Βία στα γήπεδα και κοινωνικός αποκλεισµός: Η ακροδεξιά και ο αντίπαλος που γίνεται «εχθρός»

  • Τα άτοµα που στελεχώνουν τις ακροδεξιές οργανώσεις είναι συνήθως νεαρά άτοµα που δεν είχαν την ευκαιρία συστηµατικής κοινωνικοποίησης
  • Ο οπαδός της αντίπαλης οµάδας ταυτίζεται µε τον «εχθρό», εκφράζει οτιδήποτε οι ίδιοι µισούν και είναι έτοιµοι να τον πολεµήσουν

 

Του Κυριάκου Λοΐζου

Με αφορµή την άγρια δολοφονία του 19χρονου φοιτητή στη Θεσσαλονίκη –ο οποίος υποστήριζε µία άλλη οµάδα– επανήλθε στη δηµόσια συζήτηση η έξαρση της βίας (εντός και εκτός γηπέδων), του φανατισµού και του µίσους, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Ιστορικά, οι κοινωνικο-οικονοµικές συνθήκες συνέβαλαν στην έξαρση της βίας σε πολλά επίπεδα. Και σήµερα, όµως, στη µακριά περίοδο της καπιταλιστικής κρίσης έχει αναπτυχθεί ένα εκρηκτικό υπόστρωµα αδιεξόδων και καταστροφής κάθε προοπτικής, ειδικά µέσα στη νεολαία. ∆εν είναι όµως µόνο αυτό.

Οι δράστες της δολοφονίας του Άλκη φέρεται να ανήκουν σε µια νεοναζιστική-φασιστική «φράξια» που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια σε ένα µέρος των οπαδών του «δικεφάλου του βορρά». Τι σχέση έχουν όµως οι ακροδεξιές και φασιστικές οµάδες µε τη βία εντός και εκτός των γηπέδων;

Μία πολύ ενδιαφέρουσα και σηµαντική συνιστώσα είναι η άνοδος της ακροδεξιάς σε πολλές χώρες (κυρίως στην Ευρώπη). Αυτό σχετίζεται άµεσα µε τη βία στον αθλητισµό αλλά και στην κοινωνία γενικότερα, αν αναλογιστούµε ότι οι περισσότερες επιθέσεις γίνονται από τέτοιες οµάδες, µε συγκεκριµένο πολιτικό – ιδεολογικό πρόσηµο.

Ποια, όµως, είναι αυτά τα άτοµα και γιατί µπαίνουν σε φασιστικές και ακροδεξιές οµάδες;

Ανδρέας Καπαρδής: Ο φανατισµός στο ποδόσφαιρο αξιοποιείται και από παράγοντες οµάδων για να πετυχαίνουν δικούς τους στόχους

«Σίγουρα η βία στο ποδόσφαιρο και σε σχέση µε το ποδόσφαιρο είναι σοβαρό κοινωνικο-νοµικό φαινόµενο που πρέπει να µας προβληµατίζει περισσότερο.

Αν εξετάσουµε τα χαρακτηριστικά ατόµων που εµπλέκονται σε τέτοια επεισόδια, θα δούµε ότι είναι άτοµα που συνήθως εµπλέκονται σε βία και άλλες µορφές αντικοινωνικής συµπεριφοράς και εγκληµατικότητας που έχει σχέση µε τη δικιά τους εµπειρία στο σχολείο και στην οικογένεια ως παιδιά και έφηβοι», ανέφερε ο Ανδρέας Καπαρδής, οµότιµος καθηγητής στο Τµήµα Νοµικής του Πανεπιστήµιο Κύπρου και πρόεδρος Συνδέσµου Εγκληµατολογίας Κύπρου, εξηγώντας παράλληλα ότι όλα έχουν µία εξήγηση, αλλά και µία συνέχεια.

Οι κοινωνικο-οικονοµικές συνθήκες, πρόσθεσε, συµβάλλουν στην «παραγωγή» τέτοιων νέων, έµµεσα σε σχέση µε δυσλειτουργικές οικογένειες ή κακά πρότυπα και την αποτυχία του σχολείου να τους κοινωνικοποιήσει ορθά. Αυτό έχουν εντοπίσει δηµοσιευµένες διεθνώς µελέτες δικές µας για την αντικοινωνική συµπεριφορά και νεανική εγκληµατικότητα εδώ στην Κύπρο µε εκατοντάδες µαθητές».

Ως προς το τι µπορεί να είναι αυτό ή αυτά που ωθούν τους νέους σε τέτοιες ακρότητες, πολλές φορές και σε δολοφονίες µε πρωτοφανή βαρβαρότητα, ο Αντρέας Καπαρδής είπε πως «µία απλή εξήγηση είναι η εχθρότητα προς τους “άλλους”, η βία, αλλά κυρίως το µίσος που συστηµατικά τρέφουν εναντίον συγκεκριµένων άλλων κατηγοριών ανθρώπων, διαφορετικών».

Όσον αφορά τα «πρότυπα» των νέων, κυρίως στον αθλητισµό, αυτά παίζουν σηµαντικό ρόλο στη δική τους συµπεριφορά. Χαρακτηριστικά πριν από 3 χρόνια είδαµε σε ζωντανή µετάδοση τον ιδιοκτήτη του ΠΑΟΚ Θεσσαλονίκης, Ιβάν Σαββίδη, να µπαίνει στο γήπεδο µε όπλο, µετά από µία αµφιλεγόµενη απόφαση του διαιτητή, ενώ οι αστυνοµικές δυνάµεις που βρίσκονταν στον αγωνιστικό χώρο επέδειξαν µία υποτέλεια, παρά πυγµή, όπως κανονικά ορίζει το καθήκον τους.

«Σίγουρα παίζουν ρόλο τα πρότυπα των νέων ως προς τη βία, κατά πόσο στο σπίτι, στο σχολείο η αλλού. Ας αναλογιστούµε τις µυριάδες ταινιών κ.λπ. που αποτελούν την ψυχαγωγία των νέων µας σήµερα όπου πρυτανεύει η βία. Ο φανατισµός στο ποδόσφαιρο αξιοποιείται καλά και από παράγοντες µέσα σε οµάδες για να πετυχαίνουν δικούς τους στόχους», σηµείωσε ο οµότιµος καθηγητής του Πανεπιστηµίου Κύπρου, υπογραµµίζοντας ότι σήµερα το ποδόσφαιρο είναι µπίζνες δισεκατοµµυρίων διεθνώς και έτσι δεν πρέπει να εκπλήττει ότι ελκύει και αντικοινωνικά στοιχεία και οργανωµένο έγκληµα, ενώ διάφοροι στο ποδόσφαιρο στήνουν εκάστοτε παιχνίδια για να κερδίσουν λεφτά πολλά στοιχηµατίζοντας. «∆υστυχώς αυτό το φαινόµενο µαστίζει και το ποδόσφαιρο στον τόπο µας. Αν υπάρχει πολιτική βούληση, λύσεις υπάρχουν. Πόσο διαφορετικά θα ήταν άραγε τα πράγµατα αν είχαµε ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο; Τι θα γινόταν η αυτοκρατορία και η πολυδιάστατη βιοµηχανία του ποδοσφαίρου»;

Νίκος Περιστιάνης: Ο Άλλος, ο διαφορετικός, γίνεται αυτόµατα, εχθρός της ζωής τους

«Συνήθως τα άτοµα που στελεχώνουν τις ακροδεξιές οργανώσεις, προέρχονται από νεαρές ηλικίες, και είναι άτοµα τα οποία είτε είναι από φτωχές οικογένειες (όχι πάντοτε), είτε δεν είχαν την ευκαιρία συστηµατικής κοινωνικοποίησης. Και όταν λέµε κοινωνικοποίηση, εννοούµε πολλές φορές την οικογένεια, το σχολείο κ.λπ.» ανέφερε ο κοινωνιολόγος Νίκος Περιστιάνης.

«∆εν πρέπει να παραγνωρίζουµε», συνέχισε ο κ. Περιστιάνης, «ότι πολλοί νεαροί, παιδιά µεροκαµατιάρηδων και προλετάριων, δεν είχαν τη σωστή επαφή µε τους γονείς, καθώς οι δεύτεροι επικοινωνούσαν µε τα παιδιά τους κυρίως σωµατικά και όχι λεκτικά – παιδαγωγικά. Έτσι τα παιδιά αυτά ανέπτυξαν παρόµοιους τρόπους έκφρασης, ενώ η ένταξή τους σε ακροδεξιές οµάδες τούς έδωσε ένα πρόσφορο έδαφος για να εκφράσουν τη συµπεριφορά τους».

Επιπλέον, τίθεται και το ζήτηµα της οπτικής των νέων αυτών που προβαίνουν σε τέτοιες εγκληµατικές πράξεις, πολλές φορές µε βαρβαρότητα.

«Βλέπουν τους υπόλοιπους που δεν χρησιµοποιούν τη σωµατική τους δύναµη ως ανίκανους και αδύναµους», ανέφερε ο κ. Περιστιάνης, υπογραµµίζοντας πως ο Άλλος, ο διαφορετικός, ο οποίος υποστηρίζει άλλη οµάδα, γίνεται αυτόµατα, όχι αντίπαλος σε αγωνιστικό επίπεδο, αλλά εχθρός της ζωής τους. «Και εδώ σχετίζεται µε το πολιτικό κοµµάτι, διότι το πιο πάνω σχήµα ταυτίζεται µε τις αξίες της άκρας δεξιάς, κατά τις οποίες ο ξένος, ο διαφορετικός, είναι εχθρός και όχι κάτι άλλο».

«Αυτοί οι νέοι», πρόσθεσε, «αρκετές φορές νιώθουν ότι η κοινωνία τούς αγνοεί και ότι τυγχάνουν εκµετάλλευσης από το σύστηµα, κάτι που δεν συµβαίνει στο βαθµό που οι ίδιοι το πιστεύουν, ή δεν συµβαίνει καθόλου. Νιώθουν και λένε ότι είναι πολέµιοι του κάθε προνοµιούχου ατόµου στον κόσµο αυτό και εκλαµβάνουν εαυτόν ως απόκληρο, απόβρασµα, οπότε θέλουν µε κάποιο τρόπο να εκδικηθούν, έτοιµοι να διαλύσουν, να κάψουν, ακόµη και να δολοφονήσουν».

Αν περιοριστούµε στο ποδόσφαιρο, θα δούµε ότι δεν υπάρχει η αντιπαλότητα σε υγιή και λογικά πλαίσια, ότι δηλαδή ο αντίπαλος είναι µόνο εντός αγωνιστικού χώρου.

«Για αυτούς, ο οπαδός της αντίπαλης οµάδας ταυτίζεται µε όλους τους εχθρούς του και είναι έτοιµοι να τον πολεµήσουν. Αυτός ο εχθρός λοιπόν, ευθύνεται για το “κατάντηµά” τους, ενώ το άτοµο που δέρνουν ή σκοτώνουν, εκφράζει οτιδήποτε οι ίδιοι µισούν και γι’ αυτό το λόγο είναι πάντα έτοιµοι να ασκήσουν τόσο ακραία βία», είπε καταληκτικά ο Νίκος Περιστιάνης.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy