ΖΑΚ ΕΜΠΡΑΧΙΜ: Ζούμε σε ένα κλίμα φόβου

Η Δύση πρέπει να σταματήσει την υποστήριξη σε θεοκρατικά και δικτατορικά καθεστώτα
Ο ίδιος ήταν μόλις επτά χρόνων όταν στις 5 Νοεμβρίου του 1990 ο πατέρας του, ο Ελ-Σέιντ Νοσέρ, σκότωσε τον αρχηγό του Συνδέσμου Εβραϊκής Αμυνας στις ΗΠΑ.

Οσο ήταν στη φυλακή, ο Νοσέρ βοήθησε στον σχεδιασμό του πρώτου τρομοκρατικού χτυπήματος στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου της Νέας Υόρκης το 1993, κερδίζοντας το θαυμασμό του Μπιν Λάντεν.

Ο Ζακ πέρασε τα παιδικά του χρόνια κυνηγημένος, γνωρίζοντας το ρατσισμό και τη βία στο σχολείο και στη γειτονιά, ενώ η οικογένειά του αναγκάστηκε να αλλάξει σπίτι περισσότερο από είκοσι φορές.

Ωστόσο, κατάφερε να αποστασιοποιηθεί από τον φανατισμό και τον δογματισμό και να χαράξει τη δική του πορεία στη ζωή, υιοθετώντας μια ειρηνιστική ματιά για τον κόσμο και μια στάση ανεκτικότητας απέναντι στο διαφορετικό.

• «Είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγορούμε τους “ξένους” και τους “πρόσφυγες” από το να ομολογήσουμε τα προβλήματα του συστήματος που έχουμε δημιουργήσει»
• «Το να βάλουμε τέλος στην ιδεολογία “τα κέρδη πάνω απ’ όλα” είναι καθοριστικό για τον τερματισμό των εξτρεμιστικών ομάδων»
• «Εάν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έριχναν το βάρος τους στην υποστήριξη αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών στη Μέση Ανατολή, όπως κάνουν στο θέμα της διασφάλισης ενός έθνους κράτους για τον εβραϊκό λαό, δεν θα είχαμε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τον θρησκευτικό εξτρεμισμό»

Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη βλέπουμε μια σημαντική αύξηση του ρατσισμού και του φανατισμού. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα φαινόμενα;

Νομίζω ότι σήμερα ζούμε ένα κλίμα φόβου στην πολιτική που δεν έχουμε ξαναδεί στις πρόσφατες εκλογές. Θέλω σ’ αυτή τη συγκυρία να αναφέρω κάτι που είπε ο (ναζιστής) Χέρμαν Γκέρινγκ, διότι αισθάνομαι ότι ισχύει ακόμα και σήμερα:

«Οι λαοί μπορούν πάντα να πειστούν να υπακούν τους ηγέτες. Αυτό είναι εύκολο. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να τους λες ότι δέχονται επίθεση και να καταγγέλλεις τους ειρηνιστές ότι δεν είναι πατριώτες και εκθέτουν τη χώρα σε κίνδυνο. Αυτό λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις χώρες».

Αναφέρεστε και στο ρόλο των πολιτικών;

Η αλήθεια είναι ότι η άνοδος του ισλαμικού εξτρεμισμού στη Δύση αλλά και η μαζική μετανάστευση προσφύγων από τις αποσταθεροποιημένες περιοχές έχουν οδηγήσει πολλούς να γαντζωθούν δυνατά σ’ αυτό που τους είναι οικείο.

Και οι πολιτικοί είναι πολύ πρόθυμοι να εκμεταλλευτούν αυτόν το φόβο και την αστάθεια για να προωθήσουν τους στόχους τους.

Είναι πολύ πιο εύκολο να κατηγορούμε τους «ξένους» και τους «πρόσφυγες» από το να ομολογήσουμε τα προβλήματα του συστήματος που έχουμε δημιουργήσει.

Αυτό είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα, χωρίς εύκολες ή γρήγορες λύσεις. Και παράλληλα φωτίζει τα μεγάλα σφάλματα των σημερινών συστημάτων διακυβέρνησης, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη.

Σ’ αυτές τις περιοχές οι άνθρωποι έχουν ζήσει για τόσο πολύ καιρό με σχετικές ανέσεις, ενώ οι κυβερνήσεις μας έχουν συμβάλει στην προαγωγή και τη στήριξη αντιδημοκρατικών κυβερνήσεων στη Μέση Ανατολή και αλλού.

Αυτό έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αστάθεια που βλέπουμε σήμερα, όπως και η απόλυτη υποκρισία πολλών από τους ηγέτες μας (και των δύο άκρων του πολιτικού φάσματος), οι οποίοι πιστεύουν ότι η ελευθερία και η δημοκρατία προορίζονται μόνο για κάποιους και όχι για τους υπόλοιπους.

Το πρώτο βήμα είναι να παραδεχτούμε το ρόλο που έχουν παίξει οι δυτικές κυβερνήσεις και η εξωτερική τους πολιτική στην άνοδο του ισλαμικού εξτρεμισμού.

Στη συνέχεια να διακόψουμε την υποστήριξη σε θεοκρατικά και δικτατορικά καθεστώτα, τα οποία αρνούνται στους πολίτες τους τα ίδια δικαιώματα με τα οποία ζουν τόσες και τόσες γενιές Αμερικανών και Ευρωπαίων.

Μεγαλώνοντας σε ένα περιβάλλον φανατισμού και μίσους, πώς κατορθώσατε να διαφοροποιηθείτε και να υιοθετήσετε μια ειρηνιστική στάση;

Η πιο απλή απάντηση είναι «να εκτίθεσαι». Το να εκτίθεμαι στους ανθρώπους για τους οποίους είχα διδαχτεί να διατηρώ αρνητικά στερεότυπα μού επέτρεψε να δω ότι όλα αυτά ήταν ένα ψέμα.
Η πρώτη φορά που έκανα φίλο έναν Εβραίο ή έναν ομοφυλόφιλο.

Και τότε συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά τα αυθαίρετα μέτρα δεν αποτελούσαν καμία ένδειξη για το χαρακτήρα κάποιου.

Γι’ αυτόν το λόγο δούλεψα με πολλές οργανώσεις που προάγουν το διαθρησκευτικό διάλογο και φέρνουν κοντά ανθρώπους που δεν αλληλεπιδρούν αναγκαστικά.

Αυτό δεν αποτελεί θεραπεία για όλες τις κοινωνικές ασθένειες, αλλά είναι ένας σημαντικός τρόπος για να αρχίσουμε την προσπάθεια να γεφυρώσουμε το χάσμα επικοινωνίας σε πολλές κοινότητες.
Επίσης έχω ξοδέψει μεγάλο μέρος της ζωής μου προσπαθώντας να κατανοήσω τα κίνητρα του πατέρα μου, αλλά και να δω τις συνέπειες των πράξεών του.

Η δική του βία, όπως και εκείνων που μοιράζονται βίαιες ιδεολογίες (είτε είναι λευκές ρατσιστικές ομάδες, είτε βίαιες συμμορίες, είτε θρησκευτικοί εξτρεμιστές), δεν έχει λύσει κανένα πρόβλημα.
Κυρίως εκείνων που είναι οι πιο ευάλωτοι.

Σε ποιο βαθμό ευθύνεται η Δύση για το φούντωμα του ισλαμικού εξτρεμισμού;

Νομίζω ότι πολλές δυτικές κυβερνήσεις, σε συνεργασία με αντιδημοκρατικά καθεστώτα ανά τον κόσμο, έχουν αποκομίσει τεράστια οικονομικά οφέλη για κάποιους, εις βάρος της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων τόσο στις δυτικές κοινωνίες όσο και στη Μέση Ανατολή και αλλού.
Το να βάλουμε τέλος στην ιδεολογία «τα κέρδη πάνω απ’ όλα» είναι καθοριστικό για τον τερματισμό των εξτρεμιστικών ομάδων.

Η αλήθεια είναι ότι σε πολλές χώρες του κόσμου οι άνθρωποι έχουν ελάχιστες επιλογές στο θέμα των πολιτικών ιδεολογιών.

Οπως είδαμε στην «αραβική άνοιξη», οι λαοί της Μέσης Ανατολής λαχταρούν την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ίσως με μεγαλύτερο ζήλο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο.

Και ακόμα συχνά τους αρνούνται την ίση αντιπροσώπευση οι δυτικές κυβερνήσεις, οι οποίες διατηρούν ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς με τις αντιδημοκρατικές κυβερνήσεις, παρέχοντάς τους οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη.

Αυτό διασφαλίζει την υποδούλωση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από κτηνώδεις δικτατορίες μέσω του πιο προηγμένου στρατιωτικού εξοπλισμού, τον οποίο χρηματοδοτούν τα πλούσια έθνη του κόσμου.

Αυτό από μόνο του προκαλεί τεράστια δυσαρέσκεια και οργή προς τη Δύση.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι η ρίζα της τζιχαντιστικής βίας βρίσκεται στο άλυτο παλαιστινιακό πρόβλημα. Ποια είναι η γνώμη σας;

Νομίζω ότι είναι ένα από τα πολλά θέματα που έχουν οδηγήσει στην αύξηση των τζιχαντιστικών ομάδων.

Εάν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έριχναν το βάρος τους στην υποστήριξη αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών στη Μέση Ανατολή, όπως κάνουν στο θέμα της διασφάλισης ενός έθνους κράτους για τον εβραϊκό λαό, δεν θα είχαμε πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα με τον θρησκευτικό εξτρεμισμό.

Ειδικότερα εάν λάβουμε υπόψη ότι τα διαφιλονικούμενα εδάφη θεωρούνται ιερά για πολλές θρησκείες.

Δεν υποστηρίζω τις διεκδικήσεις κανενός θρησκευτικού δικαιώματος πάνω στη Γη.
Δεν το υποστηρίζω για τους μουσουλμάνους, για τους Εβραίους, για τους χριστιανούς ή οπουδήποτε στον κόσμο εγείρονται τέτοια δικαιώματα.

Ωστόσο, νομίζω ότι σε τέτοιες περιστάσεις, όπου γίνονται διακρίσεις εις βάρος μιας ιδιαίτερης θρησκευτικής ομάδας, θα έπρεπε να ληφθούν μέτρα από ένα ανεξάρτητο και πολιτιστικά διαφοροποιημένο σώμα, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι, όλων των θρησκειών, θα μπορούν να εξασκούν την πίστη τους ειρηνικά, χωρίς την απειλή αντεγκλήσεων.

Αυτός ο κόσμος ανήκει και θα εξακολουθήσει να ανήκει σε ανθρώπους πολλών διαφορετικών θρησκειών.

Η ιδέα ότι μια θρησκευτική ομάδα έχει ειδικά δικαιώματα και ελευθερίες εις βάρος άλλων, στο μυαλό μου αντίκειται στο δημοκρατικό ιδεώδες.

Ο Σύρος ποιητής Αδωνις, σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα μας (σ.σ. Εφημερίδα των Συντακτών), έγραψε: «Το Κοράνι είναι ένα κείμενο εξαιρετικά βίαιο. Υπάρχουν εδάφια τα οποία βασίζονται σε ένα συμπονετικό πνεύμα, ωστόσο η βασική επιλογή ήταν υπέρ της ισχύος, της βίας και της σκληρότητας και όχι υπέρ της δικαιοσύνης και της ισότητας». Πώς το σχολιάζετε αυτό;

Ολες οι θρησκείες που έχουν υπάρξει έχουν ερμηνευτεί με διάφορους τρόπους από διάφορους οπαδούς τους.

Εχουν χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσουν κάθε είδους συμπονετική ή βίαιη πράξη (από τη φιλανθρωπία προς τους φτωχούς μέχρι τη δουλεία και τη γενοκτονία) που έχει γίνει από τον έναν άνθρωπο απέναντι στον άλλο.

Γι’ αυτόν το λόγο δεν νομίζω ότι οι πράξεις του κάθε οπαδού είναι αντιπροσωπευτικές ολόκληρης της θρησκείας.

Αντίθετα, η ερμηνεία τους είναι μια αντανάκλαση αυτών των ίδιων των ανθρώπων.
Το να απομονώσουμε το Ισλάμ σαν ιδιαίτερα βίαιη θρησκεία σε σύγκριση με τις άλλες, νομίζω ότι δείχνει άγνοια της Ιστορίας.

Δεν πιστεύω ότι πρέπει να επιτρέψουμε σε καμία θρησκευτική ερμηνεία να λειτουργήσει σαν εμπόδιο στην πρόοδο της ανθρωπότητας όσον αφορά τα ιδανικά της ισότητας για όλους.

Γιος τρομοκράτη
Ο Ζακ Εμπραχίμ μίλησε και στην εφημερίδα «Αυγή», με αφορμή την παρουσίαση, πρόσφατα, του βιβλίου του στην Αθήνα. Το βιβλίο σας «Γιος τρομοκράτη» είναι κατάθεση ψυχής, εμπειριών, είναι εξομολόγηση ή δώρο ειρήνης;, ρωτήθηκε.

«Ξεκάθαρα κατάθεση ψυχής. Είναι η ιστορία ενός παιδιού που προσπαθεί να διαχειριστεί μια πολύ σύνθετη και δύσκολη κατάσταση. Εχω περάσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου προσπαθώντας να καταλάβω τους λόγους που ο πατέρας μου εγκατέλειψε την οικογένειά του για μια φανατική ιδεολογία. Ηθελα επίσης να δείξω στον κόσμο μια εμπειρία, η οποία είναι μοναδική για τους μουσουλμάνους. Η μεγάλη πλειονότητα των μουσουλμάνων του κόσμου δεν δέχεται τέτοια πλύση εγκεφάλου. Και αφού εγώ επέλεξα την ειρήνη, μπορούν να την επιλέξουν κι άλλοι. Πιστεύω ότι αυτό το μάθημα είναι πολύτιμο».