Ζήτησε να της… συναρμολογήσουν τα κομμάτια της – Καθημερινή πραγματικότητα η βία κατά γυναικών

  • Καθημερινή πραγματικότητα η βία κατά των γυναικών, αναφέρει η επιστημονική σύμβουλος του ΣΠΑΒΟ, δρ Άντρη Αντρονίκου
  • Ο ΣΠΑΒΟ διαχειρίζεται οκτώ περιπτώσεις έμφυλης και συντροφικής βίας την ημέρα!

Της Νίκης Κουλέρμου

«Η γειτόνισσα βρίσκεται κλειδωμένη στο σπίτι με τα δύο ανήλικα παιδιά της. Όταν φεύγει ο άντρας της την κλειδώνει. Δεν την αφήνει να εργαστεί. Απείλησε να τη σκοτώσει. Το θύμα φοβάται να πάρει τα παιδιά και να φύγει. Παντού κάμερες για να την παρακολουθεί ο δράστης…» Η γραμμή κόπηκε απότομα. Το τηλεφώνημα γινόταν η ώρα 2:15 τα ξημερώματα στον Σύνδεσμο Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια (ΣΠΑΒΟ).

Για όσες πρώτη φορά άκουγαν τη μαρτυρία της επιστημονικής διευθύντριας του ΣΠΑΒΟ στην εκδήλωση της ΠΟΓΟ Λάρνακας, η μαρτυρία ήταν ανατριχιαστική. Κι όμως σύμφωνα με τη δρα Άντρη Αντρονίκου, «η βία κατά των γυναικών είναι καθημερινή πραγματικότητα. Κτυπήματα και μώλωπες στα πρόσωπα, ακόμα πιο δύσκολη η ψυχολογική κακοποίηση…»

Ο ΣΠΑΒΟ αντιμετωπίζει κάθε είδους βία: ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική, οικονομική, πνευματική, παρενοχλητική παρακολούθηση, ηλεκτρονική βία.

Αν σας γεννάται το ερώτημα «πώς συνεχίζουν να μένουν εκεί», υπό την ίδια στέγη με τον θύτη, η απάντηση έχει σχέση με την ανασφάλεια των θυμάτων, την οικονομική εξάρτηση, το ότι δεν υπάρχει άλλη στέγη για να φιλοξενηθούν…

Τα θύματα πολλές φορές περνούν μια περίοδο σύγχυσης: Ο δράστης είναι στοργικός, θα της φέρει λουλούδια, θα την πάρει για ένα δείπνο, θα της χαρίσει εκείνες τις στιγμές που είναι διαφορετικός. Αυτές οι περίοδοι είναι αυτές που η γυναίκα ελπίζει σε κάτι καλύτερο και ότι μπορεί να τον δικαιολογήσει. Ότι έχει καλές και κακές στιγμές.

Η πραγματικότητα, σύμφωνα με την κα Αντρονίκου, είναι ότι ο χειρισμός του δράστη αποσκοπεί να μείνει μαζί του το θύμα και να αφήσει κάθε σκέψη για χωρισμό από αυτόν. Η περιστασιακά στοργική συμπεριφορά είναι η στρατηγική πτυχή της βίας του.

Ο στόχος της βίαιης συμπεριφοράς είναι η γυναίκα να σταματήσει να πιστεύει στον εαυτό της, στις ικανότητές της. Και έτσι η γυναίκα δεν μπορεί πλέον να δει τον εαυτό της στον καθρέφτη, να δει τον εαυτό της.

Το θύμα φοβάται το επόμενο κτύπημα. Χάνοντας τον εαυτό της δεν μπορεί να σκεφτεί καθαρά, δεν μπορεί να πάρει αποφάσεις για τον εαυτό της και σαφώς δεν μπορεί να χειριστεί την κατάσταση. Η απειλή θανάτου ή η σοβαρή βλάβη είναι αυτή που αναφέρει συνήθως. «Αν φύγεις θα σε σκοτώσω. Αν φύγεις θα πιάσω τα μωρά», είναι οι συνήθεις απειλές.

Οι γυναίκες που φιλοξενεί ο ΣΠΑΒΟ στα καταφύγια βιώνουν τον δράστη ως τέρας, δυνάστη, τύραννο, αττίλα, σκληρό εκτελεστή, γκρίζο λύκο κ.ο.κ. Το γάμο τον βιώνουν ως φυλακή, κόλαση, βάσανο, μαρτύριο, Γολγοθά, εμπόλεμη κατάσταση κ.ο.κ.

Σύνδρομο της Στοκχόλμης

Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση αναπτύσσονται διάφορα σύνδρομα όπως είναι το Σύνδρομο της Στοκχόλμης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η γυναίκα φοβάται μην κάνει κάτι και προκαλέσει το θυμό του θύτη.

Προσπαθεί να τον κερδίσει και να του φερθεί ως σύμμαχός του. Μπορεί να προσπαθήσει να τον προστατέψει λ.χ., με το να αποκρύψει την αληθινή αιτία των τραυμάτων της, ισχυριζόμενη ότι χτύπησε από μόνη της, με το να αποσύρει μια καταγγελία από την Αστυνομία κ.ο.κ.

Η στενή σχέση που υπάρχει, η οικονομική και κοινωνική εξάρτησή της δυσχεραίνει πολύ την ικανότητα άμυνάς της. Το να καταγγείλει μέλος της οικογένειάς της την στιγματίζει κοινωνικά, γιατί ο θύτης είναι ο άνθρωπος που αγάπησε και τον εμπιστεύθηκε.

Το 40% των γυναικών (παγκόσμια και στην Κύπρο) με τις οποίες εργάζεται ο ΣΠΑΒΟ επιστρέφουν πίσω στον δράστη. Γιατί συμβαίνει αυτό; Οικονομική εξάρτηση, έλλειψη στέγης, απειλές, υποσχέσεις του δράστη, επίκτητη αδυναμία (ανεκτικότητα της βίας – δικαιολόγηση, συμμαχία), επιπτώσεις κακοποίησης, έλλειψη δικτύου υποστήριξης, αναποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ο εγκέφαλος της κακοποιημένης γυναίκας αλλάζει…

Σύμφωνα με την κα Αντρονίκου, ο εγκέφαλος της γυναίκας αλλάζει με την κακοποίηση. Σκέφτεται και αισθάνεται διαφορετικά, αντιλαμβάνεται πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Ρωτώντας τις ίδιες να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους, η μία βάζει στο χαρτί διάφορες τελείες από δω και από κει. Δείχνει με αυτό τον τρόπο πόσο ασήμαντη νιώθει. Όπου φυσά ο άνεμος πάει, χάνεται…

Η άλλη ζωγράφισε κάπως διαφορετικά τον εαυτό της -με σκόρπια κομμάτια από το σώμα της ζητώντας από τους λειτουργούς του ΣΠΑΒΟ να την… συναρμολογήσουν! Φθάνουν στο σημείο να μην μπορούν να ζωγραφίσουν τον εαυτό τους γιατί δεν μπορούν να τον δουν στον καθρέφτη.

Νιώθουν άγχος/ανησυχία, πάσχουν από χρόνια κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, χρόνιο πόνο (ψυχογενής πόνος, ή πόνος από κάποιο κτύπημα που δεν είναι εμφανές εξωτερικά), αδυναμία ανταπόκρισης στην καθημερινότητα, εξάρτηση από το αλκοόλ ή/και τις ψυχοδραστικές ουσίες, διατροφικές διαταραχές, υπερβολικές αντιδράσεις/εκφράσεις συναισθημάτων σε διάφορα ερεθίσματα, συναισθηματική παράλυση, μετατραυματικό στρες, έκπτωση λειτουργικότητας.

Σε κανένα δεν αξίζει να κακοποιείται

Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει τα θύματα βίας;

Σύμφωνα με τη δρα Αντρονίκου υπάρχει η κοσμική θεωρία: Οι παρατηρητές θα κατηγορήσουν το θύμα επειδή σκέφτονται ότι δεν πρόκειται για ένα αθώο θύμα. Οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν ότι υπάρχει μια αιτία και ένα αποτέλεσμα.

Τα άτομα που θυματοποιούνται δεν προσπαθούν να αποφύγουν την ίδια τους τη θυματοποίηση. Η θυματοποίηση συμβαίνει μόνο εάν κάποιος δεν κάνει τα αναγκαία βήματα που χρειάζεται για να προστατεύσει τον εαυτό του, οπότε αυτή είναι η αιτία και το αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με αυτή την οπτική, σε κάθε θύμα θα πρέπει να αποδίδεται κάποια ευθύνη για τη θυματοποίησή του.

Κι όμως: «Σε κανένα δεν αξίζει να κακοποιείται. Το ζήτημα δεν είναι μόνο να σπάσουν τη σιωπή τους. Το ζήτημα είναι να υπάρχουν οι υπηρεσίες που θα στηρίξουν το θύμα. Οι κατηγορίες κατά των θυμάτων είναι πάρα πολλές. Αυτό είναι επικίνδυνο γιατί επαναθυματοποιεί το θύμα», τονίζει η κα Αντρονίκου.

Ούτε είναι δικαιολογία ότι και οι άντρες είναι θύματα γιατί οι γυναίκες πλήττονται δυσανάλογα. Ναι και οι άνδρες μπορεί να είναι θύματα, ωστόσο όταν μετατοπίζεται η συζήτηση, αυτό γίνεται σε βάρος των γυναικών θυμάτων.

Ο ισχυρισμός ότι το ζήτημα είναι ουδέτερο ως προς το φύλο υπονομεύει τη σοβαρότητα και τον αντίκτυπο που έχει η βία κατά των γυναικών.

Οι σεξιστές άντρες χρησιμοποιούν αυτό το συναίσθημα όχι για να υπερασπιστούν τα θύματα άνδρες, αλλά μάλλον για να «θάψουν» ένα διαδεδομένο πρόβλημα, να μετατοπίσουν τη συζήτηση.

Αναγκαιότητα οι δομές και υπηρεσίες προς τα θύματα βίας σε παγκύπρια βάση

Ο ΣΠΑΒΟ τονίζει την αναγκαιότητα να υπάρξουν δομές και υπηρεσίες προς τα θύματα βίας σε παγκύπρια βάση. Επειδή δεν είναι αρκετό να σπάσουν τη σιωπή τους…

Χρειάζεται να υπάρξουν μεταβατικές δομές φιλοξενίας, ειδικές εργασιακές πρόνοιες, επιδοματική πολιτική, προγράμματα Μετακίνησης Δραστών, θεσμοθετημένα Προγράμματα/ Υπηρεσίες Πρόληψης, μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου, εξειδικευμένα Δικαστήρια/Δικαστές, νομική εκπροσώπηση θυμάτων.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν καταφύγια για τα θύματα βίας σε όλες τις επαρχίες πλην της Λάρνακας και της Αμμοχώστου. 15-20 περιπτώσεις φιλοξενούνται σε άλλα καταφύγια. Αν δεν υπάρχουν τοπικά στις επαρχίες αυτός είναι ένας ακόμα ανασταλτικός παράγοντας για να αποδεχθούν τη φιλοξενία οι γυναίκες, καθότι η ζωή δεν σταματά.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, ο ΣΠΑΒΟ κατά το 2021 διαχειρίστηκε 2.854 περιστατικά οικογενειακής και συντροφικής βίας. Διαχειρίζεται 8 περιπτώσεις έμφυλης και συντροφικής βίας την ημέρα! Το ανατριχιαστικό στοιχείο είναι ότι τα στατιστικά του ΣΠΑΒΟ δείχνουν αυξητική τάση της τάξης του 37%! Ωστόσο, σύμφωνα με την κα Αντρονίκου, το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο γιατί πάρα πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρονται ποτέ.

Όσο πιο ψηλά κοινωνικά ανήκουν τα θύματα, τόσο πιο δύσκολα αναφέρονται. 52% των θυμάτων είναι αλλοδαπές και άνω του 75% των δραστών έχουν κυπριακή υπηκοότητα. Γι’ αυτό ο Σύνδεσμος έχει αναπτύξει το πρόγραμμα Πρωτέας που απευθύνεται σε άνδρες θύτες.

Το 2021 το συμβουλευτικό αυτό πρόγραμμα πρόσφερε υπηρεσίες σε 40 περιπτώσεις.

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy