Ανέτοιµη η Νότια Ευρώπη για κινδύνους εξαιτίας της κλιµατικής κρίσης, σοβαρά εκτεθειµένη η Κύπρος

Στις 11 Μαρτίου 2024 ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), σε µία «ζοφερή» έκθεση, επεσήµανε ότι η Ευρώπη δεν είναι προετοιµασµένη για τους ραγδαία αυξανόµενους κλιµατικούς κινδύνους, ενώ το νότιο τµήµα της Γηραιάς Ηπείρου είναι αυτό που θα πληγεί πρώτο µε καταστροφικά φαινόµενα λόγω της υπερβολικής ζέστης και της λειψυδρίας. 

Του Κυριάκου Λοΐζου

Η αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) κατέληξε στο εξής συµπέρασµα: «Η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θερµαίνεται ταχύτερα στον κόσµο και οι κλιµατικοί κίνδυνοι απειλούν την ενεργειακή και επισιτιστική της ασφάλεια, τα οικοσυστήµατα, τις υποδοµές, τους υδάτινους πόρους, τη χρηµατοπιστωτική σταθερότητα και την ανθρώπινη υγεία», µε το πρόβληµα να ξεκινά από τα νότια, δηλαδή από τις µεσογειακές χώρες.

Σύµφωνα µε τον Οργανισµό, η ακραία ζέστη, η ξηρασία, οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές και οι πληµµύρες που βιώσαµε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη θα επιδεινωθούν και θα επηρεάσουν τις συνθήκες διαβίωσης σε ολόκληρη την ήπειρο, ακόµη και µε τα πιο αισιόδοξα σενάρια υπερθέρµανσης του πλανήτη.

Στενότερη συνεργασία των κρατών-µελών της ΕΕ

Ο ΕΟΠ υπογραµµίζει την ανάγκη για στενότερη συνεργασία µεταξύ των κρατών-µελών της ΕΕ στην κατανόηση των κλιµατικών κινδύνων που αντιµετωπίζουν και στην προετοιµασία για τη διαχείρισή τους. «Οι εθνικές αξιολογήσεις κλιµατικών κινδύνων χρησιµοποιούνται όλο και περισσότερο για να τεκµηριωθεί η ανάπτυξη πολιτικής προσαρµογής. Ωστόσο, η κοινωνική ετοιµότητα είναι ανεπαρκής, καθώς η εφαρµογή της πολιτικής υστερεί σε σχέση µε την ταχεία αύξηση των επιπέδων κινδύνου», επισηµαίνει η έκθεση.

Καταλήγοντας, η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισµού Περιβάλλοντος τονίζει ότι η ΕΕ µπορεί να διαδραµατίσει καθοριστικό ρόλο, βελτιώνοντας την κατανόηση των κλιµατικών κινδύνων, αυξάνοντας την ευθύνη ανάληψης κινδύνων και συµβάλλοντας στον τρόπο αντιµετώπισής τους µέσω της νοµοθεσίας, των κατάλληλων δοµών διακυβέρνησης, της παρακολούθησης, της χρηµατοδότησης και της τεχνικής υποστήριξης.

Η Νότια Ευρώπη και η σοβαρά εκτεθειµένη στον κίνδυνο Κύπρος

Η Νότια Ευρώπη κινδυνεύει ιδιαίτερα από τις πυρκαγιές και τις επιπτώσεις της υπερβολικής ζέστης και της λειψυδρίας στη γεωργική παραγωγή, στην εργασία σε εξωτερικούς χώρους και στην ανθρώπινη υγεία. Οι πληµµύρες, η διάβρωση και η διείσδυση αλµυρού νερού απειλούν τις υψοµετρικά χαµηλές παράκτιες περιοχές της Ευρώπης, συµπεριλαµβανοµένων πολλών πυκνοκατοικηµένων πόλεων.

Η Κύπρος, αν και γεωγραφικά δεν ανήκει 100% στη Νότια Ευρώπη, βρίσκεται ανάµεσα στις χώρες υψηλού κινδύνου σε περίπτωση που καταστροφικά φαινόµενα κάνουν την εµφάνισή τους στην ευρύτερη περιοχή και είναι «βαριά» εκτεθειµένη στους κινδύνους που ελλοχεύουν και πιθανόν να µετατραπεί σε µη βιώσιµο τόπο.

Το γεγονός ότι η Κυπριακή ∆ηµοκρατία αντιµετωπίζει νοµική διαδικασία εναντίον της για µη συµµόρφωσή της στις υποχρεώσεις που προκύπτουν σε σχέση µε τη διαχείριση και την προστασία οικότοπων, που περιλαµβάνονται στο δίκτυο Natura 2000, δεν είναι άσχετο µε τους κινδύνους λόγω της υπερβολικής ζέστης και της λειψυδρίας, αφού η διατήρηση και η προστασία της βιοποικιλότητας είναι εξαιρετικά κρίσιµα. Και δεν είναι µόνο αυτό…

Αντωνία Θεοδοσίου: Υιοθετούµε τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες, αλλά έχουµε πρόβληµα στην υλοποίησή τους

Συνοµιλήσαµε µε την Επίτροπο Περιβάλλοντος, Αντωνία Θεοδοσίου, η οποία επεσήµανε αρχικά πως η Κύπρος υιοθετεί τις ευρωπαϊκές οδηγίες για το κλίµα, ωστόσο υπάρχει µεγάλο πρόβληµα στην υλοποίησή τους. Ένα παράδειγµα που ανέφερε είναι η καθυστέρηση στη διαχείριση των αποβλήτων (βλέπε προηγούµενο ρεπορτάζ «Χ» για τα Απόβλητα). «Σε ό,τι αφορά το ποσοστό των ανακυκλώσιµων υλικών στο σύνολο των απορριµµάτων µας, αυτό είναι πάρα πολύ χαµηλό, κάτι που κάνει τον κίνδυνο των προστίµων να είναι κάτι περισσότερο από ορατός», είπε η κα Θεοδοσίου.

Σε ό,τι αφορά τους κινδύνους από καταστροφικά φαινόµενα, η Κύπρος αντιµετωπίζει τεράστιο ζήτηµα που συνδέεται µε την ερηµοποίηση των εδαφών και γενικότερα του τοπίου. Όπως υποδεικνύει η Επίτροπος, αυτό σηµαίνει ότι τα εδάφη δεν θα έχουν την ικανότητα για καλλιέργειες και άγρια βλάστηση. «Αυτό οφείλεται στην κλιµατική αλλαγή, αλλά και αντιστρόφως η κλιµατική αλλαγή οφείλεται στη ρύπανση· άρα η Κύπρος είναι ευάλωτη και διατρέχει άµεσο κίνδυνο από την υπερθέρµανση της θάλασσας, από τις πληµµύρες και γενικά από ακραία φαινόµενα όπως το πρόσφατο µε τη σφοδρή χαλαζόπτωση», τονίζει η κα Θεοδοσίου.

Να σηµειωθεί ότι η κατάσταση του περιβάλλοντος στην Κύπρο αποτυπώνεται και σε ευρωπαϊκές εκθέσεις, αλλά και σε εθνικές-τοπικές εκθέσεις. Ερωτηθείσα σχετικά, η Επίτροπος Περιβάλλοντος υπογραµµίζει πως «δεν είναι κάτι που δεν αναγνωρίζουµε, ωστόσο είµαστε πολύ αργοί στην υλοποίηση µέτρων αντιµετώπισης των ρύπων που εκπέµπουµε. Κάποια πράγµατα µπορούµε ως κράτος και ως κοινωνία να τα κάνουµε, υπάρχουν όµως και εκείνα που αφορούν την ευρύτερη κλιµατική κρίση που απαιτεί ευρείες συµµαχίες για την ουσιαστική αντιµετώπιση».

Η κα Θεοδοσίου επέµεινε στο ζήτηµα των αποβλήτων, τονίζοντας ότι δεν είναι µόνο ζήτηµα διαχείρισης, αλλά κυρίως µείωσης αυτών. «∆εν γίνεται να στήνεται µια βιοµηχανία ανακύκλωσης, ενώ είναι προτιµότερο να αποφεύγεται η υπερκατανάλωση ή η χρησιµοποίηση προϊόντων µίας χρήσης. Τα δε απορρίµµατα πρέπει να αξιοποιούνται, ιδίως τα οργανικά, είτε ως εδαφοβελτιωτικά, είτε για παραγωγή ενέργειας», εξηγεί η Επίτροπος, υπογραµµίζοντας µάλιστα πως οι πόροι πρέπει να ανακυκλώνονται και να µη γίνεται σπατάλη.

Όπως εξήγησε η Επίτροπος Περιβάλλοντος, στην Κύπρο αντιµετωπίζουµε το µεγάλο ζήτηµα της εκποµπής των ρύπων εξαιτίας των µεταφορών (αυτοκίνητα, πλοία, αεροπλάνα κ.λπ.), της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας των κτιρίων και της βιοµηχανίας. «Πληρώνουµε εκατοµµύρια για τις εκποµπές ρύπων, καθώς και αυτό είναι γνωστό, ότι υπερβαίνουµε τα επιτρεπτά όρια. Κάθε χρόνο οι καταναλωτές επιβαρύνονται µε τα πρόστιµα από τους ρύπους στην ατµόσφαιρα», παραδέχεται η κα Θεοδοσίου, τονίζοντας εκ νέου το ότι «είµαστε πάρα πολύ αργοί».

Η Επίτροπος υπογράµµισε το ζήτηµα της προστασίας της φύσης: «Η φύση, πέρα από το αισθητικό κοµµάτι, πλέον λειτουργεί για την αποθήκευση και την κατακράτηση άνθρακα· κάτι που σηµαίνει ότι είναι ένα σηµαντικό µέρος αντισταθµίσµατος των ρύπων που υπάρχουν στην ατµόσφαιρα».