Η αριστερά μπροστά στον κόσμο που αλλάζει

*Του Γιάννου Κατσουρίδη

Είμαστε μια γενιά που βιώνει αβέβαιες ως προς την οριστική τους κατάληξη μεν, καθοριστικές ως προς τη μορφή και το περιεχόμενο διεθνείς και περιφερειακές εξελίξεις δε, που προοιωνίζουν τεραστίων διαστάσεων αλλαγές: κοινωνικές, γεωπολιτικές, πολιτικές. Ο κόσμος που μας περιβάλλει αλλάζει με ρυθμούς καταιγιστικούς. Οι βεβαιότητες του χθες δεν θα είναι ποτέ ξανά οι ίδιες. Οι μηχανισμοί/διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες (παγκοσμιοποίηση και πλήρης απελευθέρωση των «αγορών», τεχνολογία, πόλεμοι, κτλ.) αυξάνουν το ρυθμό και την ένταση των αλλαγών με τρόπο πρωτόγνωρο. Η οικονομική κρίση επιταχύνει περαιτέρω το ρυθμό της αλλαγής και αυξάνει την έντασή της.

Στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής παρακολουθούμε να ξετυλίγεται ένα σπιράλ εμφύλιων πολέμων που πυροδοτήθηκαν, κυρίως, από εξωτερικές επεμβάσεις, αλλά και από αυταρχικά καθεστώτα. Βλέπουμε αιματοκυλίσματα από φανατικούς θρησκόληπτους, οι οποίοι, όμως, αποτέλεσαν κάποτε χρήσιμους σύμμαχους και σήμερα χρήσιμους εχθρούς. Αποτέλεσμα της πολιτικής αστάθειας, των πολέμων και της φτώχειας έχουμε κύματα μετανάστευσης προς τις πιο σταθερές και πλούσιες περιοχές του κόσμου. Ολα αυτά αποτελούν παράγωγο της όξυνσης των αντιθέσεων όλων των ειδών και μορφών, εγγενών στο καπιταλιστικό σύστημα και όχι απλώς σε μια εκδοχή του (νεοφιλελεύθερη).

Στη νοτιοανατολική Μεσόγειο έχουμε την ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Κύπρου που για τους μικρούς λαούς, όπως τον κυπριακό, τείνουν να μετατρέπονται σε μπούμερανγκ, παρά ελπίδα. Ταυτόχρονα, παρατηρούμε όξυνση της τουρκικής επιθετικότητας έναντι της Κύπρου, αλλά και μια διαφοροποίηση των συμμαχιών ανάμεσα σε ισχυρούς δρώντες (Τουρκία, Ισραήλ, Αίγυπτο), που ακόμα δεν έχει κατασταλάξει και κανένας δεν εγγυάται ότι δεν θα επιστρέψει στο σημείο που βρισκόταν.

Στην Ευρώπη έχουμε ακροδεξιό πισωγύρισμα (Ουκρανία) και ένα νέο ψυχρό πόλεμο με σαφή προσπάθεια φθοράς της Ρωσίας. Η ΕΕ των μνημονίων, των μονοδρόμων και της ανυπαρξίας εναλλακτικών, το μόνο που κάνει είναι να δημιουργεί προϋποθέσεις περαιτέρω όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων και συνεπώς διεργασίες αντίστασης που αργά ή γρήγορα θα πάρουν μορφή και περιεχόμενο. Οπως έγινε και στη Λατινική Αμερική, η οποία φαίνεται να εισέρχεται σε μια νέα φάση με τη διαφαινόμενη αλλαγή στις σχέσεις ΗΠΑ-Κούβας.

Η Κύπρος αποτελεί ένα μικρό κομμάτι του παζλ των προβλημάτων της ευρύτερης περιοχής, και ακόμα μικρότερο σε παγκόσμια κλίμακα. Ομως, δεν παύει από το να είναι ένα κομμάτι αυτού του παζλ. Το Κυπριακό, το Παλαιστινιακό και το Κουρδικό είναι χρονίζοντα και αλληλοδιαπλεκόμενα ζητήματα, που τρέφουν την ένταση και την αντιπαράθεση και που είναι πιθανό να επιδιωχθεί από τους κυρίαρχους κύκλους μια κοινή και ταυτόχρονη διευθέτησή τους. Γι’ αυτό, καθίσταται επιτακτική η μελέτη των δεδομένων, των εξελίξεων και των προοπτικών αυτών των αλλαγών.

Το πλέον σημαντικό, όμως, είναι ο καθορισμός της θέσης της Κύπρου στο διεθνές και περιφερειακό σύστημα, ιδιαίτερα σε αλληλοσυσχέτιση με τις πιο πάνω εξελίξεις.
Το πριν δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο με το μετά. Το πόσο χρόνο θα διαρκέσει η κύηση του καινούριου δεν μπορεί να προβλεφθεί βέβαια. Και σίγουρα η πορεία δεν θα είναι ευθεία. Τα φαινόμενα δεν ταυτίζονται με την ουσία. Αν αυτό συνέβαινε δεν θα χρειαζόταν καμιά επιστήμη. Η αριστερά πρέπει έγκαιρα να μελετήσει τις νέες μορφές και σχήματα μεταλλαγής του κόσμου, το ρόλο των κυρίαρχων δυνάμεων, τις (νέες) μορφές ιμπεριαλιστικής δράσης και να θέσει τους στόχους της, καθώς και τις μορφές αγώνα.

*Μέλος ΚΕ ΑΚΕΛ