Βιβλία για τις ημέρες της… καραντίνας

Τις μέρες της… απομόνωσης, τις μέρες που η ανάγκη το έφερε να κλειστούμε στο σπίτι, βρίσκουμε την ευκαιρία να κάνουμε πολλά από όλα όσα αναβάλλαμε καιρό…

Ο χρόνος αυτός προσφέρεται για πολλές και ποιοτικές δραστηριότητες, εντός οικίας πάντα, και το διάβασμα αποτελεί μία από τις καλύτερες επιλογές.

«Μένουμε σπίτι», λοιπόν και η «Χαραυγή» ζήτησε από έξι λογοτέχνες να μας προτείνουν βιβλία, τα οποία διαβάζοντάς τα θα περάσουμε καλύτερα και ποιοτικότερα το χρόνο μας.

Της Μαρίας Φράγκου

Αλεξάνδρα Γαλανού, Κωνσταντία Σωτηρίου, Κώστας Λυμπουρής, Μάριος Αγαθοκλέους, Αιμίλιος Σολωμού και Σταύρος Χριστοδούλου παραθέτουν τις εισηγήσεις τους. Καλό διάβασμα!

Αιμίλιος Σολωμού:

Στο Πέρα απ’ το καλό και το κακό (1940) ο Νίκος Νικολαΐδης εξιστορεί με ψυχογραφική δεινότητα το δράμα δύο ανύπαντρων αδελφών. Στην προσπάθειά τους να βρουν γαμπρό, τελικά οδηγούνται στην τρέλα. Είναι ένα σπαρακτικό μυθιστόρημα και πάντα επίκαιρο για τους μοναχικούς, ευαίσθητους ανθρώπους που συντρίβονται μέσα σε μια σκληρή και ανάλγητη κοινωνία.

Ο Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης στην Τετραλογία των καιρών (1966-1978) ακτινογραφεί με μοναδικό τρόπο την κοινωνία του νησιού (από την Αγγλοκρατία μέχρι και την τούρκικη εισβολή) μέσα στην τρέχουσα ιστορία και τα δραματικά γεγονότα. Εκπληκτικές είναι οι Μινιατούρες του. Στα διηγήματά του τον απασχολεί ιδιαίτερα η θέση των απλών ανθρώπων υπό το βάρος των γεγονότων και της ιστορίας.

Στο μυθιστόρημά της Ανατολική Μεσόγειος (1969) η Ήβη Μελεάγρου σκιαγραφεί τη διάψευση των ελπίδων για μια καλύτερη εποχή από την περίοδο του Αγώνα 1955-59, μέχρι τα τέλη της ταραχώδους δεκαετίας του 1960 και σηματοδοτεί το τέλος της αθωότητας. Οι υπαινιγμοί, η αποσπασματικότητα, οι συνειρμοί και η παραληρηματική σκέψη, η απειλή που υπάρχει διάχυτη στην ατμόσφαιρα και επιτείνεται με το ευφυές εύρημα της φωνής του μουεζίνη, όλα αναδεικνύουν με ένα βαθύ και ανθρώπινο τρόπο το δράμα της Κύπρου.

Ο Μέσα ποταμός (1993) του ζωγράφου και συγγραφέα Γιώργου Μαυροΐδη αιφνιδιάζει και εντυπωσιάζει με την υποβλητική, ονειρική ατμόσφαιρα και τις ποιητικές υπερρεαλιστικές του εικόνες. Πρόκειται για ποιητικό μυθιστόρημα ή πεζόμορφο ποίημα;  Σε όποιο γένος κι αν ανήκει, ο αναγνώστης θα αποζημιωθεί από την ποιότητα της γραφής του Μαυροΐδη.

Τέλος, στο μυθιστόρημα του Γιάννη Κατσούρη, Στυλιανού ανάβασις (1990), πρωταγωνιστεί η μνήμη, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία και η νοσταλγία για τη ζωή που χάθηκε στην παλιά Λευκωσία τις δεκαετίες του 1950 και 1960 μέχρι τις δικοινοτικές ταραχές.

Αλεξάνδρα Γαλανού:

«Hotel National» του Σταύρου Χριστοδούλου, Καλέντης 2016: Πολιτικο-ιστορικό μυθιστόρημα. Η φιλία δύο ανδρών, η εξέλιξή της μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της Αριστεράς και όχι μόνο, από το 1956 μέχρι 2016. Ερωτήματα, νοσταλγία και πολιτικός προβληματισμός δοσμένα με μια γραφή άμεση και ατμοσφαιρική.

«Κάτι κρυφό μυστήριο» της Καρολίνας Μέρμηγκα, Μελάνι 2019: Η πορεία της ζωής μιας ξεχωριστής προσωπικότητας, του Ιωάννη Καποδίστρια, μέσα από αφηγήσεις ανθρώπων που τον έζησαν ή μέσα από φανταστικούς διαλόγους όπως θα μπορούσαν να είχαν γίνει. «… Μια φωτεινή εισπνοή ελπίδας όπου όλα μπορούσαν να γίνουν και ένας άνθρωπος προσπάθησε να τα κάνει…»

«Βοτσαλωτή» του Κώστα Λυμπουρή, Ροδακιό 2019:  Μια συλλογή διηγημάτων με μια ματιά ξεχωριστή, αληθινή, ευαίσθητη, ρεαλιστική αλλά και στοχαστική. Με επίκεντρο τον άνθρωπο γινόμαστε κοινωνοί των υπαρξιακών του αναζητήσεων που είναι  κρυμμένες κάτω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Και μέσα σε όλα αυτά η γοητεία του μικρού «μπόνζαϊ» διηγήματος!

«Πύλη εισόδου» της Μάρως Δούκα, Πατάκη 2019: Με μια ευρηματική μυθιστορηματική γραφή στον καιρό του κυβερνοχώρου, μια γυναίκα στην Αθήνα του σήμερα αναλογίζεται τη ζωή της, ασχολείται με την καθημερινότητα και τις υπαρξιακές της αναζητήσεις. Μια κάπως ημερολογιακή αποτύπωση με ασύνδετες σκέψεις και συμβάντα που όμως συνθέτουν μια ενδιαφέρουσα σύγχρονη πραγματικότητα…!

Κωνσταντία Σωτηρίου:

Η διαθήκη της Μαρίας, Κολμ Τομπίν (Ίκαρος): Γερασμένη, καταπονημένη και εξόριστη η μητέρα του Χριστού καταθέτει τη δική της, την πιο βαθιά εκδοχή των γεγονότων. Μόνο που για εκείνη μετράει το ότι το παιδί της πέθανε με τρόπο σκληρό και απάνθρωπο για έναν απροσδιόριστο σκοπό, σε μια εποχή αλλαγών και ανακατατάξεων.

Ο γαλατάς, Άννας Μπερνς (Γκουτενμπεργκ): Σε μια ανώνυμη πόλη με κατοίκους χωρίς ονόματα, σε μια κοινωνία που τη σκεπάζει η σκιά της βίας και η τρομοκρατία διαποτίζει κάθε ορατή και αθέατη πτυχή του δημοσίου βίου, ένα δεκαοχτάχρονο κορίτσι προσπαθεί να κρατήσει την προσωπική του ελευθερία.

Εκεί που ζούμε, Χρίστος Κυθρεώτης (Πατάκης): Ο καλύτερος ίσως πεζογράφος της γενιάς μας καταθέτει ένα σπουδαίο και χορταστικό βιβλίο για την Αθήνα της κρίσης και για την αδιέξοδη γενιά χωρίς προοπτικές και οράματα με μια γλώσσα αβίαστη και ελκυστική. Σε κρατά μέχρι το τέλος.

Middlesex, Τζέφρυ Ευγενίδης (Πατάκης): Πατώντας γερά στις ελληνικές του ρίζες αλλά και στην αμερικανική πεζογραφική παράδοση ο Ευγενίδης δίνει ένα σπουδαίο μυθιστόρημα για τον πραγματικό εαυτό, το φύλλο, την καταγωγή των ανθρώπων, την ιστορία που αφήνεις πίσω και όλα όσα υπάρχουν στο μεταξύ.

Ο Κώστας Λυμπουρής περιορίζεται σε πρόσφατες εκδόσεις, τις οποίες έχει ενώπιόν του, όπως μας λέει χαρακτηριστικά:

Κυριάκος Χαραλαμπίδης, Εν δορί κεκλιμένος (δοκίμια, μελέτες, άρθρα, συνεντεύξεις), εκδ. Σοκόλης. Ο λόγος του ποιητή, εδώ όχι ως ποιητική δημιουργία, αλλά ως γενικότερος προβληματισμός γύρω από την “πολιτισμική μας περιουσία”. Σημειώνεται η δύναμη της γλώσσας στην καταγραφή του περιεχομένου σημαντικών τομέων του πνεύματος και της τέχνης.

 

Κωνσταντία Σωτηρίου, Πικρία Χώρα, εκδ. Πατάκης. Νουβέλα, με την οποία η συγγραφέας ολοκληρώνει την τριλογία της (πρώτο έργο Η Αϊσέ πάει διακοπές και δεύτερο οι Φωνές από χώμα) γύρω από τα δεινά της σύγχρονης ιστορίας του τόπου, με βασικό μοτίβο την αφήγηση των γυναικών. Πέραν των άλλων λογοτεχνικών αρετών, αξιοποιείται ως μια μοναδική αισθητική δυνατότητα και η κυπριακή διάλεκτος.

Ανδρέας Μαλόρης, Κβαντομηχανική, εκδ. Μανδραγόρας. Συλλογή η οποία υπηρετεί την πρωταρχική αποστολή της ποίησης, ως τη μοναδική λειτουργία μετάπλασης του κόσμου (της φύσης και των ανθρώπων), αντίστασης στη φθορά και επιστροφής στην αυθεντικότητα.

 

Δημήτρης Κοσμόπουλος, Θέριστρον, εκδ. Κέδρος (Βραβείο ποίησης 2018, Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών). Ο πολυβραβευμένος δημιουργός εκπλήσσει με την “τολμηρή” διαχείριση της ποιητικής γλώσσας, η οποία δεν ακολουθεί πιστά καμιά ποιητική νόρμα, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνει τη διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσας.

 

 

Μάριος Αγαθοκλέους:

ΤΟ ΕΚΚΡΕΜΕΣ ΤΟΥ ΦΟΥΚΩ Ουμπέρτο Έκο: Ένα βιβλίο που σε παίρνει μαζί του στο χρόνο και σου αποκαλύπτει έναν ολόκληρο κόσμο από μυστικές αδελφότητες, υπόγειες κοινωνίες, πλεκτάνες και συνωμοσίες, μέσα από τη χαρισματική γραφή του μεγάλου Ιταλού διανοούμενου. Σου δίνει κλειδιά για να ξεκλειδώσεις και τη δική σου ζωή.

Ο ΣΥΛΛΕΚΤΗΣ Τζον Φόουλς: Βιβλίο κλειστοφοβικό «Ο Συλλέκτης» του Φόουλς είναι ένα αριστοτεχνικό δείγμα γραφής, ένα υποδειγματικό μυθιστόρημα, από εκείνα που σε βάζουν σε μια ύπουλη ταύτιση με τον «κακό» και τον «καλό» ταυτόχρονα.

 

ΟΙ ΠΡΩΤΟΠΛΑΣΤΟΙ Σωφρόνη Σωφρονίου: Αναμφισβήτητα το μυθιστορηματικό εύρος μέσα στο οποίο κινούνται και συναντιούνται πραγματικά και επινοημένα πρόσωπα είναι εντυπωσιακό. Εντυπωσιακός είναι και ο χειρισμός διαφορετικών αφηγηματικών τεχνικών, καθώς και η πολυφωνία που εκφέρεται είτε ως τριτοπρόσωπη είτε ως πρωτοπρόσωπη αφηγηματική φωνή. Αξιοσημείωτη και η ευρύχωρη ματιά του Κύπριου συγγραφέα απέναντι στα κακώς κείμενα της Ιστορίας της πατρίδας του.

 

ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟΥ ΓΑΛΑΖΙΟΥ ΥΑΚΙΝΘΟΥ Χρίστου Χατζήπαπα: «Ο Γαλάζιος Υάκινθος συναρπάζει για τη δύναμη της γραφής του, την αφηγηματική δεινότητα, την αποτύπωση της ατμόσφαιρας πριν και κατά τη διάρκεια των τραγικών γεγονότων του 1974. Ιδιαίτερα ορισμένες σελίδες του βιβλίου, βαθιά ανθρώπινες και μοναδικές, σπαρακτικές, αποτελούν για τον αναγνώστη σταθμό στις αναγνωστικές του εμπειρίες». (Αιμίλιος Σολωμού)

 

Σταύρος Χριστοδούλου:

Εκεί που σκεφτόμουν πως εύκολο είναι, θα προτείνω τέσσερα βιβλία από τα τόσα αξιόλογα που κυκλοφορούν, παλιά και νέα, ομολογώ ότι πελάγωσα. Γι’ αυτό εν τέλει κατέληξα σε τέσσερις προτάσεις με μπούσουλα τη σχετικά πρόσφατη «εσοδεία»…

Το μυθιστόρημα της Ελένης Πριοβόλου «Στη ζωή νωρίς νυχτώνει» (Εκδόσεις Καστανιώτη) διαβάζεται απνευστί. Η συγγραφέας της εξαιρετικής «Τριλογίας των Αθηνών» υπογράφει μια σφιχτοδεμένη ιστορία την οποία διατρέχουν τα ρεύματα της σύγχρονης Ιστορίας. Από τη δεκαετία του ’60 στην Αθήνα μέχρι τον εμφύλιο πόλεμο στον Λίβανο, ο αναγνώστης βιώνει συγκινήσεις και μαθαίνει πολλά.

Στιβαρό ιστορικό υπόβαθρο διαθέτει και το βιβλίο του Φερνάντο Αραμπούρου «Πατρίδα» (Εκδόσεις Πατάκη), το οποίο δικαίως χαρακτηρίστηκε ως το «μεγάλο μυθιστόρημα της Χώρας των Βάσκων». Τόσο για την ευθύβολη γραφή του, όσο και για την ισορροπία που επιτυγχάνει ανάμεσα στα «αφηγήματα» των δύο αντιμαχόμενων πλευρών.

Από τον Πατάκη κυκλοφόρησε πρόσφατα και τη συστήνω με θέρμη, η νουβέλα της Κωνσταντίας Σωτηρίου «Πικρία Χώρα» ολοκληρώνοντας μια τριλογία που αγγίζει με τόλμη σκοτεινές πτυχές της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας.

Από τη χαίνουσα πληγή του 1974 αντλεί και ο συγγραφέας Χρίστος Χατζήπαπας στο εμβληματικό μυθιστόρημά του «Το χρώμα του γαλάζιου υάκινθου» (Εκδόσεις Γκοβόστη). Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, παραμένει συγκλονιστικά επίκαιρο και λογοτεχνικά ακμαίο. Καλή ανάγνωση!