Ζεκί Τσελέρ: Οι άνθρωποι πρέπει να προετοιμαστούν για την ομοσπονδιακή λύση

 Εκτός από πολιτικό το Κυπριακό είναι και πρόβλημα ψυχολογικό.

Συνέντευξη στους Δημήτρη Στρατή και Rustem Tuccar

Οι άνθρωποι πρέπει να προετοιμαστούν καλύτερα για τη λύση της Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και για άλλες επιμέρους πτυχές της, τονίζει σε κοινή συνέντευξη στην “Κυριακάτικη Χαραυγή” και στην “Kibris Postasi” ο Ζεκί Τσελέρ (Zeki Celer), «βουλευτής» του Κόμματος Κοινοτικής Δημοκρατίας (κόμμα από το οποίο προέρχεται ο Μουσταφά Ακιντζί). Ο νεότερος Τ/κ «βουλευτής» υπογραμμίζει ότι για να ξεπεραστεί το αδιέξοδο θα πρέπει οι άνθρωποι να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και να πιέσουν τις πολιτικές ηγεσίες. Εκτός από πολιτικό, σημειώνει, το Κυπριακό είναι κυρίως ψυχολογικό πρόβλημα, καθώς οι άνθρωποι άρχισαν να συνηθίζουν την παρούσα κατάσταση πραγμάτων. Ο Zeki Celer εξηγεί ότι οι Τ/κ δεν θέλουν να εξαρτιόνται από την Τουρκία, δεν θέλουν όμως ούτε να αποτελούν μειονότητα.

Οι εκλογές που θα διεξαχθούν για το “κοινοβούλιο” στο βορρά, προσθέτει, αφορούν κυρίως θέματα της καθημερινότητας, ωστόσο χρειάζεται μια “κυβέρνηση” που θα στηρίξει τις προσπάθειες του κ. Ακιντζί στο Κυπριακό. Η μεγάλη μερίδα Τ/κ που δεν έχει ακόμα αποφασίσει τι θα ψηφίσει, σημειώνει, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα των εκλογών.

Ο κ. Αναστασιάδης δεν προετοίμασε τους ανθρώπους ότι θα αλλάξουν οι εγγυήσεις, αλλά όχι από την πρώτη μέρα

Εάν υπάρξει πολιτική ισότητα οι Τ/κ δεν ενδιαφέρονται αν το όνομα του Προέδρου θα είναι «Γιώργος», «Μαρία», «Δημήτρης»

Ατομικά είμαστε ελεύθεροι, αλλά ως κοινότητα ζούμε σ’ ένα κελί

Παρακολουθήσατε τις συνομιλίες από το Κραν Μοντανά. Ποιο νομίζετε ότι πρέπει να είναι το επόμενο στάδιο; Τι πρέπει να πράξουμε για να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο;

Συμμετείχα στις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά και μπορώ να διαβάσω όλα τα εμπιστευτικά έγγραφα των συνομιλιών ως μέλος του “κοινοβουλίου”. Οι Τ/κ απέδειξαν από το 2004 ότι ήθελαν λύση. Δυστυχώς αντιμετωπίσαμε την απόρριψη από τους Ε/κ, αλλά αντιληφθήκαμε ότι οι συμπατριώτες μας δεν ήταν έτοιμοι. Τα τελευταία χρόνια ξεκινήσαμε να έχουμε ένα μεγαλύτερο ενθουσιασμό, πρώτα με την πλατφόρμα «Reddediyoruz – Απορρίπτουμε», κάτι που είχε να κάνει με τη δική μας ανεξαρτησία. Ήταν ενάντια στην «κυβέρνηση» η οποία είχε αποδεχτεί την πρόταση της Τουρκίας για το «Γραφείο Συντονισμού για θέματα νεολαίας».

Και με την ανάδειξη του κ. Ακιντζί στην ηγεσία;

Με την εκλογή του κ. Ακιντζί το 2015 το αποδείξαμε ξανά. Εκλέξαμε κάποιον που πιστεύουμε ότι θα φέρει την επανένωση. Μας εξήγησε όλα όσα αφορούν το Κυπριακό, όχι μόνο στους πολιτικούς, ακόμα και τους απλούς ανθρώπους. Είπε ότι το θέμα των εγγυήσεων και της ασφάλειας θα μπορούσε να συζητηθεί και ο αριθμός των στρατευμάτων πρέπει να μειωθεί. Θα πρέπει όμως να κτίσουμε την εμπιστοσύνη, η οποία για να εμπεδωθεί χρειάζεται χρόνο. Δυστυχώς όμως ο κ. Αναστασιάδης δεν προετοίμασε τους ανθρώπους ότι θα αλλάξουν οι εγγυήσεις, αλλά όχι από την πρώτη μέρα. Ότι θα χρειαστούν δέκα με δεκαπέντε χρόνια μέχρι να έχουμε μηδενικό στρατό και εγγυήσεις. Το να ζητάς από την πρώτη μέρα ως ηγέτης αυτό το πράγμα, κάνει τον κόσμο που εκπροσωπείς να αισθάνεται το ίδιο.

Για ποια πράγματα πρέπει να προετοιμαστούν οι πολίτες;

Εάν δεν προετοιμάσουμε τους ανθρώπους για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, εάν δεν τους κάνουμε να αντιληφθούν ότι μια μέρα ίσως κυβερνηθούν από έναν Ε/κ και μια άλλη από έναν Τ/κ, δεν θα προχωρήσει η διαδικασία. Εάν υπάρξει πολιτική ισότητα οι Τ/κ δεν ενδιαφέρονται αν το όνομα του Προέδρου θα είναι «Γιώργος», «Μαρία», «Δημήτρης». Το ίδιο όμως θέλουμε να αισθανθούμε και από τους Ε/κ φίλους μας ότι αποδέχονται ότι ο «Αχμέτ», ο «Μεχμέτ», η «Φατμά» ίσως μια μέρα είναι Πρόεδροι ολόκληρου του νησιού.

Εάν οι άνθρωποι αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και πιέσουν τους ηγέτες, το πρόβλημα θα λυθεί. Υπάρχουν δύο μέρη, αλλά και οι εγγυήτριες δυνάμεις. Στο δικό μας «κοινοβούλιο» είχα μια διαμάχη με την «κυβέρνηση» με αφορμή το ψήφισμα που ενέκρινε η Βουλή στο νότο για μηδενικές εγγυήσεις και ασφάλεια. Ήθελαν να εγκρίνουν κάτι ανάλογο, ώστε να πουν: «Οι Τ/κ θέλουν εγγυήσεις και ασφάλεια με ένα νέο σύστημα». Εμείς τους σταματήσαμε και εγώ απλά τους είπα ότι θα έπρεπε απλά να ζητήσουμε από τα μέλη του κοινοβουλίου στο νότο να ανοίξουν το Κυπριακό Σύνταγμα του 1960 και να διαβάσουν το άρθρο που λέει ότι δεν μπορεί να αλλάξει έτσι απλά το σύστημα εγγυήσεων.

Γιατί να δημιουργούμε προστριβές; Είμαστε οι ίδιοι άνθρωποι, με διαφορετική γλώσσα και θρησκεία. Έχουμε όμως την ίδια κουλτούρα. Τρώμε το ίδιο φαγητό το οποίο μαγειρεύουμε με τον ίδιο τρόπο. Μιλάμε διαφορετική γλώσσα, αλλά η προφορά είναι περίπου η ίδια. Το DNA μας είναι το ίδιο, αλλά δεν μπορέσαμε μέχρι σήμερα να ζήσουμε μαζί για πολιτικούς λόγους.

Είναι μόνο πολιτικοί οι λόγοι;

Εγώ πιστεύω ότι οι λόγοι είναι κυρίως ψυχολογικοί. Όταν συνηθίσει κανείς να ζει μ’ έναν τρόπο, δύσκολα μπορεί να ξεφύγει. Πέρασαν 20, 30 χρόνια… Τώρα κοντεύουμε τα 50 και στο τέλος συνηθίζει κανείς αυτή την κατάσταση. Για παράδειγμα στο βορρά έχουμε συνηθίσει να έχουμε τη δική μας «πολιτεία» με το εμπάργκο, τώρα έχουμε τα διαβατήρια της Κυπριακής Δημοκρατίας και μπορούμε να πάμε όπου θέλουμε. Ατομικά είμαστε ελεύθεροι, αλλά ως κοινότητα ζούμε σ’ ένα κελί. Με κάποιον τρόπο δανειζόμαστε λεφτά, αλλά το γεγονός ότι οι Αρχές στο νότο αφήνουν τους Τ/κ εκτός του υπόλοιπου κόσμου, καθώς δεν μας αφήνουν να εξάγουμε προϊόντα, μας κάνει να εξαρτόμαστε περισσότερο από την Τουρκία. Δυστυχώς ακόμα και σε θέματα πολιτισμού, αθλητισμού, παιδείας και κοινωνικά θέματα οι Ε/κ έχουν μια φοβία για συνεργασία γιατί πιστεύουν ότι θα αναγνωρίσουν την «ΤΔΒΚ». Το να συνεργάζονται από τώρα οι δύο κοινότητες σ’ αυτά τα ζητήματα δεν συνιστά αναγνώριση.

Υπάρχει δυνατότητα για πραγματική αλλαγή στις εκλογές στην τ/κ πλευρά όταν η Τουρκία ελέγχει οικονομικά τα κατεχόμενα;

Όσο η κυπριακή κυβέρνηση μας κρατά μακριά από τον κόσμο, ή δεν μας αφήνει να εμπορευθούμε με άλλες χώρες, μας ωθεί να είμαστε εξαρτώμενοι από την Τουρκία για οικονομικούς λόγους. Δεν θέλουμε να γίνουμε μέρος της Τουρκίας, ούτε όμως να είμαστε μειοψηφία. Εάν υπήρχε μια συμφωνία για λύση, δεν θα συνεχίζαμε να τσακωνόμαστε γι’ αυτά τα ζητήματα. Μόνο αν υπάρξει λύση θα είμαστε λιγότερο εξαρτώμενοι από την Τουρκία.

Έχουμε ένα μικρό νησί και το θέλουμε επανενωμένο. Είναι σωστό όμως να πει κανείς ότι οι εκλογές αυτές δεν έχουν ως πρώτο στην ατζέντα το Κυπριακό, διότι υπάρχουν πολλά οικονομικά θέματα που οφείλονται κυρίως στο εμπάργκο. Για παράδειγμα, τα νοσοκομεία μας δεν είναι καλά. Οι μισθοί των γιατρών είναι πολύ χαμηλοί. Θέλουμε νέα σχολεία και περισσότερο εξοπλισμό. Η φορολόγηση, η διαφθορά, η κίνηση στους δρόμους. Γι’ αυτά κυρίως ενδιαφέρεται τώρα ο κόσμος.

Ως Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας και κόμμα του κ. Ακιντζί θεωρούμε ότι χρειάζεται μια “κυβέρνηση” που θα στηρίξει τις προσπάθειές της στο Κυπριακό. Σημαντικές είναι ακόμα και οι σχέσεις που προσπαθούμε να διατηρήσουμε τόσο με την ΕΕ, αλλά και με την Τουρκία. Χρειαζόμαστε διεύρυνση του κανονισμού της πράσινης γραμμής μέσα από έλεγχο.

Πόσο δυσκολεύει τον κ. Ακιντζί η παρούσα «κυβέρνηση»;

Για τον κ. Ακιντζί η παρούσα “κυβέρνηση” δεξιάς κάνει τα πράγματα χειρότερα στο Κυπριακό. Παράδειγμα, η υπόθεση επιβολής φόρων για είδη πρώτης ανάγκης των Ε/κ που ζουν στο Ριζοκάρπασο. Αυτό ήταν κάτι πολύ κακό και το κατακρίναμε. Εμείς ως κόμμα προτείνουμε περισσότερα μέτρα καλής θέλησης που θα κτίσουν περισσότερη εμπιστοσύνη. Θέλουμε να ανοίξουν περισσότερα οδοφράγματα, να αφήσουμε τους Ε/κ να έχουν πρόσβαση στην παραλία των Βαρωσίων. Δεν χρειάζεται να εναντιωνόμαστε απόλυτα στην Τουρκία όσο προσπαθούμε να φέρουμε την ειρήνη με τους Ε/κ. Έχει όμως σημασία εάν η «κυβέρνηση» που θα σχηματιστεί εδώ θα μπορέσει να υψώσει φωνή απέναντι σε κάποιες επιδιώξεις της Τουρκίας.

Το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας αυξάνει την επιρροή του

Πώς βλέπετε τη δυναμική των τ/κ κομμάτων; Υπάρχουν κάποιες δημοσκοπήσεις για τις εκλογές;

Το κόμμα μας αυξάνει τα ποσοστά του μέρα με τη μέρα λόγω διαφόρων προτάσεών μας, όπως η μείωση της θητείας στο στρατό, αλλά και η μάχη που δώσαμε για να μη μειωθούν οι υποτροφίες του καλοκαιριού για τους φοιτητές. Στις δικές μας μετρήσεις βλέπουμε ότι το κόμμα μας λαμβάνει ένα ποσοστό μεταξύ 14% – 17%. Μια εταιρεία δημοσκοπήσεων που σχεδόν ποτέ δεν έπεσε έξω δείχνει πρώτο το Κόμμα Εθνικής Ενότητας με 30%, δεύτερο το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα με 23%, τρίτο το Κόμμα του Λαού του κ. Οζερσάι. Το δικό μας κόμμα είναι γύρω στο 12%. Ένα 40% των πολιτών όμως δεν έχει αποφασίσει. Όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, εμείς μπορούμε να τύχουμε της μεγαλύτερης στήριξης από αυτή τη μερίδα κόσμου.

Τέτοιες ενέργειες θα μας ενώσουν

«Κυριακάτικη Χαραυγή» και «Κιπρίς Ποστασί» συνάντησαν από κοινού τον Ζεκί Τσελέρ για τη συνέντευξη αυτή, γεγονός που σχολίασε με ιδιαίτερη ικανοποίηση ο συνομιλητής μας.

«Είμαι πραγματικά χαρούμενος που τα Μέσα Ενημέρωσης στις δύο πλευρές επικοινωνούν και κάνουν αυτού του είδους τις δράσεις. Διότι αυτού του είδους οι ενέργειες θα μας ενώσουν. Εμείς είμαστε πολιτικοί και θα έπρεπε να εργαζόμαστε για την ειρήνη στο νησί. Δυστυχώς όμως, αυτά τα 43 χρόνια κτίζεται τοίχος μεταξύ των ανθρώπων, κάποιοι απλώς για να κρατήσουν τις θέσεις τους και στις δύο πλευρές ωθούν τους ανθρώπους μακριά απ’ αυτή την προοπτική. Για παράδειγμα, μέχρι να ανοίξουν τα οδοφράγματα κανένας Ε/κ δεν γνώριζε πώς ζούμε. Ακόμα και σήμερα, κάποιοι που δεν θέλουν να περάσουν τα οδοφράγματα δεν γνωρίζουν πώς οι Τ/κ διαχειρίζονται την καθημερινή ζωή τους. Οι Ε/κ βλέπουν την “ΤΔΒΚ” ως ένα τίποτα ή ότι δεν θα έπρεπε να ήταν εκεί. Εμείς από την άλλη διερωτόμαστε, αν δεν υπήρχε καμία δομή πώς θα ζούσαμε; Για παράδειγμα εάν δεν υπήρχαν δήμοι ποιος θα μάζευε τα σκουπίδια; Εάν δεν υπήρχε Υπουργείο Παιδείας ποιος θα δίδασκε τις νέες γενιές; Εάν δεν υπήρχε Υπουργείο Υγείας, ποιος θα έλεγχε τα νοσοκομεία;»