47χρονια από την δολοφονία Ανδρέα Αρμεύτη από την ΕΟΚΑ Β’

Του Χρήστου Χαραλάμπους

«Κύριε, βόηθα να θυμόμαστε πώς έγινε τούτο το φονικό… την αρπαγή το δόλο την ιδιοτέλεια, το στέγνωμα της αγάπης… Κύριε, βόηθα να τα ξεριζώσουμε…».

Τον στίχο αυτό του Σεφέρη, τον φέρνω στη σκέψη μου κάθε φορά που κάποιες επέτειοι και κάποιες περιστάσεις ανακαλούν στην μνήμη ανθρώπους και βιώματα που όσα χρόνια κι αν περάσουν, δεν μπορείς και δεν είναι δυνατόν να τα ξεριζώσεις, να τα διαγράψεις ή έστω να τα αφήσεις να ξεθωριάσουν.

Είχα την τύχη να αναγιωθώ μέσα σε ένα καφενέ και πραγματικά αυτό ήταν και το καλύτερο σχολείο για μένα. Γνώσεις και εμπειρίες που αποδείχθηκαν καλύτερες και πιο χρήσιμες απ’ όσα μου έμαθαν στο σχολείο κι αργότερα στο πανεπιστήμιο.

Μέσα σε εκείνο τον καφενέ του πατέρα μου, τον μοναδικό που υπήρχε στο μικτό τότε χωριό μου, εκτός των άλλων, έζησα από πρώτο χέρι τα όσα κακά βίωσε ο τόπος μας μέσα από την παράνομη και εγκληματική δράση που είχε αναπτύξει η ΕΟΚΑ Β’ εναντίον κάθε δημοκρατικής συμπεριφοράς, εναντίον κάθε δημοκράτη και ιδιαίτερα όσων υποστήριζαν τον Μακάριο.

Εκεί στον καφενέ είδα στελέχη και τσιράκια της ΕΟΚΑ Β’ που διαφέντευαν στην επαρχία Λεμεσού, να κατεβαίνουν τις νύχτες οπλισμένοι και απρόκλητα να προσβάλλουν και να φοβερίζουν με το πιο αισχρό τρόπο τους φιλήσυχους πλην Μακαριακούς χωριάτες, να αρπάζουν κάποιους (κάθε φορά τους ίδιους) οι οποίοι ήταν περισσότερο γνωστοί για τις δημοκρατικές ιδέες τους, να τους στοιβάζουν στα αυτοκίνητα και μετά από κάποιες ώρες να τους φέρνουν πίσω…. κουρεμένους σύριζα και κτυπημένους.

Ήταν η περίοδος 1973-74 και κυρίως λίγους μήνες πριν το πραξικόπημα κι εγώ ήμουν, τότε, στα 14.

Τον πατέρα μου τον είχαν μεγάλο άχτι όχι μόνο γιατί ήταν «του Μούσκου» αλλά και γιατί συχνά πυκνά έρχονταν στον καφενέ και μιλούσαν στελέχη δημοκρατικών αγροτικών και άλλων οργανώσεων.

Ένας από τους πιο συχνούς επισκέπτες ήταν ο Ανδρέας Αρμεύτης, Επαρχιακός Γραμματέας της ΠΕΚ ο οποίος με άλλους συνεργάτες του ερχόταν στο χωριό και συζητούσε με τους αγρότες τα προβλήματα  τους. Με τον πάτερα μου είχε ιδιαίτερες σχέσεις, όχι μόνο γιατί ήταν ομοϊδεάτες (θυμούμαι ότι έκαναν και κάποιες, μάλλον μυστικές,  συναντήσεις στην Λεμεσό και αλλού) αλλά και γιατί ο πατέρας μου ήταν από τους πρώτους επαγγελματίες γεωργούς της περιοχής και ο Ανδρέας Αρμεύτης ως γεωπόνος, τον βοηθούσε σε θέματα νέων καλλιεργειών αλλά και επιλογής γεωργικών μηχανημάτων, φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.

Η δική μου γνωριμία με τον Ανδρέα Αρμεύτη, περιοριζόταν βέβαια στο  να ακούω τα όσα συζητούσε με τους χωριανούς, με την ιδιότητα του συνδικαλιστή αγροτικού παράγοντα. Αρκετές ήταν οι φορές που αναλάμβανα το ψήσιμο και το σερβίρισμα των καφέδων, όπως το έκανα άλλωστε μέχρι τα 18 μου που έφυγα από το χωριό.

Τον θυμούμε με το χαρακτηριστικό του  χαμόγελο  να λέει στον πατέρα μου «έχεις καλό διάδοχο», κοιτάζοντας εμένα και ξέροντας ότι εκτός από το καφενέ βοηθούσα και στα χωράφια.

Ένας πράος και γλυκομίλητος άνθρωπος ήταν ο Ανδρέα Αρμεύτης αλλά ταυτόχρονα και πολύ δυναμικός και ντόμπρος, με ξεκάθαρες και κατηγορηματικά δημοκρατικές ιδέες, έντονα πολέμιος της Χούντας και όσων μάχονταν κατά της δημοκρατικής νομιμότητας και ιδιαίτερα της ΕΟΚΑ Β’.

Κι’ όταν εκείνη  την 16^η Ιουνίου του 74, «οι Εοκαβητατζηδες εσκοτώσαν μας τζιαι τον Αρμεύτη….» (έτσι άκουσα τον πατέρα μου να λέει και θυμούμε ότι έτρεχαν τα δάκρυα του), επικράτησε ένας αναβρασμός. Ο πατέρας μου, μαζί με 3-4 άλλους χωριανούς, βρήκαν αυτοκίνητο και έφυγαν από το χωριό. Έλειπαν όλη την μέρα και υποθέτω ότι κάπου είχαν συνάντηση με άλλα Μακαριακά στελέχη για να συζητήσουν την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί, δεδομένου ότι είχαν προηγηθεί οι δολοφονίες και άλλων δημοκρατικών από την ΕΟΚΑ Β’ όπως του Στέλιου Μαύρου, επίσης στενού φίλου του πατέρα μου.

Η αγανάκτηση και οργή του δημοκρατικού κόσμου για την άνανδρη δολοφονία του Ανδρέα Αρμεύτη, εκδηλώθηκε στην κηδεία του που έγινε στην Καθολική και ήταν  ένα συλλαλητηρίο εναντίον της ΕΟΚΑ Β’ στο οποίο με είχε πάρει μαζί του ο πατέρας μου.

Χρήστος Χαραλάμπους