Βολτάροντας στη Σκαρίνου

Λέξεις –Κλειδιά:

• Χαρουπιές
• Σταθμός Σκαρίνου
• Φάρμες γαϊδουριών
• Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Ορεινής Λάρνακας

Της Χριστίνας Γεωργίου

 

 

 

 

Στη Σκαρίνου της επαρχίας Λάρνακας ταξιδεύουν σήμερα οι «Πολύχρωμες Πτήσεις». Σ’ ένα χωριό που για πολλά χρόνια ήταν φημισμένο για την παραγωγή χαρουπιών.

Σε υψόμετρο 200 μέτρων και σε απόσταση τριάντα οκτώ περίπου χιλιομέτρων από τη Λάρνακα, τη Λεμεσό και τη Λευκωσία συναντάει κανείς τη συγκεκριμένη κοινότητα, έχοντας την ευκαιρία να ξεφύγει λίγο από τη ρουτίνα της καθημερινότητας.

Θα μπορούσε κανείς να πει πως πρόκειται για ένα χωριό γεμάτο ιστορία, παράδοση και ζωή. Αυτό γίνεται αντιληπτό από τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά σπίτια και από το φυσικό περιβάλλον που το περιτριγυρίζει, κάνοντάς σε να αισθάνεσαι ζωντανός, με όλη τη σημασία της λέξης.

Ταξιδεύοντας στη Σκαρίνου, μπορεί κάποιος να περάσει και από τα γειτονικά της χωριά όπως τα Λεύκαρα, τον Κάτω Δρυ, τη Χοιροκοιτία, τον Ψεματισμένο, τον Άγιο Θεόδωρο και την Κοφίνου, καθώς και λοξά προς Λευκωσία, τον Κόρνο.

Πληθυσμός και ονομασία του χωριού

Η Σκαρίνου είναι ένα χωριό στο οποίο κατοικούν περίπου 450 άνθρωποι. Σύμφωνα με τον κοινοτάρχη, Δαμιανό Μιχαήλ, ο πληθυσμός κατά διαστήματα αυξάνεται ή ακόμα μειώνεται ανάλογα με την εποχή που οι ταξιδιώτες επισκέπτονται το χωριό. Ο κύριος Μιχαήλ πρόσθεσε ότι «επισκέπτονται τη Σκαρίνου πολλά άτομα, κυρίως από Γερμανία, Αυστρία και Γαλλία. Υπάρχουν γύρω στα 40 αναπαλαιωμένα αγροτουριστικά καταλύματα, τα οποία ενοικιάζονται και προσφέρουν στους επισκέπτες όλα τα απαραίτητα για τις διακοπές τους, μακριά από την υγρασία και τα καυσαέρια. Η Σκαρίνου είναι σχετικά κοντά στο αεροδρόμιο και το πιο σημαντικό, κοντά σε πόλεις. Υπάρχουν ξεχωριστά εστιατόρια με παραδοσιακά εδέσματα, τα οποία αρέσουν πολύ στους επισκέπτες».

Σχετικά με την ονομασία του χωριού, υποστηρίζονται δύο εκδοχές.  Η μία αφορά τον Ενετό βασιλιά Σκάρινο. Λέγεται ότι στην περιοχή υπήρχαν μικρά βασίλεια και κυρίαρχος ήταν ο Σκάρινος. Η άλλη εκδοχή σχετίζεται με το σκάρισμα των προβάτων. «Επί εποχής της Ενετίας», λέγεται, «η τότε Σκαρίνου ήταν περιοχή που οι βοσκοί έβγαζαν τα πρόβατά τους σε βοσκή πάνω στο βουνό».

Σταθμός Σκαρίνου

Ώρα για ταξίδι στο φημισμένο σταθμό της Σκαρίνου. Πίσω στο χρόνο, στις αρχές του 1900, όπου ο σταθμός θεωρείτο σημείο ξεκούρασης και φιλοξενίας για χιλιάδες ταξιδιώτες. Τον συναντάει κανείς στο ύψος της κοίτης του ποταμού Πεντάσχοινου. Πρόκειται για ένα σταθμό σημείο κατατεθέν για το χωριό. Υποστηρίζεται ότι παλιότερα ο κόσμος ήξερε μόνο το σταθμό της Σκαρίνου και όχι την κοινότητα γενικότερα. Ο κοινοτάρχης ανέφερε ότι «όταν η Σκαρίνου ήταν ο δρόμος για τη Λευκωσία-Λεμεσό, ο σταθμός ήταν σαν μια όαση στην έρημο. Με τις ανηφοριές που υπήρχαν, ήταν σχεδόν υποχρεωτική η στάθμευση για ξεκούραση».

Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν εστιατόρια προσφέροντας παραδοσιακές, αξέχαστες γεύσεις στον κάθε περαστικό.

Οι «Πολύχρωμες Πτήσεις» συνάντησαν την κυρία Μαρουλλού, η οποία θυμήθηκε τις στιγμές που περνούσε στο κέντρο της Σκαρίνου.  Τον σταθμό, όπως είπε, όπου μικροί και μεγάλοι διασκέδαζαν και ζούσαν με αγάπη. «Συγκεκριμένα, θυμάμαι πηγαίναμε τη Δεύτερα της Καθαράς και διασκεδάζαμε μαζί με τους Τουρκοκυπρίους που έμεναν στην Κοφίνου και στον Άγιο Θεόδωρο».

Η κυρία Μαρουλλού μίλησε και για τη βρύση του χωριού που έμελλε να ’ναι σημαντική για την κοινότητα τόσο για τους κατοίκους, τους επισκέπτες, όσο και για τα ζώα. «Είχε δύο βρύσες στη Σκαρίνου παλιότερα. Πήγαινε όλος ο κόσμος, ακόμα και μαζί με τα γαϊδούρια του για να πίνουν νερό».

Φάρμες Γαϊδουριών

Η Σκαρίνου είναι γνωστή και για τις φάρμες γαϊδουριών που προσφέρουν στον επισκέπτη γνώσεις και μπόλικη διασκέδαση.  Η μία φάρμα γαϊδουριών ακούει στο όνομα «Αγρόκτημα Άγιος Γεώργιος». Ένα αγρόκτημα που προσφέρει τόσο στους μεγάλους όσο και στους μικρούς αξέχαστες εμπειρίες.

Μιλώντας με τον ιδιοκτήτη του αγροκτήματος, κύριο Χαραλάμπους, μας είπε ότι αρχικά επρόκειτο για καθαρά αγροτουριστική φάρμα με γαϊδούρια. Σήμερα όπως είπε πρόκειται για ένα θεματικό πάρκο που περιλαμβάνει από ζώα μέχρι μουσείο και παιχνιδότοπο. Ανέφερε ότι «μπορεί κάποιος να δει διάφορα πτηνά και ζώα όπως τα γαϊδούρια. Υπάρχει κήπος, παραδοσιακό σπίτι και παιδότοπο. Κάθε Κυριακή μεσημέρι προσφέρεται πλούσιο, παραδοσιακό φαγητό με ποιοτική ζωντανή μουσική».

Η άλλη φάρμα γαϊδουριών που βρίσκεται στη Σκαρίνου ονομάζεται «Golden Donkeys Farm». Η συγκεκριμένη φάρμα εκτός από ενημέρωση για την παράδοση, για τα γαϊδούρια και για τα άλλα ζώα και πτηνά που φιλοξενεί, προσφέρει στον κάθε επισκέπτη την ευκαιρία να γευτεί προϊόντα με γάλα γαϊδούρας, όπως τρόφιμα και καλλυντικά. Μιλώντας με την κυρία Μελίνα, υπεύθυνη παραγωγής γάλατος της γαϊδούρας, είπε πως επισκέπτονται τη φάρμα αρκετά σχολεία και είναι ένας τρόπος, όπως σημείωσε, να μάθει το παιδί για τη φύση και τα ζώα. «Εκτός από το πρόγραμμα που διοργανώνεται για να μάθουν τα παιδιά για τα γαϊδούρια, πραγματοποιούνται και προγράμματα, όπως “μαθαίνω με τους παραδοσιακούς τρόπους για το ζύμωμα και την ελιά”. Είναι σημαντικό», σχολίασε, «ότι τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τη φύση».

Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Ορεινής Λάρνακας

Στη Σκαρίνου βρίσκεται και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Ορεινής Λάρνακας. Ένα κέντρο που μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία διαδραστική εμπειρία με δωμάτια που προσφέρουν γνώσεις αλλά και διασκέδαση σε μικρούς και μεγάλους.

Μιλώντας με την υπεύθυνη του κέντρου, Άννα Κοσμά, ανέφερε ότι το κέντρο ιδρύθηκε το 2012 και ανήκει στην αναπτυξιακή εταιρεία επαρχιών Λάρνακας Αμμοχώστου. Στόχος της δημιουργίας του, όπως σημείωσε, είναι να προβάλει, να διατηρήσει και να προωθήσει τη χλωρίδα, την πανίδα και τα πολιτιστικά στοιχεία 18 κοινοτήτων της περιοχής. «Στο χώρο», πρόσθεσε, «διοργανώνονται εκπαιδευτικά και ενημερωτικά προγράμματα για σχολεία».

Κατάστημα Τσίμπι-Τσίμπι

Η κυρία Κοσμά είναι ταυτόχρονα πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών Υπαίθρου Λάρνακας. Ενός συλλόγου που έχει στόχο την προώθηση της παραδοσιακής ζωής και κουλτούρας της Κύπρου. Οι «Πολύχρωμες Πτήσεις» είχαν την ευκαιρία να ρωτήσουν για το κατάστημα που υπάρχει στο χωριό, με το όνομα «Τσίμπι-Τσίμπι» στο οποίο φιλοξενούνται επιλεγμένα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα κατασκευασμένα όλα από μέλη του συλλόγου γυναικών υπαίθρου Λάρνακας. «Φιλοξενούνται δημιουργίες από ξύλο ελιάς από διάφορους χειροτέχνες της περιοχής, προϊόντα παραδοσιακών εδεσμάτων και προϊόντα με γάλα γαϊδούρας. Υπάρχουν και βιολογικά ελαιόλαδα και βότανα».

Ακόμα ένα στοιχείο που κάνει ιδιαίτερο το κατάστημα είναι το μεγαλύτερο λευκαρίτικο χειροποίητο κέντημα, φτιαγμένο από τα χέρια της μητέρας της κυρίας Κοσμά, κυρίας Αντωνίτσας, το οποίο κατέχει μία θέση στο βιβλίο Γκίνες, ήδη από το 1996.

Παραδοσιακή βιοτεχνία

Στη Σκαρίνου βρίσκεται η παραδοσιακή βιοτεχνία, η οποία διατηρείται από το 1975 μέχρι σήμερα. Η Ευρυδίκη Γαβριήλ, υπεύθυνη της βιοτεχνίας, με μάτια να λάμπουν είπε χαρακτηριστικά ότι συνεχίζουν την παράδοση, όπως τους την έδειξε η γιαγιά Ελένη.  Έχοντας τη δική τους φάρμα, η κυρία Ευρυδίκη μάς είπε πως φτιάχνουν παραδοσιακά, γαλακτοκομικά προϊόντα μόνο με πρόβειο γάλα χωρίς επιπρόσθετα συστατικά.

Η κυρία Ευρυδίκη ερωτηθείσα να πει τι θεωρεί ότι προσφέρουν τέτοιες βιοτεχνίες σε τέτοια μικρά χωριά απάντησε: «Ζούμε σ’ ένα χωριό, όπου μπορούμε να έχουμε τη φάρμα κοντά μας ώστε να γίνονται όλα φρέσκα. Ο κόσμος θέλει την παράδοση. Ζητά και προτιμάει τα παραδοσιακά προϊόντα όλο και πιο πολύ».

Συνάντηση με τον πάτερ Λάζαρο

Μία από τις εκκλησίες του χωριού μπορεί να τη συναντήσει κανείς στο κέντρου του χωριού περιτριγυρισμένη από πετρόκτιστα, παραδοσιακά σπιτάκια. Πέραν της μεγάλης της εκκλησίας στη Σκαρίνου, της Παναγίας της Οδηγήτριας, υπάρχει και το εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου το οποίο μέχρι το 1950 λειτουργούσε ως παρθεναγωγείο. Βρίσκεται ακόμα και το εξωκλήσι του Αποστόλου Λουκά.

Ο πάτερ Λάζαρος ήταν γεωργός. «Ο κόσμος στη Σκαρίνου ζούσε με τις τερατσιές και το λάδι», είπε χαρακτηριστικά. Ανέφερε ότι οι έμποροι άλεθαν τα χαρούπια και χρησιμοποιούσαν τους καρπούς σε διάφορους τομείς της ζωής. Σχολίασε ότι «τα χαρούπια τα άλεθαν και τα χρησιμοποιούσαν για ζωοτροφές. Ακόμα, τα κουκούτσια του τερατσιού χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή πλαστικών ειδών. Με αυτές τις παραγωγές ερχόντουσαν πολλά εισοδήματα στη Σκαρίνου».

Σωματείο – Κέντρο Νεότητας Σκαρίνου

Ο νεαρός Μίμης στο ταξίδι στη Σκαρίνου πήρε το ρόλο του ξεναγού.  Έτσι βρήκα την ευκαιρία να συζητήσουμε για την καθημερινότητα των νέων του χωριού αλλά και για το Σωματείο-Κέντρο Νεότητας Σκαρίνου. Εκ μέρους του σωματείου λοιπόν, ο Μίμης σημείωσε ότι πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στο χωριό σε συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Κέντρων Νεότητας. Αναφορικά με τις δικές τους πρωτοβουλίες ως νέοι της Σκαρίνου, ανέφερε ότι πραγματοποιούνται συχνά εθελοντικές αιμοδοσίες, βραδιές με παιχνίδια όπως τόμπολα, με τις κορυφαίες τους εκδηλώσεις το Πάσχα και το Καρναβάλι.

Ο Μίμης, κληθείς να πει αν είναι εύκολο να ζει ένας νέος σε χωριό με λίγους κατοίκους, απάντησε ότι είναι δύσκολο, αν σκεφτεί κανείς πως πολλοί νέοι μετακομίζουν σε πόλεις κυρίως λόγω δουλειών.  Αλλά, όπως είπε, «προσπαθούμε να μένουμε στα χωριά μας γιατί είναι ο τόπος που μεγαλώσαμε. Η μέρα ενός νέου της Σκαρίνου ξεκινά συνήθως με δουλειά. Αργότερα, για ξεκούραση και παρέα, υπάρχουν χώροι όπως τα διάφορα καφέ και τα εστιατόρια. Όχι μόνο εντός της Σκαρίνου αλλά και εκτός».