Ξαναζωντάνεψαν οι ιστορίες των ανθρώπων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων

Οι λοκμάδες, ο κυπριακός καφές και o Αλί ο σινεματζιής. Αναγνώρισαν όλοι τη σπουδαιότητα της επαναλειτουργίας των σημείων διέλευσης

Η πρώτη μέρα, μετά από 15 μήνες με κλειστά τα οδοφράγματα, ήταν η μέρα που ξαναζωντάνεψε τις μνήμες των απλών ανθρώπων

 

Του
Κώστα Κωνσταντίνου

Παρασκευή 4 Ιουνίου, 06:00. 48 ώρες μετά την πολιτική συναντίληψη των ηγετών των δύο κοινοτήτων, Αναστασιάδη και Τατάρ και μετά από βδομάδες τηλεδιασκέψεων και συζητήσεων, τελικά τα σημεία διέλευσης, ή αλλιώς οι «πόρτες» όπως τις έμαθαν οι Τουρκοκύπριοι, άνοιξαν ξανά. Για εμένα προσωπικά ήταν ένα δημοσιογραφικό rewind πίσω στο 2008. Ήρθαν ξανά στο μυαλό μου οι εικόνες του τότε, όπως τις κατέγραψα ως νέος στην πιάτσα του δημοσιογραφικού επαγγέλματος όταν άνοιγε το οδόφραγμα της οδού Λήδρας. Μπουλούκια ο κόσμος, κλίμα ενθουσιασμού και από τις δύο πλευρές. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έβλεπαν μέσα από τη διάνοιξη του οδοφράγματος της οδού Λήδρας να διανοίγεται μια χαραμάδα ελπίδας για λύση και επανένωση, πιστώνοντας τότε τους ηγέτες τους Δ. Χριστόφια και Μ. Αλί Ταλάτ με την απαραίτητη πολιτική βούληση. Ήταν τότε που έμαθα για τον περιβόητο λοκματζιή των Τουρκοκυπρίων, ο οποίος σέρβιρε στους περαστικούς -προ αμνημονεύτων ετών- λοκμάδες και ό,τι άλλο τραβούσε η ψυχή τους. Γνώρισα για πρώτη φορά ανθρώπους της δουλειάς στην άλλη πλευρά. Ο Μεχμέτ ήταν μπακλαβατζιής, ο Σουλεϊμάν ο Λευκονιτζιάτης πουλούσε μαλλί και άλλα μικροπράγματα για πλέξιμο.

Πίσω τώρα στο 2021. Δεκατρία χρόνια μετά, ήμουν στην ίδια θέση με το 2008. Στο ίδιο ρεπορτάζ, αλλά αυτή τη φορά σε άλλο μέσο από τότε. Το μόνο κοινό σημείο ήταν αυτή τη φορά οι λοκμάδες. Σε ένα τραπέζι που τοποθέτησαν οι Τ/κ καταστηματάρχες, μια πινακίδα «Καλώς ήρθατε» στα Ελληνικά και Τούρκικα και το χαρακτηριστικό κυπριακό έδεσμα της περιοχής, λίγο πριν την έλευση του Τ/κ ηγέτη, κ. Τατάρ, μαζί με τους δεκάδες συνοδούς του. Στην πλευρά της οδού Λήδρας, για πολλούς ήταν απλά Παρασκευή.

Πέραν των λοκμάδων, τίποτε άλλο δεν θύμιζε το κλίμα του 2008. Ο Μεχμέτ έκλεισε το μαγαζί του, ο Σουλεϊμάν απεβίωσε εδώ και χρόνια και την Παρασκευή έμαθα ότι έφυγε από τη ζωή και ο γιος του. Οι γενιές άλλαξαν. Μίλησα με περαστικούς. Η σύνοψη της κουβέντας μπορούσε να περιοριστεί στο «ναι μεν αλλά». Αναγνώρισαν όλοι τη σπουδαιότητα της επαναλειτουργίας των σημείων διέλευσης, επικρότησαν την κίνηση ως ένα Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αλλά φαίνεται ότι η επιδημιολογική εικόνα όπως και το καθεστώς λειτουργίας των σημείων διέλευσης -μόνο με PCR και rapid test- λειτουργεί ως ένα «χειρόφρενο» για αρκετούς.

Ο καφές του Κουντρέτ

Η πρώτη μέρα ωστόσο ήταν ημέρα που ξαναζωντάνεψε τις μνήμες των ανθρώπων. Είτε αυτοί είναι πολιτικοί, είτε είναι λαχειοπώλες, ταβερνιάρηδες, οικοδόμοι. Με το άνοιγμα των σημείων διέλευσης ο ηγέτης του Κόμματος του Λαού, Κουντρέτ Οζερσάι πέρασε στην οδό Λήδρας. Παρήγγειλε τον κλασικό κυπριακό καφέ και έκατσε με μια παρέα Ελληνοκυπρίων. Όπως ανέφερε στη «Χ», η επαναλειτουργία των σημείων διέλευσης έχει τόσο οικονομικά οφέλη όσο και ψυχολογικά για τις δύο πλευρές, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης. «Ψυχολογικά είναι καλό να υπάρχει η πιθανότητα για φυσική επαφή με την άλλη πλευρά, αφού ως άνθρωποι βιώσαμε την απουσία της», ανέφερε χαρακτηριστικά αφού έφευγε για να επιστρέψει πίσω στα κατεχόμενα.

Ο Αλί ο σινεματζιής

Ο Αλί Σαφέτ από τη Λεύκα μένει στις περιοχές της Δημοκρατίας από το 1979. Εργάστηκε ως σινεματζιής στον κινηματογράφο Οθέλλος στη Λεμεσό. Σήμερα είναι λαχειοπώλης, από τις γνωστές καθημερινές φιγούρες τής εντός των τειχών Λευκωσίας.

Προσωπική του άποψη είναι ότι βιαστήκαμε να ανοίξουμε τις «πόρτες». Κανονικά θα έπρεπε κατά την εκτίμησή του να τελειώσει η κατάσταση της πανδημίας, να «καθαρίσει ο τόπος», όπως ανέφερε και μετά να ανοίξουν τα σημεία διέλευσης. Κουβεντιάζοντας μαζί του, ενώ πωλούσε λαχεία, κατέθεσε όμως τις σκέψεις του για την Κύπρο: «Που την καρκιά μου σου μιλώ, να τελειώνει τούτη η κατάσταση δαμέσα διότι όλοι βαρεθήκαμε. Ναι γίνει μια λύση, έναν κράτος να μείνουμε όλοι ευχαριστημένοι και ελεύθεροι. Να ζιει ούλλος ο κόσμος αγαπημένος. Μακάρι να τα καταφέρουμε», όπως μας ανέφερε.

Οι χωρκανοί του Μεντζή

Ο Παναγιώτης Μεντζής, γνωστός ιδιοκτήτης εστιατορίου, αδημονεί να επιστρέψει στη γενέτειρά του το Ριζοκάρπασο, το οποίο έχει να επισκεφτεί εδώ και δύο χρόνια λόγω της πανδημίας, η οποία επέφερε και κλείσιμο των σημείων διέλευσης.

Είδε θετικά την απόφαση για επαναλειτουργία των σημείων διέλευσης εκτιμώντας ότι σιγά – σιγά τα πράγματα θα αλλάξουν. «Είμαστε στο ίδιο νησί, πιστεύω ότι θα επανέλθει η εμπιστοσύνη. Μπορεί τους πρώτους δύο μήνες να υπάρχουν κάποιοι ενδοιασμοί, ωστόσο μετά η εμπιστοσύνη θα επανέλθει. Για μένα η πανδημία προς το παρόν τέλειωσε, μπήκε σε ύφεση πλέον. Περιμένω όταν θα είναι εντάξει τα πράγματα να πάω να μείνω δυο-τρεις μέρες στη γενέτειρα με τους συγγενείς και φίλους», ανέφερε στη «Χ» ευελπιστώντας ότι σύντομα θα ξαναδεί τα αγαπημένα του πρόσωπα.

Αρκήσαμεν…

Ο Ντίνος και ο Παναγιώτης. Δύο άνθρωποι με έντονο πολιτικό κριτήριο συνέδεσαν τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων με την ανάγκη για συνολική διευθέτηση του Κυπριακού.

«Ήταν καιρός να ανοίξουν. Ο διαχωρισμός δεν φέρνει λύσεις, παρά μόνο προβλήματα. Σε σχέση με τον κορονοϊό να ληφθούν οργανωμένα μέτρα, αλλά ήταν καιρός να ανοίξουν», δήλωσε στη «Χ» ο Ντίνος.

«Χωρίς επαφή των δύο κοινοτήτων το Κυπριακό δεν λύνεται, χρειάζεται επικοινωνία των δύο πλευρών. Αν κόψουμε επαφές, το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί», ανέφερε ο Παναγιώτης.

H… Τακτακαλίτισσα

Οι πρώτες ώρες ήταν οι ώρες κυρίως της αμηχανίας από πολλούς μαγαζάτορες στα κατεχόμενα. Αναμένουν με τη διάνοιξη των σημείων διέλευσης να δουν κόσμο. Η κα Μουνιζέ έμενε στον Τακτακαλά. Σήμερα διατηρεί κάτι σαν μαγαζί με σουβενίρ στην οδό Αραστά. Με τα λίγα Ελληνικά που ήξερε από το σχολείο, δυσκολεύτηκε αλλά μας είπε αυτό που ακούσαμε κι από άλλους Τ/κ στο παρελθόν. «Θέλω πάντα να ήμαστιν μαζί». Στην ερώτηση «εννά γινεί τίποτε;» δεν πήραμε απάντηση παρά μόνο ένα απορημένο και συνάμα κουρασμένο από τα χρόνια της προσμονής πρόσωπο.