
Της Ναταλί Γιωργαλλά*
Οι Whistleblowers (πληροφοριοδότες) µπορεί να έχουν αρνητική φήµη στις επιχειρήσεις. Στην πραγµατικότητα όµως, οι Whistleblowers µπορούν να διαδραµατίσουν ουσιαστικό ρόλο βοηθώντας στην επισήµανση προβληµάτων προτού εξελιχθούν σε αθέµιτες πρακτικές.
Μετά από την υιοθέτηση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης (EU Whistleblower Protection Directive 2019/1937), οι κανόνες σχετικά µε το Whistleblowing στο χώρο εργασίας έχουν αυστηροποιηθεί σε όλες τις χώρες της Ένωσης.
Ως εκ τούτου, οι εταιρείες που έχουν την έδρα τους εντός της επικράτειας της ΕΕ πρέπει πλέον να παρέχουν νοµικά εµπιστευτικά, ανοιχτά και ασφαλή κανάλια αναφοράς για τους υπαλλήλους στο χώρο εργασίας τους, να προστατεύουν τους καταγγέλλοντες από τυχόν αντίποινα εναντίον τους και να διασφαλίζουν ότι είναι έτοιµοι να συµµορφωθούν µε τους νέους κανόνες. Σε συνέχεια της ευρωπαϊκής Οδηγίας, τον Φεβρουάριο του 2023, τέθηκε σε ισχύ ο περί της Προστασίας Προσώπων που Αναφέρουν Παραβάσεις του Ενωσιακού και Εθνικού ∆ικαίου Νόµος του 2022 (Ν. 6(I)/2022). […]
Το κλειδί για ένα πραγµατικά αποτελεσµατικό Whistleblowing System, το οποίο να ενδυναµώνει την κουλτούρα ηθικής και δεοντολογίας ενός οργανισµού, παρέχει το ∆ιεθνές πρότυπο “ISO 37002:2021 Whistleblowing Management Systems-Guidelines”. Βασισµένο στις αρχές της εµπιστοσύνης, της αµεροληψίας και της προστασίας, το πρότυπο παρέχει καθοδήγηση για τη δηµιουργία, εφαρµογή και διατήρηση ενός αποτελεσµατικού Whistleblowing System. […] Συνοπτικά, αντιµετωπίζει τους τέσσερις πυλώνες ενός επιτυχηµένου και ανταποκρινόµενου περιβάλλοντος καταγγελίας και συγκεκριµένα στη:
– Λήψη αναφορών για παραβάσεις.
– Αξιολόγηση αναφορών για παραβάσεις.
– Αντιµετώπιση αναφορών παραβάσεων.
– Αποπεράτωση υποθέσεων για παραβάσεις.
Ένα τέτοιο σύστηµα είναι απαραίτητο για την οικοδόµηση εµπιστοσύνης στην επιχείρηση και τη δέσµευσή της στις ηθικές πρακτικές. Το Σύστηµα ∆ιαχείρισης για το Whistleblowing όχι µόνο θα επιδείξει τη δέσµευση της ηγεσίας για την πρόληψη και την αντιµετώπιση αδικηµάτων, αλλά θα ενθαρρύνει τα άτοµα να αναφέρουν έγκαιρα την αδικοπραγία, θα µειώσει και θα αποτρέψει τη δυσµενή µεταχείριση και τη θυµατοποίηση των πληροφοριοδοτών και άλλων εµπλεκόµενων µερών και θα ενθαρρύνει µια κουλτούρα διαφάνειας και λογοδοσίας.
Τα αποτελεσµατικά Whistleblowing Systems προστατεύουν τους οργανισµούς από την οικονοµική ζηµιά και τη φήµη που θα µπορούσαν να προκαλέσουν αυτοί οι κίνδυνοι εάν δεν εντοπιστούν. Το πρότυπο µπορεί να βοηθήσει οργανισµούς οποιουδήποτε µεγέθους ή τύπου, έτσι ώστε:
– Να δηµιουργηθεί ένα πλαίσιο και πολιτική προστασίας των πληροφοριοδοτών.
– Να διασφαλίσει ότι η αναφορά αντιµετωπίζεται αµερόληπτα και επαγγελµατικά.
– Να βοηθήσει στην αποφυγή κακής συµπεριφοράς και παραβίασης κανόνων.
– Να συµβάλει στη δέσµευση του οργανισµού στις αρχές της χρηστής διακυβέρνησης και της διαφάνειας.
– Να διασφαλίσει την έγκαιρη αναφορά από όλα τα επίπεδα του οργανισµού.
Σηµαντικό είναι το γεγονός ότι επιχειρήσεις δηλώνουν ως κύρια κίνητρα για τη δηµιουργία ενός Συστήµατος ∆ιαχείρισης για το Whistleblowing την ενίσχυση της επιχειρηµατικής τους φήµης, την ισχυροποίηση της εικόνας τους ως ηθικές, της υποχρέωσής τους προς τους εργαζοµένους και της επίτευξής τους ως σηµείο αναφοράς στον τοµέα τους.
* Λειτουργός Τυποποίησης Υπηρεσιών & ∆ιοίκησης στον Κυπριακό Οργανισµό Τυποποίησης (CYS)
