«Βουνό» τα εµπόδια για τους νέους που θέλουν να στήσουν δική τους επιχείρηση

• Χιλιάδες νέοι θέλουν και µπορούν να στήσουν τη δική τους επιχείρηση, αφού έχουν τις γνώσεις και µάλιστα πολλοί έχουν καινοτόµες ιδέες. Παρά ταύτα, δεν µπορούν να κάνουν το επόµενο βήµα, αφού δυσκολεύονται να βρούνε επαγγελµατική στέγη σε προσιτή τιµή, δεν έχουν στήριξη από το κράτος, δεν µπορούν να πάρουν δάνειο από την τράπεζα, είτε γιατί δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία για να τα βάλουν υποθήκη είτε επειδή τα επιτόκια είναι απαγορευτικά. Και καπάκι σ’ όλα αυτά είναι και η κρίση και οι συνεπακόλουθοι οικονοµικοί κίνδυνοι, αλλά και η έλλειψη εµπειρίας στη διαχείριση της κατάστασης.

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Στοιχεία για την Κύπρο, τα οποία περιλαµβάνονται σε έρευνα την οποία πραγµατοποίησε η Κοµισιόν (Ευρωβαρόµετρο), δείχνουν ότι οι νέοι µπορούν να ανοίξουν νέους δρόµους στην επιχειρηµατικότητα, φτάνει να βρουν στήριξη από το κράτος και τους θεσµούς που συνθέτουν την οικονοµία της χώρας.

Στην ερώτηση ποια µορφή απασχόλησης θα επέλεγαν αν είχαν τη δυνατότητα, το 64% των νέων της Κύπρου απάντησαν την αυτοαπασχόληση και µόνο 27% το να είναι υπάλληλοι (9% δεν απάντησαν). Σηµειώνεται µάλιστα ότι είναι από τα πιο υψηλά ποσοστά στην ΕΕ, όπου ο µέσος όρος είναι 39% (αυτοαπασχόληση) µε 55% (υπάλληλοι).

Επίσης, στην ερώτηση κατά πόσο υπάρχει ενδιαφέρον από τους νέους (κάτω των 30 ετών) για να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, το 62% απάντησε θετικά (µεγάλο ή αρκετό ενδιαφέρον), ενώ το 38% απάντησε αρνητικά (όχι µεγάλο ή καθόλου ενδιαφέρον).

Στην ερώτηση ποιοι λόγοι οδηγούν τους νέους να θέλουν να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση, οι επικρατέστερες απαντήσεις µεταξύ όσων απάντησαν στο ερωτηµατολόγιο είναι κατά σειρά: Οι προοπτικές για καλύτερο εισόδηµα (45%), η ανεξαρτησία του να είσαι αφεντικό του εαυτού σου (44%) και η ευχέρεια της επιλογής του τόπου και του χρόνου της εργασίας σου (36%).

Επίσης, στην ερώτηση ποια µορφή στήριξης θα ήταν πιο χρήσιµη για τους νέους οι οποίοι θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, οι επικρατέστερες απαντήσεις είναι: Η καθοδήγηση από έµπειρους επιχειρηµατίες (35%), η οικονοµική στήριξη µε τη µορφή επιχορηγήσεων (34%) και η στήριξη στη δικτύωση για την προσέγγιση πιθανών πελατών ή προµηθευτών (32%).

Οι απαντήσεις στα δύο τελευταία ερωτήµατα δείχνουν ουσιαστικά ποιες είναι οι ανάγκες των νέων και πού πρέπει να εγκύψει το κράτος και οι φορείς της οικονοµίας εάν επιθυµούν να βοηθήσουν τους νέους που θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση.

Στην ερώτηση κατά πόσο αισθάνονται εξοικειωµένοι µε την επιχειρηµατικότητα και σε ποιο βαθµό, το 53% των νέων που συµµετείχαν στην έρευνα απάντησαν θετικά (12% πολύ εξοικειωµένοι και 41% σε σηµαντικό βαθµό), ενώ το 47% είπαν ότι αντιµετωπίζουν δυσκολίες (40% όχι πολύ εξοικειωµένοι και 7% καθόλου εξοικειωµένοι).

Σηµειώνεται ωστόσο ότι στην ερώτηση κατά πόσο αισθάνονται εξοικειωµένοι µε την κοινωνική επιχειρηµατικότητα, το 44% απάντησαν θετικά και το 56% αρνητικά. Αυτό δείχνει ουσιαστικά ότι τα ενδιαφέροντα των περισσότερων νέων δεν προσανατολίζονται προς τη συγκεκριµένη µορφή επιχειρηµατικότητας, αλλά σε άλλες µορφές.

Αυτό προκύπτει και από τις απαντήσεις στην ερώτηση ποιος είναι ο στόχος τους για τη δηµιουργία της δικής τους επιχείρησης, αφού οι επικρατέστερες απαντήσεις µεταξύ των Κυπρίων που απάντησαν στο ερωτηµατολόγιο είναι κατά σειρά: Να κάνω επάγγελµα το πάθος και τα ενδιαφέροντά µου (55%), να κάνω τη δική µου δουλειά (36%), να κάνω πράξη καινοτόµες ιδέες (35%) και να γίνω πλούσιος (28%).

Στην ερώτηση κατά πόσο η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για στήριξη των νέων οι οποίοι θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση, µόνο το 36% των Κυπρίων απάντησε θετικά, ενώ η πλειοψηφία (57%) απάντησε αρνητικά και 7% δεν εξέφρασαν άποψη. Σηµειώνεται ότι αυτό δείχνει ότι οι νέοι αισθάνονται ότι δεν έχουν επαρκή στήριξη ούτε από την ΕΕ αλλά ούτε και από το κράτος, το οποίο είναι µέλος της ΕΕ.

Ψηλά στη λίστα της επιλογής εργοδότη τα κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέµατα

Εν τω µεταξύ, από την έρευνα προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τα κριτήρια τα οποία θέτουν οι νέοι στην επιλογή εργοδότη. Συγκεκριµένα, στην ερώτηση κατά πόσο είναι σηµαντικό για τους ίδιους ο εργοδότης τους να έχει κοινωνικούς στόχους, το 81% απάντησαν θετικά (37% πολύ σηµαντικό και 44% αρκετά σηµαντικό), ενώ το 18% αρνητικά (16% όχι πολύ σηµαντικό και 2% καθόλου σηµαντικό). Επίσης, στην ερώτηση κατά πόσο είναι σηµαντικό για τους ίδιους ο εργοδότης τους να έχει περιβαλλοντικούς στόχους, το 73% των νέων από την Κύπρο που συµµετείχαν στην έρευνα απάντησαν θετικά (34% πολύ σηµαντικό και 39% αρκετά σηµαντικό), ενώ το 27% απάντησαν αρνητικά (22% όχι πολύ σηµαντικό και 5% καθόλου σηµαντικό).

Αδράνεια, ανεργία, υποαπασχόληση και µισθοί πείνας και ανέχειας

Οι απανωτές κρίσεις και η ανεπαρκής στήριξη από το κράτος οδηγούν τους νέους στην απογοήτευση. Ενδεικτικές είναι οι µεγάλες αντιδράσεις οι οποίες προέκυψαν µετά το διάταγµα για τον Κατώτατο Μισθό, το οποίο είναι κοµµένο και ραµµένο στα µέτρα των εργοδοτών.

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας (Έρευνα Εργατικού ∆υναµικού), η ανεργία στους νέους (15-24 ετών) είναι υπερδιπλάσια σε σύγκριση µε τις υπόλοιπες ηλικιακές οµάδες (19.2% ήτοι 7.952 πρόσωπα). Άλλοι 26.585 νέοι (15-29 ετών) βρίσκονται σε κατάσταση πλήρους αδράνειας, αφού δεν εντοπίζονται ούτε στα στοιχεία της απασχόλησης ούτε στα στοιχεία που αφορούν την εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Σηµειώνεται ότι µε βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η Κύπρος καταγράφει τη µεγαλύτερη αύξηση στην ανεργία µεταξύ των κρατών-µελών της ΕΕ και της ευρωζώνης, παρά τον υψηλό ρυθµό ανάπτυξης της οικονοµίας.

Συγκεκριµένα, τον Ιανουάριο του 2023 ο συνολικός αριθµός των ανέργων στην Κύπρο ανήλθε στις 36 χιλιάδες πρόσωπα σε σύγκριση µε 29 χιλιάδες τον αντίστοιχο περσινό µήνα. Επισηµαίνεται επίσης ότι µε βάση στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, πέραν από τις 36 χιλιάδες των ανέργων, υπάρχουν ακόµη 46 χιλιάδες περίπου που εργάζονται σε καθεστώς µερικής απασχόλησης µε µειωµένες απολαβές και δικαιώµατα.

Επισηµαίνεται ότι από τους 16.597 που είναι εγγεγραµµένοι στα γραφεία εξευρέσεως εργασίας, 800 είναι µέχρι 24 ετών, 1.798 είναι 25-29 ετών, 4.371 είναι 30-39 ετών, 3.697 είναι 40-49 ετών, 3.974 είναι 50-59 ετών, 1.856 είναι 60-64 ετών και 101 είναι άνω των 65 ετών. Επίσης, 4.887 είναι πτυχιούχοι ανώτερης εκπαίδευσης, 6.145 µέσης γενικής εκπαίδευσης και 1.366 µέσης τεχνικής εκπαίδευσης.