Των Πόπης Κυριακίδου και Σάββα Γεννάρη*
Εκστρατεία EUChooseSafeFood 2023 της Αρχής Ασφάλειας Τροφίµων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Οι τροφιµογενείς λοιµώξεις είναι οι λοιµώξεις που προκαλούνται από την κατανάλωση µολυσµένων τροφίµων ή νερού. […] Έχουν καταγραφεί περισσότερες από 250 διαφορετικές τροφιµογενείς λοιµώξεις στο κόσµο. Η συχνότητα εµφάνισης των τροφιµογενών λοιµώξεων έχει µειωθεί αρκετά κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Αυτό οφείλεται στις µεθόδους επεξεργασίας των τροφίµων, όπως είναι η παστερίωση του γάλακτος και η κονσερβοποίηση των τροφίµων, οι οποίες οδήγησαν στη µείωση µέχρι και εξάλειψη αρκετών γνωστών τροφιµογενών λοιµώξεων που υπήρχαν τα παλαιότερα χρόνια, αλλά κυρίως στη διατήρηση των καλών συνθηκών υγιεινής κατά την παρασκευή, συντήρηση, έκθεση προς πώληση και διατήρηση τους.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων (EFSA) και τα κράτη-µέλη της ΕΕ υλοποιούν φέτος για τρίτη συνεχή χρονιά την εκστρατεία #EUChooseSafeFood για να βοηθήσουν τους πολίτες να σκέφτονται κριτικά όσον αφορά τις καθηµερινές επιλογές τους σχετικά µε τα τρόφιµα. […] Στην Κύπρο, η οποία συµµετέχει για δεύτερη συνεχή χρονιά, η εκστρατεία επικεντρώνεται σε τρεις µεγάλες θεµατικές: (1) τις τροφιµογενείς λοιµώξεις, (2) τα αλλεργιογόνα στα τρόφιµα και (3) τα συµπληρώµατα διατροφής. […]
Είναι σηµαντικό να γνωρίζουν οι καταναλωτές κάποιες καθηµερινές πρακτικές που είναι σηµαντικές για να αποφεύγονται οι τροφιµογενείς λοιµώξεις. Η διατήρηση καλών συνθηκών υγιεινής είναι πρωταρχικής σηµασίας κατά την αγορά ή προετοιµασία των τροφίµων.
Η πιο γνωστή για το κοινό λοίµωξη είναι η σαλµονέλωση, η οποία προκαλείται από το βακτήριο της Salmonella. […] Ύποπτα τρόφιµα για σαλµονέλα είναι τα αβγά ή οτιδήποτε περιέχει νωπό αβγό, το νωπό κρέας πουλερικών, ωµά κρεατοπαρασκευάσµατα µε κιµά και τα άπλυτα φρέσκα λαχανικά. Οι σαλµονελώσεις έχουν υψηλότερη συχνότητα εµφάνισης το καλοκαίρι, επειδή το βακτήριο προσαρµόζεται άµεσα σε ένα ευρύ φάσµα περιβαλλοντικών συνθηκών.
Μια άλλη πολύ συνηθισµένη τροφιµογενής λοίµωξη είναι η καµπυλοβακτηριδιάση, η οποία προκαλείται από το Καµπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter). […] Πιθανές πηγές µόλυνσης από το συγκεκριµένο βακτήριο είναι το µη παστεριωµένο γάλα, τα µη καλά ψηµένα πουλερικά, καθώς και τα επιφανειακά νερά µολυσµένα από κόπρανα ζώων.
Τέλος, η λιστερίωση οφείλεται στο βακτήριο της Listeria monocytogenes, το οποίο είναι ένα πολύ ανθεκτικό βακτήριο τόσο σε χαµηλές όσο και σε υψηλές θερµοκρασίες και η µετάδοσή του γίνεται από επιµολυσµένα έτοιµα προς κατανάλωση, για παράδειγµα καπνιστά ψάρια, αλλαντικά και γαλακτοκοµικά προϊόντα (ειδικά µαλακά τυριά που παρασκευάζονται από µη παστεριωµένο γάλα).
Παράλληλα, τροφιµογενείς λοιµώξεις προκαλούνται και από ιούς, όπως ο π.χ. ο νοροϊός, που είναι πολύ µεταδοτικός και εξαπλώνεται πολύ εύκολα και γρήγορα µε διάφορους τρόπους. […]
Ως εκ τούτου, οι καταναλωτές θα πρέπει να λαµβάνουν µέτρα για την αποφυγή τροφιµογενών νοσηµάτων.
Για παράδειγµα, µετά την αγορά τους τα τρόφιµα θα πρέπει να τοποθετούνται γρήγορα στο ψυγείο. Η ψύξη επιβραδύνει την ανάπτυξη των µικροβίων και την αλλοίωσή τους. Τα τρόφιµα είναι καλύτερα να συσκευάζονται σε πλαστικά σακούλια κατάλληλα για τρόφιµα και σε µικρές ποσότητες, όσο χρειάζονται για το µαγείρεµα. Τα τρόφιµα πρέπει να µαγειρεύονται επαρκώς, σαν γενική αρχή η θερµοκρασία στο κέντρο των τροφίµων πρέπει να φτάνει τους 70°C για 2 λεπτά.
Ακόµη, τα νωπά κρέατα θα πρέπει να τοποθετούνται στο κάτω µέρος του ψυγείου, σε κλειστή συσκευασία, και ξεχωριστά από τα λαχανικά ή έτοιµα για κατανάλωση τρόφιµα, ώστε στην περίπτωση που υπάρξει διαρροή υγρών να µην επιµολυνθούν τα υπόλοιπα τρόφιµα. Επιπρόσθετα, τα αβγά πρέπει να φυλάσσονται στο ψυγείο σε κλειστό δοχείο ή αβγοθήκη για να αποφεύγεται η µεταφορά της σαλµονέλας µέσω του αέρα.
Για να παραταθεί ο χρόνος διατήρησης των τροφίµων στο ψυγείο, πρέπει η θερµοκρασία του να ρυθµίζεται σε χαµηλά επίπεδα µεταξύ 2-4°C, τα τρόφιµα να τοποθετούνται µε τέτοιο τρόπο στο ψυγείο ώστε να κυκλοφορεί ο ψυχρός αέρας µεταξύ τους και τέλος να µην ανοιγοκλείνει συχνά η πόρτα του ψυγείου.
Είναι σηµαντικό να χρησιµοποιούνται διαφορετικά σκεύη/σανίδες κοπής για το χειρισµό ωµού κρέατος/θαλασσινών και φρέσκων λαχανικών. Επίσης, απολυµαίνουµε την επιφάνεια εργασίας και πλένουµε τα χέρια µας/αλλάζουµε γάντια µετά το χειρισµό ωµού κρέατος/θαλασσινών. Τα κατεψυγµένα λαχανικά πρέπει να ψήνονται επαρκώς. ∆εν τρώµε ή παίζουµε (τα παιδιά) µε αλεύρι, ωµό ζυµάρι ή χυλό παναρίσµατος. Το ψηµένο φαγητό δεν αφήνεται σε θερµοκρασία δωµατίου για περισσότερες από 2 ώρες, µετά που έχει κρυώσει. Τέλος, θα πρέπει οι καταναλωτές να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες στη συσκευασία των τροφίµων.
Συνοψίζοντας λοιπόν, αντιλαµβανόµαστε ότι η κατανάλωση κάποιων τροφίµων, ειδικά τους θερινούς µήνες, µπορεί να εγκυµονεί κινδύνους. […] Ως καταναλωτές θα πρέπει να εφαρµόζουµε τρεις βασικές πρακτικές χειρισµού των τροφίµων στο σπίτι: (1η) επαρκές µαγείρεµα των τροφίµων, (2η) ορθή φύλαξη των µαγειρεµένων τροφίµων στο ψυγείο και (3η) αποφυγή επαφής µαγειρεµένων/έτοιµων προς κατανάλωση και νωπών τροφίµων.
* Κτηνιατρικοί λειτουργοί, Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
Aκολουθήστε μας στο Google News
