Ελπιδοφόρα ανακωχή ή συνέχιση μνημονίων και υποταγής;

Του Νίκου Τριμικλινιώτη

Η απόφαση του Eurogroup για την Ελλάδα έχει προκαλέσει κλυδωνισμούς. Η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ρευστή.

Η ανακοίνωση της απόφασης θυμίζει χρησμό του Μαντείου των Δελφών. Περήφανος ο Βαρουφάκης θεωρεί τις ασάφειες «φύλλο συκής που χρειαζόταν το Eurogroup» αλλά «σηματοδοτεί «το τέλος της μνημονιακής εποχής».

Κριτικές ήρθαν από τα Αριστερά και από τα Δεξιά. Οι εκτιμήσεις-νουθεσίες του Σόιμπλε, του οποίου το δόγμα συγκυβερνά την ΕΕ με τους απολογητές του νεοφιλελευθερισμού είναι ότι δεν άλλαξε τίποτε. Οπως και οι εδώ ομοϊδεάτες τους (βλ. Αβέρωφ) αναμένουν ότι θα συνεχιστεί το μνημόνιο κανονικά.

Από τα Αριστερά είχαμε δύο τύπου κριτικές. Η πρώτη λέει «είστε οι ίδιοι με τους προηγούμενους – έχετε ξεγελάσει το λαό». Η δεύτερη εκφράζεται ως ανησυχία: καταργήθηκε μεν το μνημόνιο, ωστόσο η χρηματοδοτική εξάρτηση από την ΕΚΤ ανά δεκαπενθήμερο λειτουργεί σαν μόνιμος εκβιασμός που απειλεί τη λαϊκή εντολή για ενταφιασμό του μνημονίου.

Εχουμε λοιπόν διαμετρικά αντίθετες ερμηνείες. Δεν υπάρχει άμεση λύση στο παράδοξο. Είναι διαφορετικές οπτικές που αδυνατούν να συνομιλήσουν, γιατί έρχονται από αλλού και θέλουν να το πάνε αλλού. Ο μόνος τρόπος να διαβαστεί η απόφαση είναι να ερμηνευτεί εντός του ευρύτερου πλαισίου των κοινωνικών-πολιτικών ανταγωνισμών και προοπτικών κι όχι στο κενό. Οπως και να ερμηνευτεί τώρα, θα μάθουμε ποια ερμηνεία θα επικρατήσει μόνο στο τέλος. Θα κριθεί στην πάλη ανάμεσα στις αντιθετικές ερμηνείες και προβολές.

Ασφαλώς οι συσχετισμοί στις δομές της ΕΕ και στα κράτη-μέλη είναι δεδομένοι. Δεν πρόκειται να παραδώσουν τίποτε από όσα θεωρούν «κεκτημένα» σε βάρος των εργαζομένων των τελευταίων 40 χρόνων κυριαρχίας, εκτός κι αν αισθανθούν ότι θα συντριβούν. Υπάρχει, όμως, και εντός του ηγεμονικού μπλοκ διάσπαση.

Η απόφαση αυτή είναι μια ανακωχή. Ορθά λέει ο Κρούγκμαν: «Μοιάζει με ήττα για την Ελλάδα, αλλά από τη στιγμή που τίποτα ουσιαστικό δεν επιλύθηκε, είναι ήττα μόνο αν οι Ελληνες την αποδεχθούν ως τέτοια. Κάτι που σημαίνει ότι τίποτα απολύτως δεν έχει επιλυθεί ξεκάθαρα. Και αυτό είναι αναμφισβήτητα ένα καλό αποτέλεσμα. Ωρα για την Ελλάδα να οργανωθεί».

Η αντίσταση και αναστροφή της μακράς νεοφιλελεύθερης αντεπανάστασης είναι δύσκολη. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις. Η διαδικασία ενοποίησης της ΕΕ και ευρύτερα η παγκόσμια επιβολή του νεοφιλελεύθερου δόγματος, οδήγησε στον εκφυλισμό της δημοκρατίας -κατάντησε απλά θέμα «τεχνοκρατών» που διαχειρίζονται ανθρώπους ως «πόσο λίπος να κόψουν».

Για την Αριστερά η απόφαση μπορεί να λειτουργήσει ως προσωρινό φρένο στη μακρά αντιδημοκρατική εκτροπή. Πρόκειται για μια ανακωχή. Ωστόσο, αυτή η μετάθεση, έστω με περίεργους και επικίνδυνους όρους, δίνει την ευκαιρία να οργανωθεί η αντίσταση.
Για τους αντιπάλους μας δεν έγινε τίποτε. Στην ανακωχή και αυτοί θα προσφέρουν το καρότο (δωράκια ρευστότητας) σε όσους εξαγοράζονται/αυταπατώνται και το μαστίγιο (στραγγαλισμόςρευστότητας) σε όσους αντιστέκονται.

Μετατέθηκε μια μάχη για παρακάτω κι αυτό είναι σημαντικό από την οπτική της αντίστασης, γιατί επικρατούν οι νεοφιλελεύθερες δυνάμεις. Είναι φανερό, ωστόσο, ότι οι συσχετισμοί αυτοί δεν αντιστοιχούν στους συσχετισμούς δύναμης στις κοινωνίες μας -όπως διαφαίνεται από τα αναδυόμενα κινήματα αντίστασης. Αυτό δεν έχει ακόμα μετουσιωθεί σε ένα συνεκτικό και συλλογικό κίνημα σε πανευρωπαϊκό/περιφερειακό επίπεδο.

Η Αριστερά στην περιφέρειά μας οφείλει να εκτιμήσει ορθά, να συνομιλήσει και να συντονιστεί με τις δυνάμεις αντίστασης σε κάθε κοινωνικό σχηματισμό, αλλά και στην ολότητας της ΕΕ και της Μεσογείου. Οταν γίνει αυτό γεννιέται προοπτική κι ελπίδα. Τότε το παράδοξο της ασυμφωνίας μπορεί θα λυθεί, όπως εμείς θέλουμε να ελπίζουμε.