Αν ξαναρχίσουν οι συνομιλίες

Του Μερτκαν Χαμίτ

 

Πέρασε ένας χρόνος από τη Διάσκεψη του Κραν Μοντανά. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ζήτησε από τον Τουρκοκύπριο και Ελληνοκύπριο ηγέτη να σκεφτούν πώς θα οικοδομήσουν μια νέα Κύπρο μέσα από τις προτεινόμενες αλλά άλυτες προτάσεις. Ένα δόκιμο συμπέρασμα μπορεί να είναι ότι οι ηγέτες δεν συμφώνησαν στο πλαίσιο Γκουτέρες και τα έξι σημεία που είχαν ενώπιόν τους για πρώτη φορά. Στο τέλος της μέρας, μπορεί στόχος να ήταν η επιβεβαίωση ότι οι ηγέτες προετοίμασαν κατάλληλα το πολιτικό κλίμα ώστε να προτείνουν κάτι καινούργιο πέραν από τις αναμνήσεις όσων έλεγαν για χρόνια.

Παρόλα αυτά, όταν η διάσκεψη τελείωσε, οι ηγέτες θεώρησαν αναγκαίο να επιτεθούν ο ένας στον άλλο. Την κατάλληλη στιγμή, δεν δημιούργησαν ένα υγιές πολιτικό περιβάλλον ώστε να συζητηθούν τα κατάλληλα θέματα. Όλες αυτές οι κινήσεις δηλητηρίασαν τις συνθήκες που θα καθόριζαν το μέλλον της χώρας. Ταυτόχρονα, δεν λήφθηκαν μέτρα για οικοδόμηση εμπιστοσύνης. Ούτε καν πραγματοποιήθηκαν διανοίξεις οδοφραγμάτων όπως είχαν υποσχεθεί. Θέματα όπως η διάνοιξη του οδοφράγματος Δερύνειας εξελίχθηκαν σε ατέλειωτα ζητήματα. Αυτό που δεν πρόβλεψαν οι ηγέτες ήταν η απόσταση που θα δημιουργείτο σε ένα χρόνο.

Το Κυπριακό δεν είναι ανεξάρτητο από τις παγκόσμιες εξελίξεις. Εξελίξεις στην περιοχή, γεωπολιτικά ρίσκα και ευκαιρίες οδηγούν σε νέες διασυνδέσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και δυστυχώς το κυπριακό πρόβλημα δεν μπορεί να εξαιρεθεί από αυτά. Η επίσκεψη της ειδικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό Χολ Λουτ, αντιπροσωπεύει το τέλος του Κυπριακού όπως το ξέραμε. Μπορεί να θεωρηθεί ότι η Λουτ ήρθε στην Κύπρο για μια σφυγμομέτρηση των ηγετών, κάτι σαν ένα ταξίδι για περιήγηση στα αξιοθέατα. Όμως, οι πρωταγωνιστές που διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο από τους Κύπριους, άρχισαν να καθορίζουν τη μοίρα της περιοχής.

Μετά από αυτό οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι που δεν ορίζουν τη μοίρα τους, πρέπει να συνηθίσουν ότι τα πάντα θα καθοριστούν σύμφωνα με τα συμφέροντα άλλων. Οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο μεταμορφώνονται από την εισβολή στο Ιράκ το 2003. Τα «καλά νέα» για το τέλος του Ψυχρού πολέμου το 1989, διαδέχθηκαν ο πόλεμος στη Συρία, ο πόλεμος ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος κ.λπ. που δημιούργησαν νέες συμμαχίες σε διαφορετικά μέτωπα. Ίσως η μεγαλύτερη διαφοροποίηση είναι η συμμαχία Τουρκίας Ρωσίας που θέτει σε αμφισβήτηση τη σχέση της με το ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν δεν είναι πλέον ένα χαρισματικό αυταρχικό καθεστώς που κέρδισε τις εκλογές, αλλά αντιπροσωπεύει πλέον ένα δυνατό ιδεολογικό πεδίο. Αυτή η ιδεολογία με την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας καταδεικνύουν ένα κράτος με αυτοκρατορική διάθεση.

Ο Ερντογάν προσπαθεί να επιβάλει τον εαυτό του ανάμεσα στα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ λέγοντας ότι ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από αυτά τα πέντε κράτη. Μαζί με τη Ρωσία και την Κίνα εμπλέκεται στους BRICS που δεν είναι στη σφαίρα επιρροής της Δύσης. Ο ερντογανισμός, πλέον είναι μια επιθετική πολιτική που επιχειρεί να καταστήσει την Τουρκία ως κέντρο. Η νέα ιδεολογία σχετίζεται με την οικονομική πολιτική της ενέργειας, που για τον Ερντογάν σημαίνει σταθερότητα, την οποία ο Ερντογάν είναι έτοιμος να επιβάλει και με τη βία. Σε τέτοια περίπτωση, οι Κύπριοι ηγέτες που τους αναμένουμε να εναρμονίσουν τις προτεραιότητες και ευαισθησίες των Κυπρίων, βρίσκονται σε πιο περίπλοκη θέση από ό,τι προηγουμένως.

Το πιο κρίσιμο σημείο είναι ότι οι Αναστασιάδης και Ακιντζί πρέπει να εγγυηθούν τη θέση της Τουρκίας στον ενεργειακό χάρτη ως το μέσο για τη διευκόλυνση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων. Αυτό η επιβεβαίωση καθορίζει και το γεωστρατηγικό όφελος της Τουρκίας. Το πραγματικό ερώτημα πλέον είναι αν είμαστε τόσο γενναίοι ώστε να δείξουμε την πολιτική βούληση και ίσως πιο σημαντικό είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε το τίμημα για να ζήσουμε μαζί σε μια ομόσπονδη Κύπρο;

 

*Ακτιβιστής