Το διαπιστώνεις χωρίς να το θέλεις. Το πρώτο πράγµα που έρχεται στο µυαλό όταν ακούς Βιετνάµ είναι µια τραγική πτυχή της σύγχρονης ιστορίας του -ο πόλεµος, στην πραγµατικότητα, οι πόλεµοι. Συνοπτικά, ο πόλεµος του Βιετνάµ ήταν η κορύφωση των ξένων επεµβάσεων από την κρίση της Ινδοκίνας το 1946, µέχρι την ντροπιαστική ήττα και την αποχώρηση των Αµερικανών το 1975.
Πώς µετριέται ο θάνατος και πώς η λευτεριά; Πάνω από 3 εκατοµµύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από το 1946 µέχρι το 1975, πολλοί από αυτούς άµαχοι, παιδιά και ηλικιωµένοι. Ο αριθµός των αµερικανικών απωλειών µόνο τα τελευταία χρόνια του πολέµου φτάνει τις 60 χιλιάδες στρατιώτες. Νέα παιδιά, µέσος όρος ηλικίας 19 ετών, που στάλθηκαν σε µια ξένη χώρα, 13 χιλιάδες χιλιόµετρα µακριά για να υπηρετήσουν ανέφικτους στρατηγικούς σχεδιασµούς και τα οικονοµικά συµφέροντα της πολεµικής βιοµηχανίας.
Σήµερα ο πόλεµος είναι παρόν στην πρωτεύουσα Χανόι, µόνο µουσειακά. Εδώ και εκεί, στην άκρη του δρόµου, σε λίµνες και σε πάρκα, εκτίθενται τµήµατα από τα τεράστια αµερικανικά Β-52 που καταρρίφθηκαν κατά τη διάρκεια των µαζικών βοµβαρδισµών. Οι πιο ισχυρές βόµβες χρησιµοποιήθηκαν τότε για να βοµβαρδίσουν µια πόλη που ήταν κτισµένη στο µεγαλύτερό της µέρος από καλύβες.
Εγκλήµατα πολέµου
Φέτος τον Μάρτιο, συµπληρώθηκαν 55 χρόνια από τη σφαγή του Μι Λάι, στις 16 Μαρτίου 1968. Στο µικρό αυτό χωριό ένας λόχος Αµερικανών στρατιωτών «εκτέλεσε» σε µια µέρα 504 γυναικόπαιδα και ηλικιωµένους, αφού βασάνισε και βίασε πολλά από αυτά. Ελάχιστοι στρατιώτες αρνήθηκαν να συµµετάσχουν στο αιµατοκύλισµα που έγινε γνωστό στην αµερικάνικη κοινή γνώµη τον επόµενο χρόνο. Τρεις στρατιώτες που κατέθεσαν όσα είδαν στιγµατίστηκαν ως «προδότες» από γερουσιαστές και το Πεντάγωνο. Η αναγνώριση του εγκλήµατος και η προσαγωγή κάποιων ενόχων σε δίκη οφείλεται σε δύο ανθρώπους: τον Χιου Θόµπσον, πιλότο ελικοπτέρου, που απέτρεψε τη δολοφονία άλλων 11 ανθρώπων και επέµενε στη µαρτυρία του για όσα φρικιαστικά είδε και κυρίως στον δηµοσιογράφο Seymour Hersh, ο οποίος αποκάλυψε τα εγκλήµατα σε σειρά ρεπορτάζ στο CBS.
Η σφαγή στο Μι Λάι και το σοκ από τα δηµοσιεύµατα δεν κατάφεραν να σταµατήσουν την εισβολή των ΗΠΑ στο Βιετνάµ, η οποία συνεχίστηκε για άλλα επτά χρόνια. Ξεσήκωσε όµως µια χωρίς προηγούµενο διεθνή κατακραυγή και στιγµάτισε τον αµερικανικό στρατό και τις πρακτικές του για πάντα.
Ίσως το µεγαλύτερο έγκληµα πολέµου που διέπραξαν οι ΗΠΑ στο Βιετνάµ είναι ο βάρβαρος βοµβαρδισµός της χώρας µε χηµικά όπλα, όπως το Agent Orange. Για εννέα ολόκληρα χρόνια, από το 1962 µέχρι το 1971 οι ΗΠΑ βοµβάρδιζαν το Βιετνάµ µε χηµικά και ναπάλµ, στα πλαίσια της βάρβαρης επιχείρησης Ranch Hand. Οι επιπτώσεις µέχρι σήµερα είναι τραγικές. Στις περιοχές που βοµβαρδίστηκαν οι γεννήσεις παραµορφωµένων παιδιών είναι χιλιάδες και το πρόβληµα για τη γεωργία τεράστιο. Ο βοµβαρδισµός του Βιετνάµ µε χηµικά όπλα από τις ΗΠΑ σηµατοδότησε το σπάσιµο ενός ταµπού και αποτελεί µέχρι σήµερα µοµφή για τον ανθρώπινο πολιτισµό.
Δεν ζει στο παρελθόν
Οι ΗΠΑ δεν απολογήθηκαν επίσηµα στο Βιετνάµ για τον πόλεµο, τις σφαγές αµάχων, τις τεράστιες απώλειες και τις ζηµιές που διαπράχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια. Παρ’ όλα αυτά έγιναν µεµονωµένες κινήσεις κατευνασµού και συνδιαλλαγής. Το 1995, ο Πρόεδρος Κλίντον δήλωσε δηµόσια ότι ο πόλεµος ήταν «ένα λάθος που προκάλεσε µεγάλα δεινά». Πέντε χρόνια αργότερα, το 2000 υπέγραψε µια νοµοθετική πράξη προώθησης των εµπορικών συναλλαγών µε τη χώρα. Οµάδες Αµερικανών βετεράνων του πολέµου πιέζουν όλο και περισσότερο για µια δηµόσια απολογία των ΗΠΑ προς το Βιετνάµ, ενώ δεν είναι λίγοι οι Αµερικανοί πολίτες που δραστηριοποιούνται στη χώρα σε ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες.
Το Βιετνάµ δεν ξεχνά το παρελθόν, αλλά αγναντεύει µε αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση το µέλλον. Η χώρα που πέρασε από τις πύλες της κόλασης του πολέµου και τον κέρδισε, τώρα του γυρίζει την πλάτη. Το Βιετνάµ δεν θριαµβολογεί, δεν γεµίζει τις πλατείες µε ανδριάντες ηρώων και µόνο και δεν ζει στο παρελθόν. Από το µουσεία έχουν αποµακρυνθεί φωτογραφίες µε ωµότητες. Τα µουσεία ζουν την ιστορία και διδάσκουν το µέλλον.
Ανασκοπώντας σήµερα τις σχέσεις ΗΠΑ – Βιετνάµ, λίγα πράγµατα θυµίζουν ότι οι δύο χώρες βρίσκονταν σε πόλεµο για δέκα χρόνια. Οι ΗΠΑ επενδύουν στην οικονοµία του Βιετνάµ, µια σειρά από συµφωνίες έχουν υπογραφεί που προάγουν τη συνεργασία στην οικονοµία, τη γεωργία, την υγεία, την εκπαίδευση. Πολλές ιδιωτικές πρωτοβουλίες ενισχύουν τις σχέσεις των δύο χωρών.
Κατακτώντας την ειρήνη
Οι κάτοικοι του Βιετνάµ είναι περήφανοι άνθρωποι, γεµάτοι αξιοπρέπεια, αισιοδοξία και µια προσδοκία ότι κάθε µέρα τα πράγµατα µπορούν να γίνονται καλύτερα. Κουβαλούν µια τεράστια ιστορία µε παγκόσµιο βάρος και φαίνεται το γνωρίζουν καλά. Το Βιετνάµ είναι µια χώρα µε ελάχιστη εγκληµατικότητα. Συγκριτικά µε άλλες χώρες της περιοχής µπορεί να φαίνεται πιο φτωχή, κάτι που οφείλεται στα τριάντα χρόνια πολέµου και αποκλεισµού, όµως είναι πιο ασφαλής και πιο δίκαιη από τις περισσότερες. Η χώρα δεν µαστίζεται από τα αρνητικά φαινόµενα Ταϊλάνδης και Φιλιππίνων και την ανθρώπινη εξαθλίωση του σωµατεµπορίου και της εµπορίας ναρκωτικών.
Παρά τις µεγάλες δυσκολίες, η ραγδαία ανάπτυξη είναι αισθητή. Η προσπάθεια που καταβάλλεται να καταµεριστεί ο παραγόµενος πλούτος, σε όσο το δυνατόν πλατύτερα στρώµατα της κοινωνίας, είναι επίσης διακριτή.
Η πλούσια ιστορία, η µοναδική γεωγραφία και το εξελισσόµενο πολιτικό τοπίο του Βιετνάµ το καθιστούν µια συναρπαστική χώρα για εξερεύνηση. Από τις αρχαίες ρίζες του µέχρι τους αγώνες του για ανεξαρτησία και επανένωση, το Βιετνάµ έχει επιµείνει στις αντιξοότητες για να γίνει βασικός παίκτης στην περιοχή. Η συνεχής ανάπτυξη και ανάπτυξη της χώρας είναι απόδειξη της ανθεκτικότητας και της προσαρµοστικότητάς της. ∆ιατηρώντας τον σοσιαλιστικό του χαρακτήρα, το Βιετνάµ υιοθετεί τις λειτουργικές δοµές της ελεύθερης οικονοµίας. Στο µακροπρόθεσµο µέλλον ωστόσο, µπροστά στην κατάρρευση των πλουτοπαραγωγικών και περιβαλλοντικών πόρων του πλανήτη, το ερώτηµα, ποιο είναι πιο δίκαιο οικονοµικό µοντέλο για το περιβάλλον και τους ανθρώπους και ποιο σύστηµα θα υποκαταστήσει ποιο στο µέλλον, παραµένει ανοικτό.
Ανάπτυξη στη βάση µιας αποκεντρωµένης οικονοµίας της αγοράς
Ο πληθυσµός του ανέρχεται στα 100 εκατ. κατοίκους. Οι µεγαλύτερες θρησκευτικές οµάδες είναι βουδιστές και καθολικοί αν και, σύµφωνα µε τα στατιστικά στοιχεία του 2009, το 81% του πληθυσµού δηλώνουν άθεοι. Το Βιετνάµ καλύπτει µια έκταση περίπου 331.210 τετραγωνικών χιλιοµέτρων, που εκτείνεται σε 1.600 χιλιόµετρα από βορρά προς νότο. Συνορεύει µε την Κίνα στα βόρεια, το Λάος στα βορειοδυτικά και την Καµπότζη στα νοτιοδυτικά. Η ανατολική ακτογραµµή του εκτείνεται κατά µήκος της Θάλασσας της Νότιας Κίνας.
Η γεωγραφία του Βιετνάµ χαρακτηρίζεται από το ποικιλόµορφο ανάγλυφό του, που περιλαµβάνει βουνά, πυκνά δάση, εύφορα δέλτα ποταµών και µεγάλη ακτογραµµή. Η οροσειρά Annamite διασχίζει τη δυτική περιοχή της χώρας, ενώ το ∆έλτα του Κόκκινου Ποταµού στα βόρεια και το ∆έλτα του Μεκόνγκ στο νότο είναι σηµαντικές γεωργικές περιοχές. Το κλίµα του Βιετνάµ ποικίλλει από τροπικό στο νότο έως υποτροπικό στο βορρά, µε ευδιάκριτες υγρές και ξηρές εποχές.
Το Βιετνάµ ονοµάζεται σήµερα Σοσιαλιστική ∆ηµοκρατία, ωστόσο η οικονοµική του ανάπτυξη από το 1986 και µετά, µε τη θέσπιση της «πολιτικής της Αναδόµησης» κτίζεται µε µια αποκεντρωµένη οικονοµία της αγοράς. Το Βιετνάµ ακολουθεί σ’ αυτόν τον τοµέα το παράδειγµα της γειτονικής Κίνας, παρ’ όλο που µεταξύ των δύο χώρων υποβόσκουν σηµαντικές γεωπολιτικές διαφορές για την ΑΟΖ στη Σινική Θάλασσα.
Η Κίνα διεκδικεί ένα µεγάλο µέρος της θάλασσας στα ΝΑ, όπως επίσης τουλάχιστον άλλες δύο χώρες που βρέχονται απ’ αυτήν, το Βιετνάµ και οι Φιλιππίνες.
Τάσος Κωστέας
Πρόεδρος Παγκύπριου Συµβουλίου Ειρήνης
Aκολουθήστε μας στο Google News
