Βαρύ το κλίμα στο Παρίσι απέναντι στην Άγκυρα

Του συνεργάτη μας Βαγγέλη Αρεταίου

Τον βαθύ «συστημικό ανταγωνισμό» ανάμεσα στην Τουρκία και τη Γαλλία έρχεται να αναδείξει η εν εξελίξει ένταση ανάμεσα στην Άγκυρα και το Παρίσι με φόντο τη Λιβύη, με τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες να οδεύουν σε παρατεταμένη κρίση.

Η ένταση με το Παρίσι δίνει πάντως τροφή στον Ταγίπ Ερντογάν και στην Άγκυρα, καθώς έρχεται να νομιμοποιήσει το αφήγημα που κυριαρχεί στην Τουρκία, σύμφωνα με το οποίο η εξωτερική πολιτική της χώρας είναι ουσιαστικά «αντι-αποικιοκρατική» και «αντι-ιμπεριαλιστική».

Το Παρίσι προσπαθεί να μεταφέρει τη διένεξή του με την Άγκυρα στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, αλλά κανείς ακόμα στις Βρυξέλλες δεν μπορεί να προβλέψει αν η Ένωση και οι χώρες-μέλη έχουν σήμερα τη βούληση και την ενέργεια να ανοίξουν ένα μέτωπο αντιπαράθεσης με την Άγκυρα.

Το σίγουρο είναι, όπως εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, ότι στο Παρίσι το κλίμα είναι πολύ βαρύ απέναντι στην Άγκυρα και ότι ο Πρόεδρος Μακρόν δείχνει να έχει πάρει πολύ σοβαρά το ζήτημα αυτό.

Νεο-Οθωμανισμός και Γαλλία

Η «κορυφή του παγόβουνου» της γαλλο-τουρκικής έντασης ήρθε στην επιφάνεια με τις δημόσιες αποκαλύψεις του γαλλικού ναυτικού, σύμφωνα με τις οποίες σκάφη του παρενοχλήθηκαν από το τουρκικό ναυτικό στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή της Λιβύης.

O Αυστριακός αναλυτής Michaël Tanchum, στο πρόσφατο άρθρο του στον ιστότοπο “The Turkey Analyst” σημειώνει ότι ο ανταγωνισμός Παρισίων-Αγκυρας είναι «συστημικός» και έχει να κάνει με τις εξελίξεις γύρω από το φυσικό αέριο στη Μεσόγειο, αλλά και με μια ευρύτερη γεωπολιτική αντιπαράθεση.

«Η συνεργασία της Total με την ENI έκανε το σχέδιο για την εμπορία του φυσικού αερίου της περιοχής στην ΕΕ αποκλειστικά μέσω των μονάδων LNG της Αιγύπτου πιο ασφαλές, ενώ ο νέος βασικός ρόλος της Total στο φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου συνέδεσε τα συμφέροντα της Γαλλίας στην Κύπρο και την Αίγυπτο και σε αντίθεση με την Τουρκία», έγραψε ο Tanchum.

Και συνέχισε σημειώνοντας ότι «η εκτεταμένη παρουσία της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο προκάλεσε ανησυχία στην Άγκυρα. Η Τουρκία θεωρεί τη συμμετοχή της Γαλλίας στην ενέργεια της Ανατολικής Μεσογείου ως αδικαιολόγητη ανάμειξη κοντά στις ακτές της Τουρκίας και ως ώθηση στον ευρύτερο γαλλο-τουρκικό γεωπολιτικό ανταγωνισμό, καθώς η Τουρκία επεκτείνει την επιρροή της στις πρώην οθωμανικές περιοχές της Βόρειας Αφρικής καθώς και στο Σαχέλ, περιοχές όπου η Γαλλία ήταν από καιρό η ξένη δύναμη με τη μεγαλύτερη επιρροή».

Ο ρόλος των Παρισίων στην ενδολιβυκή διένεξη

Πάντως, όπως πολλοί εκτιμούν, η κατάσταση στη Λιβύη απέχει πολύ από το να είναι «άσπρη ή μαύρη», καθώς ο ρόλος των Παρισίων στην ενδολιβυκή διένεξη εγείρει πολλά ερωτηματικά.

Η έγκριτη Γαλλίδα δημοσιογράφος Ariane Bonzon έγραψε σε άρθρο της στον ιστότοπο Slate ότι ενώ η Γαλλία καταγγέλλει την παρέμβαση της Τουρκίας στη σύγκρουση στη Λιβύη, η υποστήριξή της στον πολέμαρχο Χαλίφα Χαφτάρ εξηγεί ότι πολλοί Λίβυοι την κατηγορούν ότι έκανε το ίδιο.

Στο ίδιο άρθρο της Bonzon, ο αναλυτής Jalel Harchaoui εκτιμά ότι ακόμα κι αν η Γαλλία δεν συμμετείχε ενεργά στον πόλεμο στο πλευρό του Χαφτάρ, σε αντίθεση με τα όσα λένε οι Τούρκοι, είναι αλήθεια ότι το Παρίσι παρείχε ένα δυτικό και διπλωματικό «βερνίκι» στον στρατάρχη.

Πάντως, το πώς το Παρίσι «διαβάζει» τις εξελίξεις στη Λιβύη είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις εξελίξεις στη Συρία και κυρίως με το πώς η Γαλλία είδε την τουρκική εισβολή στις κουρδικές περιοχές ανατολικά του Ευφράτη τον Οκτώβριο του 2019.

Πηγή στο Παρίσι, την οποία επικαλείται η Bonzon στο άρθρο της, αναφέρει ότι «δεν νομίζω ότι ο κόσμος συνειδητοποιεί το πόσο σοκαριστικό ήταν για εμάς το ότι οι Τούρκοι δεν μας προειδοποίησαν καν για την επιχείρηση του Οκτωβρίου, όταν είχαμε μείζονα ζητήματα ασφαλείας στη βορειοανατολική Συρία και ότι μετά έρχονται να μας μιλήσουν για αλληλεγγύη μεταξύ συμμάχων… Αλλά στους υψηλούς κύκλους στο Παρίσι υπάρχει η αίσθηση ότι έχουμε κάνει πολλή προσπάθεια χωρίς να έχουμε ανταμειφθεί».

Άρρηκτα συνδεδεμένες με τη γεωπολιτική αυτή διένεξη ανάμεσα στο Παρίσι και την Άγκυρα είναι και οι δυναμικές στο ισλαμικό «παζλ», καθώς η Τουρκία επιμένει να στηρίζει όλες τις δυνάμεις που πρόσκεινται στους Μουσουλμάνους Αδελφούς, κάτι που είναι ανάθεμα για τη Γαλλία.