Η καινοτοµία δεν είναι προνόµιο γιγάντων

Του Νίκου Γ. Σύκα*

Οι επιδόσεις ενός Εθνικού Συστήµατος για Έρευνα & Καινοτοµία είναι συνάρτηση πολλών αλληλεξαρτώµενων παραγόντων που περιλαµβάνουν κάθε διάσταση ενός γόνιµου οικοσυστήµατος:

1. Ηλεκτρονική ∆ιακυβέρνηση – Ψηφιοποίηση – Έξυπνοι Οικισµοί. Κρίσιµη µάζα συντελεστών και υποδοµών, επαρκή κονδύλια για επένδυση στην Έρευνα & Ανάπτυξη, παροχή κινήτρων. Κατάλληλο θεσµικό πλαίσιο.
Οι υποδοµές της άυλης οικονοµίας (soft infrastructure) –νόµοι και κανονισµοί, πρότυπα, εµπιστοσύνη, κοινωνικό κεφάλαιο, πλαίσιο λειτουργίας και συναντίληψης– ενθαρρύνουν τις επενδύσεις. Πολιτική κοινωνικής συνοχής, έξυπνης εξειδίκευσης και κυκλικής οικονοµίας.

2. Καινοτόµος διακυβέρνηση, αποδοτικότητα, µείωση της γραφειοκρατίας, διευκόλυνση του επιχειρείν. ∆ικτύωση, διασυνδεσιµότητα, συν-δηµιουργία.
Συνέργειες µεταξύ δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα. Μακροχρόνιος σχεδιασµός -η βραχυπρόθεσµη εστίαση αποτελεί ένα από τα µεγαλύτερα εµπόδια στην καινοτοµία. Επιτάχυνση απονοµής της δικαιοσύνης.

3. Κουλτούρα δηµιουργικότητας και καινοτοµίας. Ποικιλοµορφία «diversity» και ανεκτικότητα / δεκτικότητα. Ενθάρρυνση για ανάληψη καινοτόµων πρωτοβουλιών, ώστε τυχόν αποτυχία να µην οδηγεί σε στιγµατισµό.

4. Στρατηγική επικοινωνία, branding. Ενίσχυση του βαθµού ευαισθητοποίησης και ενηµέρωσης όλων των ενδιαφερόµενων µερών για τα οφέλη που προκύπτουν από ένα σύγχρονο Εθνικό Σύστηµα Έρευνας & Καινοτοµίας. Ενδυνάµωση της διεθνούς διάστασης και της εξωστρέφειας. Ανάπτυξη της οικονοµικής και επιστηµονικής διπλωµατίας
Το νέο Μοντέλο Καινοτοµίας που έχω αναπτύξει συνδυάζει δηµιουργικά τα πιο πάνω στοιχεία, χαρακτηριστικά, παράγοντες και διακριτές ικανότητες ώστε να µεγιστοποιείται η προστιθέµενη αξία και οι επιδόσεις ενός Εθνικού Συστήµατος Έρευνας & Καινοτοµίας.

Το πρότυπο σε παγκόσµιο επίπεδο «διεπιστηµονικό» αυτό εργαλείο (cross-cutting tool): α) Χρησιµοποιεί περισσότερα από 100 κριτήρια αξιολόγησης που καλύπτουν όλες τις πτυχές σε κάθε στάδιο –δηµιουργικότητα, στρατηγική, διαχείριση ρίσκου, βιωσιµότητα, εµπορευµατοποίηση– της καινοτοµικής διαδικασίας β) µεγιστοποιεί τον αντίκτυπο της καινοτοµίας – από τις Startups µέχρι το Πρόγραµµα Ορίζοντας Ευρώπη, γ) εφαρµόζεται σε όλους τους τοµείς –δηµόσια διοίκηση, επιχειρήσεις, κοινωνική καινοτοµία– και σε όλα τα µεγέθη και κλίµακες και δ) µπορεί να συµβάλει στη µετατροπή της Κύπρου σε Περιφερειακό Κέντρο Καινοτοµίας και Εκπαίδευσης.

Η καινοτοµία δεν είναι προνόµιο γιγάντων. Υπάρχουν πολλές µικρές χώρες οι οποίες έχουν αναπτύξει την άυλη καινοτοµία και οικονοµία: το Ισραήλ, η Ελβετία, η Σουηδία, η ∆ανία, η Φιλανδία, η Ταιβάν, η Κορέα, η Εσθονία, η Μάλτα.
Η Τέταρτη Βιοµηχανική Επανάσταση είναι µια ευκαιρία ακόµη και για µικρές χώρες, διότι δεν πρέπει να είσαι οικονοµικός γίγαντας για να είσαι καινοτόµος.

*Σύµβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας & Καινοτοµίας