Υποχώρησε η δράση των Τεχνικών Επιτροπών

Της Νίκης Κουλέρμου

Ποιος λέει την αλήθεια για τις Τεχνικές Επιτροπές; Αδρανούν ή ενθαρρύνονται να λειτουργήσουν ως δίαυλος επικοινωνίας, όπως δήλωσε «αρμόδια πηγή» στο ΚΥΠΕ σε μια προσπάθεια να διαψεύσει το ΓΓ του ΟΗΕ; Η έκθεση του Αντόνιο Γκουτέρες που κυκλοφόρησε προς τα μόνιμα μέλη του Σ. Ασφαλείας τη Δευτέρα 15/10/2018 είναι μαστιγωτική για την αδράνεια των Επιτροπών. Δύο σχεδόν σελίδες από σύνολο επτά σελίδων ή οκτώ από σύνολο είκοσι εννέα παραγράφων είναι αφιερωμένες στα ΜΟΕ που δεν εφαρμόστηκαν -παρά τη σχετική έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας- στην Κοινωνία των Πολιτών, στις διακοινοτικές επαφές και στις Τεχνικές Επιτροπές, που έπρεπε να λειτουργούν ως δίαυλος επικοινωνίας και επαναπροσέγγισης των δύο κοινοτήτων. Αφιερώνει δύο ειδικές παραγράφους (από σύνολο είκοσι εννέα) για τις Τεχνικές Επιτροπές.

Αν εξαιρέσει κανείς την Επιτροπή Πολιτιστικής Κληρονομιάς, υπό τους Τάκη Χατζηδημητρίου και Αλί Τουνσάι που λειτουργεί αδιάλειπτα και παράγει αξιόλογο έργο (πολλά μνημεία αναστηλώθηκαν και διασώθηκαν και στα κατεχόμενα και στις ελεύθερες περιοχές) χάρη στους επικεφαλής και τα μέλη της, αλλά και χάρη στο ότι έχει οικονομική στήριξη από την ΕΕ και το UNDP, οι υπόλοιπες επιτροπές έχουν κατά το πλείστον περιέλθει σε αδράνεια. Ιδιαίτερα μετά τις επιθέσεις που δέχθηκαν από διάφορες κατευθύνσεις στην προσπάθειά τους να υπερβούν τα συρματοπλέγματα… Όπως π.χ. η Επιτροπή Πολιτισμού, η οποία δέχθηκε επιθέσεις για την προσπάθειά της να παρουσιαστεί από το ΘΟΚ μια παράσταση στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας… Έκτοτε δεν υπήρξε καμία νέα προσπάθεια.

Η κυβέρνηση είχε πάρει τα μηνύματα της δυσφορίας των Ηνωμένων Εθνών, εξού και αφιέρωσε πριν ένα περίπου μήνα (στις 17 Σεπτεμβρίου) μια σύσκεψη στο Προεδρικό με τους Ε/κ επικεφαλής των Τεχνικών Επιτροπών. Σε κείνη τη σύσκεψη είχαν εκφραστεί έντονες διαμαρτυρίες, «καθώς δεν τυγχάνουν καμιάς στήριξης, όπως υποστηρίζουν, στο έργο τους από την κυβέρνηση». Με όσους μιλήσαμε τότε μετά τη συνάντηση δήλωσαν «άκρως απογοητευμένοι», αφού οι εισηγήσεις τους για διάφορα έργα και δράσεις δεν στηρίζονται από τα αρμόδια Υπουργεία στα οποία παραπέμπονται. Έτσι, οι Επιτροπές, με μοναδική εξαίρεση, ίσως, αυτή της Πολιτιστικής Κληρονομιάς που έχει στη διάθεσή της κονδύλια από την ΕΕ και το UNDP, έχουν αδρανήσει. Ο λόγος που κλήθηκαν σε σύσκεψη οι Τεχνικές Επιτροπές ήταν ακριβώς οι επισημάνσεις των Ην. Εθνών που περιλαμβάνονται στις εκθέσεις τους για αδρανοποίηση της κοινωνίας των πολιτών και κυρίως η περιθωριοποίηση του ρόλου των Ηνωμένων Εθνών. Το γενικό μήνυμα των Επιτροπών είναι ότι χρειάζονται τη στήριξη της κυβέρνησης, οικονομική και πέρα από γραφειοκρατικές διαδικασίες, για να δραστηριοποιηθούν και να δοθεί ώθηση στο έργο τους.

Σε αντίθεση με την ε/κ πλευρά, η τ/κ σχολίασε επώνυμα τις επισημάνσεις του ΓΓ του ΟΗΕ για τα ΜΟΕ και τις Τεχνικές Επιτροπές. Η κα Μελτέμ Σαμανί είπε ότι στην Τεχνική Επιτροπή Οικονομίας και Εμπορίου, λόγω του ότι δεν υπήρξε αποτέλεσμα στο θέμα της λειτουργίας των κινητών τηλεφώνων και της διασύνδεσης του ηλεκτρικού ρεύματος, «δεν μπόρεσε (η Επιτροπή) να προχωρήσει με τις εργασίες της».

Για το θέμα των κινητών και του ηλεκτρικού ρεύματος, είπε ότι η ε/κ πλευρά είχε προσκομίσει αρχικά κάποιες τεχνικές και οικονομικές δικαιολογίες και μετά προέκυψε νομικό κώλυμα. «Βασικά, φάνηκε ότι στο θέμα της εφαρμογής των ΜΟΕ η ε/κ πλευρά δεν είχε πολιτική βούληση. Όσο δεν εφαρμόζονται μέτρα για τα οποία υπάρχει δέσμευση, δεν είναι εφικτό να γίνουν βήματα για τη λήψη νέων μέτρων».

Σύμφωνα με τη Μελτέμ Σαμανί, τα ΗΕ δεν έδωσαν την απαραίτητη σημασία στις εργασίες των Τεχνικών Επιτροπών και, επικεντρώνοντας τη σημασία τους στις κύριες διαπραγματεύσεις, επηρεάστηκε η λειτουργία των επιτροπών αυτών που στοχεύουν στο να φέρουν κοντά τις δύο κοινότητες.

Φανταστείτε… η διαδικασία ειρήνευσης να άρχιζε από την εκπαίδευση

Στην έκθεση με την οποία ο ΓΓ του ΟΗΕ ενημερώνει τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για τις καλές του Υπηρεσίες, η μια από τις είκοσι εννέα παραγράφους είναι αφιερωμένη σχεδόν εξολοκλήρου στην Επιτροπή για την Εκπαίδευση ως ένα από τα παραδείγματα των Επιτροπών που εργάζονται συστηματικά για τη διασύνδεση των μαθητών από τις δύο κοινότητες και ιδιαίτερα στο πρόγραμμα Imagine.

Κληθείς να σχολιάσει την εν λόγω αναφορά ο Ε/κ συμπρόεδρος της Επιτροπής, Μιχαλίνος Ζεμπύλας, σημειώνει ότι αυτή η αναφορά τιμά την επιτροπή και σημειώνει ότι «είναι η τρίτη φορά που αναγνωρίζονται οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής μας τα τελευταία δύο χρόνια και ειδικά το πρόγραμμα Imagine. Το πρόγραμμα αυτό έχει φέρει σε επαφή μέχρι σήμερα, στον πρώτο χρόνο λειτουργίας του, πέρσι δηλαδή, 2.000 περίπου Ε/κ και Τ/κ μαθητές και μαθήτριες όλων των βαθμίδων, καθώς και 200 εκπαιδευτικούς. Η αξιολόγηση που έγινε έδειξε πολλά θετικά στοιχεία, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι χρειάζεται συστηματικότητα και συνέχεια για να δούμε να αλλάζουν κάποιες στάσεις και πρακτικές».

Το Imagine, όπως αναφέρει, εμπλουτίζεται φέτος με περισσότερες δράσεις οι οποίες περιλαμβάνουν και πιο πολλές δικοινοτικές συναντήσεις μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών, για όσες ομάδες το επιθυμούν. «Ανταποκρινόμαστε έτσι αφενός στην ανάγκη για περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος που θα έχει συνέχεια μέσα στις σχολικές μονάδες τις ίδιες, καθώς και στις πολλές εισηγήσεις που πήραμε από μαθητές/τριες και εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να διευρύνουν τις επαφές με την άλλη κοινότητα».

Στην ίδια παράγραφο γίνεται λόγος για τις τ/κές «αρχές» που ανακοίνωσαν ότι περισσότεροι καθηγητές Ελληνικής θα εισαχθούν στο σχολικό σύστημα. Τι γίνεται όμως με τους καθηγητές Τουρκικής στην ε/κ κοινότητα;
Επί τούτου, ο κ. Ζεμπύλας μάς αναφέρει ότι «γίνονται προσπάθειες ένθεν και κακείθεν με μια σειρά από ιδέες και μέτρα τα οποία έχουν ήδη προταθεί, αλλά είναι στη δικαιοδοσία του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος να αποφασίσει πότε και πώς θα τα υλοποιήσει. Έχουμε καταθέσει μια εμπεριστατωμένη έκθεση που συγκρίνει τα δυο εκπαιδευτικά συστήματα και προβαίνει σε μια σειρά από διαπιστώσεις και εισηγήσεις σε επίπεδο πολιτικής (π.χ. διδασκαλία της γλώσσας της άλλης κοινότητας, εναρμόνιση στη διδασκαλία διαφόρων θεμάτων με βάση τις εκθέσεις της Ουνέσκο και του Συμβουλίου της Ευρώπης κτλ).

Βασικός στόχος η διασύνδεση σε επίπεδο εκπαιδευτικών

Ο κ. Ζεμπύλας μάς αποκαλύπτει ότι και «η διασύνδεση σε επίπεδο εκπαιδευτικών είναι από τους βασικούς στόχους μας φέτος. Θα οργανώσουμε 5 μονοκοινοτικά και 2 δικοινοτικά βιωματικά εργαστήρια στα οποία αναμένεται να συμμετάσχουν 250 Ε/κ και Τ/κ εκπαιδευτικοί, καθώς και συνολικά 100 Ε/κ και Τ/κ διευθυντές/τριες σε ένα ξεχωριστό συνέδριο που θα απευθύνεται ειδικά σ’ αυτούς/ές. Ο στόχος του προγράμματος επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών είναι να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες σε θέματα εκπαίδευσης για την ειρήνη, αντιρατσιστικής εκπαίδευσης και εκπαίδευσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Σε ό,τι αφορά στο ερώτημα αν τυγχάνουν οποιασδήποτε οικονομικής ή άλλης στήριξης από την κυβέρνηση στο έργο τους, η απάντηση του κ. Ζεμπύλα είναι δηκτική του τι μπορούν να κάνουν οι Τεχνικές Επιτροπές. «Με βάση το σχεδιασμό και το πλαίσιο λειτουργίας τους, οι Τεχνικές Επιτροπές δεν έχουν οποιοδήποτε προϋπολογισμό. Το πρόγραμμα Imagine υλοποιείται αποκλειστικά με την ευγενή χορηγία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας».

Η Επιτροπή Πολιτισμού, της οποίας συμπρόεδρος είναι η κα Αντρούλλα Βασιλείου, είναι μια από τις Επιτροπές που δεν παρουσίασε δραστηριότητες ή εκδηλώσεις αφ’ ότου έγινε η ιστορία με την παράσταση του ΘΟΚ στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας. Ωστόσο η Επιτροπή συνεδρίασε δύο φορές και προγραμματίζει να συνεδριάσει και στις αρχές Νοεμβρίου με κύριο θέμα την αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων και στήριξης…

Να υπενθυμίζουμε ότι αυτό το ζήτημα παραμένει πονοκέφαλος για τις Επιτροπές και αυτό ήταν το μείζον θέμα που τέθηκε στις τελευταίες δύο συσκέψεις υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη.

Κινητικότητα και για τη διάνοιξη οδοφραγμάτων μετά την έκθεση Γκουτέρες

Στο θέμα της διάνοιξης οδοφραγμάτων, για το οποίο υπήρξαν αρκετές πιέσεις από την κοινωνία, αναφέρεται επίσης η έκθεση Γκουτέρες. Αν είναι τυχαίο ή όχι που ανακοινώθηκε τελικά ημερομηνία διάνοιξης, μπορεί ο καθένας να το κρίνει.

Στο Κεφάλαιο ΙV της έκθεσης Γκουτέρες υπενθυμίζεται πάντως ότι:

Στο πιο πρόσφατο ψήφισμά του για την Κύπρο (S/2018/2430), το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε την ανανέωση προσπαθειών για την εφαρμογή όλων των εναπομεινάντων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και για μια συμφωνία για την εφαρμογή περαιτέρω κοινών και μονομερών μέτρων για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων. (…)

Κατά την περίοδο υπό αναφορά, υπήρξε μικρή κίνηση για νέα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ενώ η εφαρμογή των εκκρεμούντων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που συμφωνήθηκαν προηγουμένως από τους δύο ηγέτες σημείωσαν ελάχιστη πρόοδο. Όπως σημειώθηκε στην προηγούμενή μου έκθεση (S/2018/610), οι ηγέτες ανανέωσαν την προσοχή τους στο έργο δύο πρόσθετων σημείων διέλευσης, όπως ανακοινώθηκε το 2015. Κάποια, αλλά όχι όλα τα απαραίτητα δημόσια έργα και στα δύο σημεία διέλευσης, ολοκληρώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες αυτές, και παρά τις εργασίες του UNDP για την υποστήριξη των τεχνικών προετοιμασιών και τις συνεχείς προσπάθειες της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για την εξεύρεση λύσεων σε ζητήματα και ανησυχίες που έθεσαν αμφότερες οι δυο πλευρές, δυστυχώς τα δύο σημεία διέλευσης δεν έχουν ακόμη ανοίξει.

---

Imagine

Ειδική αναφορά κάνει η έκθεση Γκουτέρες στο πρόγραμμα Imagine. Γράφει συγκεκριμένα: «Το σχέδιο Imagine, το οποίο στοχεύει στην αύξηση των συνδέσεων μεταξύ των μαθητών και από τις δύο κοινότητες μέσω της εκπαίδευσης και επαφής για την ειρήνη, συνέχισε τις δραστηριότητές του. Το έργο αναπτύχθηκε από τον Δικοινοτικό Σύνδεσμο για τον Ιστορικό Διάλογο και Έρευνα υπό την αιγίδα της Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση και υποστηρίζεται από την πρεσβεία της Γερμανίας. Η Τεχνική Επιτροπή για την Εκπαίδευση συνήλθε δύο φορές για να παρέχει την υποστήριξή της στην υλοποίηση του έργου, το οποίο έλαβε επιπλέον χρηματοδότηση από την πρεσβεία της Γερμανίας για την επέκταση του πεδίου των εργασιών της και την προώθηση δραστηριοτήτων πέραν της νεκρής ζώνης όπως συνέβη μέχρι σήμερα. Σε μια πρόσφατη εξέλιξη, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τουρκοκυπριακές αρχές ανακοίνωσαν ότι περισσότεροι καθηγητές Ελληνικής γλώσσας θα εισαχθούν στο σχολικό σύστημα».