Ευρωζώνη – Κύπρος και παραγωγικότητα

Του Αµβρόσιου Προδρόµου*

Η ανάπτυξη της κάθε οικονοµίας εξαρτάται από συγκεκριµένους δείκτες, οι οποίοι µπορούν να µας δείξουν το πού κατευθύνεται η συγκεκριµένη οικονοµία.

Η Ευρωζώνη, της οποίας µέλος είναι και η Κύπρος από το 2008, έχει τα τελευταία τρία χρόνια (Ιούλιος 2016 – Ιούλιος 2019) αναπτυχθεί µε ένα σχετικά καλό ρυθµό, πράγµα που αποτυπώνεται στον ∆είκτη Παραγωγικότητας, αφού ο συγκεκριµένος ∆είκτης έχει αυξηθεί κατά δύο σχεδόν ποσοστιαίες µονάδες (από 103.7 σε 105.2). Το γεγονός αυτό δείχνει τη δυναµική της Ευρωζώνης για να µπορέσει να συνεχίσει την ανοδική της πορεία, η οποία έχει περάσει από πάρα πολλά και δύσκολα εµπόδια τα τελευταία χρόνια. Η ανεργία, η οποία είναι συνυφασµένη µε την παραγωγικότητα, είχε την τιµητική της, ως εκ τούτου το συγκεκριµένο γεγονός θα πρέπει να αξιολογηθεί ανάλογα.

Από την άλλη πλευρά, η Κύπρος, η οποία είναι µέλος της Ευρωζώνης, όσον αφορά τον σηµαντικό για την οικονοµία ∆είκτη Παραγωγικότητας, ακολουθεί αντίστροφη πορεία, κάτι το οποίο έχει άµεση σχέση µε το πώς ως κοινωνία αντιµετωπίζουµε το ανθρώπινο δυναµικό της χώρας µας. Κατά την ίδια χρονική περίοδο (Ιούλιος 2016 – Ιούλιος 2019) ο ∆είκτης Παραγωγικότητας της κυπριακής οικονοµίας έχει µειωθεί κατά 3.1 µονάδες (από 107.7 σε 103.6) και είναι κάτω από τον µέσο όρο της Ευρωζώνης. Για πολλούς τα στοιχεία αυτά µπορεί να φαίνονται αρκετά θεωρητικά, αλλά η πραγµατικότητα είναι ότι µας δείχνουν σε έναν αρκετά µεγάλο βαθµό το πώς δουλεύει η οικονοµία του τόπου µας, και αυτό θα πρέπει να µας ανησυχήσει.

Η παραγωγικότητα της Ευρωζώνης θα πρέπει να κτυπήσει καµπανάκι για την Κύπρο, η οποία σε ένα µεγάλο βαθµό χάνει την ανταγωνιστικότητά της. Αυτό θα πρέπει να το δούµε σε συσχετισµό και µε άλλες παρόµοιες οικονοµίες, όπως π.χ. αυτή της Μάλτας, η οποία είχε αύξηση του ∆είκτη Παραγωγικότητας κατά 2.5 µονάδες, του Λουξεµβούργου κατά 2.2 µονάδες, αλλά κυρίως της Εσθονίας, της οποίας ο ∆είκτης Παραγωγικότητας έχει αυξηθεί κατά 11.3 µονάδες. Όλα αυτά δεν µπορούµε να τα αγνοούµε και η Κυπριακή ∆ηµοκρατία θα πρέπει να εξετάσει το πώς θα αντιστραφεί η κατάσταση πριν να είναι πάρα πολύ αργά µε µακροχρόνια αρνητικά αποτελέσµατα.

Ένας από τους βασικούς παράγοντες για τους οποίους ο ∆είκτης Παραγωγικότητας της κυπριακής οικονοµίας παρουσιάζει αυτή την αρνητική τάση, είναι το γεγονός ότι αρκετές χιλιάδες νέων επιστηµόνων µας έχουν τα τελευταία χρόνια φύγει από την Κύπρο για άλλες πολιτείες και οικονοµίες, οι οποίες τους δίνουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τις ικανότητές τους. Το γεγονός ότι χιλιάδες Κύπριοι διαπρέπουν σε πολλά Πανεπιστήµια του εξωτερικού, αυτό θα πρέπει επιτέλους να µας προβληµατίσει για το πώς θα καταφέρουµε να φέρουµε αυτά τα παιδιά µας πίσω στον τόπο τους και να βοηθήσουν την οικονοµία µας να προχωρήσει µπροστά πάνω σε πραγµατικά υγιείς βάσεις, οι οποίες θα δηµιουργήσουν το κλίµα για την ανάπτυξη της επιχειρηµατικότητας.

Όσο και αν προσπαθούµε να πούµε ότι η οικονοµία µας αναπτύσσεται, η πραγµατικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Η ορθολογιστική ανάγνωση σηµαντικών ∆εικτών της οικονοµίας µας δείχνει άλλα σηµάδια τα οποία θα έπρεπε εδώ και αρκετά χρόνια να µας προβληµατίσουν. Ερωτήµατα όπως γιατί ενώ το ΑΕΠ και ο τουρισµός µας έχουν σηµαντική άνοδο, η παραγωγικότητά µας έχει συνεχή κάθοδο, θα πρέπει να µας δηµιουργήσουν προβληµατισµό. Καλοί είναι οι πύργοι και τα διαβατήρια, αλλά η πραγµατικότητα είναι ότι αυτά είναι πρόσκαιρα και δεν µπορούν να αποτελέσουν ορθή βάση για µακροχρόνια και βιώσιµη ανάπτυξη αλλά και παραγωγικότητα του ανθρωπίνου δυναµικού της χώρας µας.

*Ακαδηµαϊκός-Σύµβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων