Το Στεγαστικό είναι ένα ιδιαίτερα αυξανόµενο πρόβληµα, το οποίο απασχολεί εκατοµµύρια ανθρώπους στην Ευρώπη, νέους, νέα ζευγάρια κ.ά.
Πρόσφατη έρευνα της Eurofound έδειξε ότι 17% του πληθυσµού της Ένωσης ζουν στοιβαγµένοι σε ακατάλληλες κατοικίες, γιατί δεν µπορούν να αντέξουν οικονοµικά το κόστος στέγης. Το πρόβληµα στέγης, µάλιστα, δεν επηρεάζει µόνο όσους ενοικιάζουν, αλλά και ιδιοκτήτες κατοικίας που είναι αντιµέτωποι µε τα αυξανόµενα επιτόκια και το αυξανόµενο κόστος ζωής.
Το πρόβληµα απασχολεί την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ωστόσο δείχνει ανήµπορη να χαράξει µια ενιαία πολιτική για να λύσει, ή έστω να αµβλύνει, το πρόβληµα.
Άπιαστο όνειρο
Στην Κύπρο, τα τελευταία χρόνια το πρόβληµα µοιάζει να αποκτά εφιαλτικές διαστάσεις, αφού τόσο η απόκτηση κατοικίας, όσο και η ενοικίαση αποτελεί για χιλιάδες ανθρώπους ένα άπιαστο όνειρο.
Με παλαιότερα ρεπορτάζ αναδείξαµε το ζήτηµα της στεγαστικής κρίσης, ενώ αρκετά ζευγάρια ανέφεραν ότι η ενοικίαση σπιτιού έχει γίνει πάρα πολύ δύσκολη. Την ίδια στιγµή, η αγορά κατοικίας µοιάζει όνειρο θερινής νυκτός.
Τη ∆ευτέρα 29 Μαΐου, το ΑΚΕΛ διοργάνωσε στη Λευκωσία ηµερίδα µε αντικείµενο τη στεγαστική πολιτική, η οποία πραγµατοποιήθηκε στην παρουσία πολιτών και διαφόρων οργανώσεων.
Επίσηµη προσκεκληµένη ήταν η βουλευτής του Κόµµατος των Εργατών Βελγίου και υπεύθυνη για τα θέµατα στέγης, Francoise De Smedt, η οποία έδωσε το στίγµα, τόσο για τη στεγαστική κρίση, όσο και για τις πολιτικές που πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ.
Υπάρχουν και θετικά παραδείγµατα στην ΕΕ
Μιλώντας στη «Χαραυγή» η κα De Smedt υπογράµµισε ότι «για εµάς στις Βρυξέλλες, αυτό δηλαδή που θέλουµε και ζητούµε να µπει σε εφαρµογή είναι η βοήθεια να δίδεται στους ιδιοκτήτες -αν χρειάζεται- µε τέτοιον τρόπο που να µην αυξάνουν το ενοίκιο. Έτσι, η βοήθεια δεν θα πηγαίνει στους µεγάλους ιδιοκτήτες γης ή στέγης, αλλά θα συµβάλει στο να συγκρατηθούν τα ενοίκια χαµηλά για εκείνους που το έχουν περισσότερη ανάγκη».
Σε ό,τι αφορά τους νέους στην Ευρώπη, βλέπουν την απόκτηση κατοικίας ως αποµακρυσµένο σενάριο· οµοίως και για την ενοικίαση εξαιτίας των υψηλών τιµών. Ερωτηθείσα για το πώς µπορούν να στηριχθούν οι νέοι και τα νέα ζευγάρια, η Βελγίδα βουλευτής ανέφερε πως «το να δράσουµε άµεσα σε ό,τι αφορά τις τιµές των ενοικίων είναι ένας τρόπος για να βοηθηθούν οι νέοι, οι οποίοι υποφέρουν».
Παράλληλα, η Francoise De Smedt επεσήµανε ότι µπορούµε να εµπνευστούµε από τα παραδείγµατα της Ολλανδίας ή της Αυστρίας και συγκεκριµένα της Βιέννης, καθώς υπάρχουν πολλά κτίρια, τα οποία ανήκουν στο κράτος και οι τιµές τους είναι πολύ χαµηλότερες από τα ιδιωτικά. «Με αυτόν τον τρόπο ο κόσµος έχει µια ασφάλεια για το θέµα της στέγης, αφού δεν πρόκειται να τους διώξει κανείς. Τουλάχιστον, σε ό,τι αφορά τις µεγάλες πόλεις, όπως η Βιέννη, δεν υπάρχει ανάγκη αγοράς στέγης διότι ακριβώς υπάρχει η ασφάλεια της κρατικής ιδιοκτησίας», τόνισε.
Ανασφάλεια νιώθουν οι µισοί σχεδόν Βέλγοι
Τι ισχύει, όµως, στο Βέλγιο και σε ποιο βαθµό ζουν τη στεγαστική κρίση στη δυτικοευρωπαϊκή αυτή χώρα;
Όπως εξήγησε η επικεφαλής του τοµέα στεγαστικής πολιτικής του Κόµµατος των Εργατών του Βελγίου, το πρόβληµα της στέγασης υπάρχει.
Στις Βρυξέλλες, είπε, έχουν δώσει ένα βοήθηµα µεταξύ 200-300 ευρώ µηνιαίως για την πληρωµή του ενοικίου, ενώ έχουν µειώσει το φόρο αγοράς σπιτιού. «Το βοήθηµα αυτό, ωστόσο, δεν σταµατά την αύξηση της τιµής των ενοικίων, αφού ήδη οι τιµές για αγορά ακινήτων έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη», υπέδειξε η κα De Smedt.
Μία πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι ενοικιαστές κατοικιών στην ιδιωτική αγορά είναι ιδιαίτερα ανασφαλείς, αφού σχεδόν οι µισοί από τους συµµετέχοντες στην έρευνα (σε ποσοστό 46%) δηλώνουν ότι ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψουν το κατάλυµά τους τους επόµενους τρεις µήνες, επειδή δεν µπορούν πλέον να το αντέξουν οικονοµικά.
Κληθείσα να σχολιάσει την έρευνα, η βουλευτής του Κόµµατος των Εργατών σηµείωσε ότι «εµείς το ζούµε αυτό πάρα πολύ έντονα στις Βρυξέλλες, αφού πολύς κόσµος ήδη βρίσκεται στο δρόµο επειδή αδυνατούν να βρουν στέγη. Είναι εξαιρετικά έντονη η ανάγκη να παρέµβει το κράτος για να δώσει λύση σε µία πολύ λυπηρή κατάσταση, διαφορετικά θα οξυνθεί σε τέτοιο βαθµό που δεν θα µπορεί κανείς πλέον να τη συγκρατήσει», υπογράµµισε, τονίζοντας καταληκτικά ότι πρέπει να πορευτούµε µε το σύνθηµα «Μια στέγη για όλους»!
Στεγαστική κρίση… όχι σε όλη την Ευρώπη
Η Ευρώπη βιώνει έντονα τα τελευταία χρόνια την κρίση κατοικίας, ενώ παράλληλα οι κοινωνικές ανισότητες στον ευρωπαϊκό χώρο ολοένα και εντείνονται. Οι αγορές ακινήτων επηρεάστηκαν άµεσα σε πολλές χώρες της Ευρώπης, µε τις πιο σηµαντικές µεταβολές να παρατηρούνται στις αγορές κατοικίας της Νότιας Ευρώπης.
Σύµφωνα µε µία σε βάθος έρευνα της Σαλώµης Τσολακίδου από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, οι βασικότερες συνέπειες της κρίσης στην αγορά ακινήτων είναι οι ακόλουθες: η ανοδική αύξηση των τιµών των κατοικιών, η δυσκολία στην αποπληρωµή των δανείων και των ενοικίων, οι κατασχέσεις κατοικιών και η δηµιουργία πληθώρας στεγαστικού αποθέµατος. Στην Ισπανία, η στεγαστική φούσκα, οδήγησε σε πιστωτική έκρηξη.
Η κρίση στέγασης στην Ισπανία, σχετίζεται άµεσα µε την παραγωγή κατοικιών και τους έντονους ρυθµούς αστικοποίησης στη χώρα τη χρονική περίοδο 1988 – 2008. Η Ισπανία το 2011 κατέχει το µεγαλύτερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης σε ολόκληρη την Ευρώπη, το οποίο ανέρχεται σε 85%.
Η Ισπανία θέλησε ουσιαστικά να αυξήσει τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στη χώρα µετατρέποντάς την σε «κοινωνία ιδιοκτητών».
Στην Ιταλία προς τα τέλη της δεκαετίας το ‘90 ξεκίνησε η απελευθέρωση του τραπεζικού συστήµατος, ενώ παράλληλα εισήχθησαν νεοφιλελεύθερες προσεγγίσεις και εργαλεία χρηµατοδότησης στην αγορά κατοικίας. Οι αναδιαρθρώσεις στο στεγαστικό σύστηµα της Ιταλίας είχαν ως άµεση συνέπεια την εκτίναξη των τιµών στα ενοίκια και στις τιµές των ακινήτων την τελευταία δεκαετία. Η άνοδος των τιµών των κατοικιών στην Ιταλία ήταν δυσανάλογη των εισοδηµάτων των πολιτών που διαρκώς µειώνονταν.
Αυτή η ανισότητα µεταξύ των τιµών των ακινήτων και των εισοδηµάτων συνέβαλε σηµαντικά στο σκάσιµο της φούσκας στέγασης στην Ιταλία. Σε µεγαλύτερο βαθµό επηρεάστηκαν οι µεγάλες αστικές περιοχές της Ιταλίας (Ρώµη, Μιλάνο, Τορίνο κ.τ.λ.).
Στην Πορτογαλία, τις τελευταίες δεκαετίες πριν την κρίση παρατηρείται εκρηκτική αύξηση της κερδοσκοπίας των ακινήτων, ενώ ταυτόχρονα προωθείται έντονα η απόκτηση κατοικίας µέσω δανείου. Η χώρα οδηγήθηκε σε πληθώρα στεγαστικού αποθέµατος το 2011 µε 735.000 άδειες κατοικίες, ενώ η αδυναµία των νοικοκυριών να ανταποκριθούν στην έγκαιρη εξόφληση των στεγαστικών τους δανείων οδήγησε σε υπερχρέωση πολλά νοικοκυριά.
Χώρες µε σταθερή αγορά ακινήτων, όπως η Ολλανδία, δείχνουν να είναι πιο ανθεκτικές στην κρίση κατοικίας και να επηρεάζονται σε µικρότερο βαθµό από τις χρηµατοπιστωτικές εξελίξεις.
Στην Ολλανδία η αγορά κατοικίας παρουσιάζει µεγάλη ανοµοιοµορφία µεταξύ αστικών και περιαστικών περιοχών, ενώ η έλλειψη διαθέσιµων κατοικιών αποτελεί το βασικότερο πρόβληµα της ολλανδικής αγοράς ακινήτων.
Στη Δανία η αγορά κατοικίας χαρακτηρίζεται από χαµηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης, µε τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στα αστικά κέντρα να είναι ακόµα πιο χαµηλά.
Στη Γαλλία η οικιστική αγορά είναι προσανατολισµένη στην ανάπτυξη στεγαστικών πολιτικών.
Στη Γερµανία η αγορά ακινήτων παρουσιάζει οµοιογενή ανάπτυξη τόσο στις αστικές, όσο και στις αγροτικές περιοχές. Τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στη Γερµανία παρουσίασαν σηµαντική άνοδο το 2019 στο Βερολίνο και σε ακόµα έξι µεγάλα αστικά κέντρα
Κυριάκος Λοΐζου
Aκολουθήστε μας στο Google News
