατακερματισμό και αυξανόμενη δυσφορία.

Οι επόμενες κινήσεις του Τούρκου Προέδρου παραμένουν πολύ δύσκολο να προβλεφθούν αλλά, όπως αναφέρουν συνομιλητές της εφημερίδας μας, η κατάσταση στην οποία έχει οδηγηθεί είναι «lose-lose».

Στενεύουν οι ορίζοντες

Ένα από τα πιο εύστοχα σχόλια για τη σημερινή κατάσταση στην τουρκική εξωτερική πολιτική ήταν αυτό του πρώην Τούρκου πρέσβη Αλί Τουιγκάν στον ιστότοπο Diplomatic Opinion. Ο Τούρκος διπλωμάτης, στο άρθρο του με τίτλο, «Στενεύοντας τους ορίζοντες», καταγράφει με πολύ γλαφυρό τρόπο ότι πριν δέκα χρόνια η ατζέντα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής ήταν θετική και ότι «ήμασταν στο δρόμο για να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας». Ύστερα, λόγω εξωτερικών και εσωτερικών δυναμικών και συγκυριών, όπως γράφει ο Αλί Τουιγκάν, η τουρκική εξωτερική πολιτική περιόρισε τους ορίζοντές της στη Μέση Ανατολή, ύστερα στη Συρία και τελικά σήμερα στο Ιντλίμπ.

«Η πορεία της τελευταίας δεκαετίες κόστισε πολύ. Οι σχέσεις μας με τους παραδοσιακούς συμμάχους μας είναι σε σύγχυση. Η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ είναι νεκρή. Ο Λευκός Οίκος του Τραμπ μπορεί να μην ενδιαφέρεται πολύ για τη δημοκρατία της Τουρκίας, αλλά βρισκόμαστε σε αντίθετες πλευρές σε πολλά σημαντικά ζητήματα. Η συνεργασία μας με τη Μόσχα φαίνεται αβέβαιη. Οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τα κράτη του Κόλπου έχουν φτάσει στο τέλος. Είμαστε διπλωματικά απομονωμένοι. Η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους πρόσφυγες από οποιανδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Σε μια εποχή τεράστιων οικονομικών προκλήσεων, οι αμυντικές δαπάνες μας έχουν εκτοξευθεί. Το χειρότερο από όλα, έχουμε γίνει μια επικίνδυνα πολωμένη χώρα», προειδοποίησε ο Τούρκος πρώην πρέσβης.

Έμπειροι αναλυτές με τους οποίους συνομιλεί η «Κυριακάτικη Χαραυγή» εκτιμούν ότι η εξασθένιση των θεσμών στην Τουρκία, όπου παραδοσιακά οι θεσμοί ήταν ισχυροί και το κράτος ομογενές, οδήγησαν τον Τούρκο Πρόεδρο να βρίσκεται ουσιαστικά απομονωμένος σε έναν πολύ στενό κύκλο ατόμων, η κοσμοθεωρία των οποίων αποκαλύπτεται ότι είναι διαστρεβλωτική των πραγματικοτήτων.

Διαστρέβλωση πραγματικοτήτων

Η διαστρέβλωση αυτή, όπως σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα, αναδεικνύεται με τον πολύ χαρακτηριστικό τρόπο με τον οποίο σύμβουλοι του Τούρκου Προέδρου και διαμορφωτές της κοινής γνώμης προσπαθούν να κάνουν μια μεγάλη αναστροφή και να χρησιμοποιήσουν το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ στη διαμάχη τους με τη Ρωσία στη Συρία.

Ενώ οι σχέσεις με τις ΗΠΑ βρίσκονται στο χειρότερό τους σημείο και ενώ τα επίπεδα εμπιστοσύνης ανάμεσα σε Τούρκους και Αμερικανούς πολιτικούς, διπλωματικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους βρίσκονται στο ναδίρ, η Άγκυρα ζητά πυραύλους Patriot και στήριξη από την Ουάσινγκτον, αφήνοντας στην άκρη για λίγο τις πρόσφατες δηλώσεις ότι οι ρωσικοί S400 θα τεθούν σε λειτουργία το καλοκαίρι. Και ενώ το ΝΑΤΟ έχει συστηματικά στιγματιστεί ως μια από τις πιο επικίνδυνες απειλές για την Τουρκία, η Άγκυρα ζητά αλληλεγγύη και στήριξη από τους συμμάχους. Οι οποίοι, στην έκτακτη συνάντηση που είχαν την περασμένη Παρασκευή μετά από αίτημα της Τουρκίας, κατέστησαν σαφές στην Άγκυρα ότι η στήριξη και η αλληλεγγύη ισχύει αλλά μόνο όταν και εφόσον η χώρα δεχθεί επίθεση και απειλείται η εδαφική της ακεραιότητα.

«Η Τουρκία δεν γυρίζει πίσω στη Δύση, απλά προσπαθεί τακτικά να εμπλέξει τη Δύση στη διαμάχη της με τη Ρωσία. Το πρόβλημα είναι ακριβώς αυτό, ότι η Τουρκία βρίσκεται πλέον ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα, χωρίς να είναι σε κανένα, χωρίς να έχει πια εμπιστοσύνη σε κανένα και χωρίς κανένα να της έχει εμπιστοσύνη», είπε στην εφημερίδα μας Ευρωπαίος διπλωμάτης που ασχολείται με θέματα Τουρκίας.

Η ίδια διαστρέβλωση και η ψυχολογία που κυριαρχεί στην Άγκυρα αφήνουν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος είναι εγκλωβισμένος και οι επιλογές του εξαιρετικά περιορισμένες. Ενώ παράλληλα πιέζεται από τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί του ΜΗΡ να υιοθετήσει ακόμα πιο άκαμπτη στάση στο Ιντλίμπ και να προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας επέμβαση.

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα κάνει τις επόμενες μέρες ο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά, όπως είπε στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο Ευρωπαίος διπλωμάτης, όλες οι επιλογές είναι πλέον εις βάρος του Τούρκου Προέδρου, «lose-lose».

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy