«Ήρθε για να µείνει»… Μια νέα ζωή ξεκινά, αλλά µε ποιους όρους;

Το πρώτο µυθιστόρηµα της Ελένης Κυριάκου, «She Came to Stay» (Ήρθε για να µείνει), είναι ένα ιστορικό θρίλερ που εξετάζει τη µετανάστευση των Ελληνοκυπρίων στο Ηνωµένο Βασίλειο στον απόηχο του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου. Θίγει θέµατα που είχαν βιώσει πολλοί Κύπριοι όταν έκαναν αυτό το κβαντικό άλµα και βρέθηκαν σε αυτό που τότε ονοµαζόταν «η ξενιτιά».

Συνέντευξη στον Θήο Κυριάκου

Τι σας οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου;

Πάντα ήθελα να γίνω συγγραφέας, µου άρεσε πολύ να διαβάζω όταν ήµουν παιδί. Όταν, αργότερα, µε απασχολούσε τι δουλειά θα µπορούσα να κάνω, σκέφτηκα αρχικά να διδάσκω, αλλά συνειδητοποίησα ότι ήταν το γράψιµο αυτό που µου άρεσε. Έτσι, έκανα µαθήµατα δηµοσιογραφίας στο κολέγιο, δούλεψα σε περιοδικά και τελικά συνέχισα ως ελεύθερος επαγγελµατίας. Αλλά πάντα είχα την επιθυµία να γράψω ένα βιβλίο.

Το κύριο θέµα του βιβλίου σας είναι η µετανάστευση, έτσι δεν είναι;

Ναι, η ιστορία των γονιών µου που ήρθαν από την Κύπρο ήταν η έµπνευση για το µυθιστόρηµά µου. Η µητέρα µου ήρθε εδώ τη δεκαετία του 1950, µια νεαρή γυναίκα, µόνη, που δεν γνώριζε τη γλώσσα. Συχνά σκεφτόµουν ότι αυτό που έκανε ήταν πολύ γενναίο για την ηλικία της – ήταν κάπου στα είκοσι της. Η ζωή θα µπορούσε πολύ εύκολα να µην είχε εξελιχθεί σωστά.

Θα µπορούσατε να επεκταθείτε σε αυτό το τελευταίο σηµείο… «να µην είχε εξελιχθεί σωστά»;

Στο βιβλίο περιγράφω πώς µπορεί µερικές φορές κάποιος να βρεθεί µε λάθος ανθρώπους. Μην ξεχνάτε πως υπήρχε πολλή φτώχεια εκείνη την εποχή και οι άνθρωποι µπορούν να κάνουν ακραία πράγµατα όταν είναι απελπισµένοι. Νοµίζω ότι είσαι πολύ ευάλωτος όταν βρεθείς σε µια χώρα που δεν ξέρεις τη γλώσσα, δεν ξέρεις τον πολιτισµό.

Η µαµά µου είχε µια ευτυχισµένη ζωή, αλλά µε µια λάθος κίνηση αυτή θα µπορούσε να είχε εξελιχθεί διαφορετικά. Αυτό συµβαίνει µε την Ντίνα, τον κεντρικό χαρακτήρα του βιβλίου µου.

Στο βιβλίο συναντάµε επίσης την αντίληψη που διακατείχε κάποιους ότι αν δεν επέστρεφαν στην Κύπρο µε µια βαλίτσα γεµάτη χρήµατα, ήταν κατά κάποιο τρόπο αποτυχηµένοι.

Νοµίζω ότι το Ηνωµένο Βασίλειο θεωρείτο τότε ως ένας τόπος πραγµατικών ευκαιριών και ότι κάποιος που ερχόταν από µια ζωή αγροτικής φτώχειας, θα µπορούσε να ξεφύγει. Η θεία µου, µου το περιέγραψε καλά όταν έλεγε ότι στην Κύπρο µια νέα γυναίκα θα χρειαζόταν µια καλή προίκα για να τα πάει καλά στη ζωή, ενώ εδώ όλοι ήταν στο ίδιο καζάνι. Οπόταν, ναι, νοµίζω ότι η προσδοκία ενός µετανάστη ήταν να τα πάει καλύτερα εδώ απ’ ό,τι µπορούσε στον τόπο του.

Ένας από τους χαρακτήρες του βιβλίου καταλήγει να κερδίζει χρήµατα παράνοµα…

Οι περισσότεροι έρχονται εδώ, σκύβουν το κεφάλι και δουλεύουν πολύ σκληρά. Θέλουν να ζήσουν τίµια. Έχεις όµως και τους ανθρώπους που δεν το κάνουν αυτό και τέτοιους ανθρώπους θα βρεις ανάµεσα σε όλες τις εθνότητες, από όλες τις χώρες. Σκέφτονται, Θεέ µου, πρέπει να υπάρχει πιο γρήγορος τρόπος.

Ένας από τους χαρακτήρες µου αποφασίζει ότι ο τζόγος είναι ο τρόπος για να πετύχει. Όµως τα πράγµατα δεν εξελίσσονται όπως θα ήθελε. Νοµίζω ότι υπάρχουν πάντα και παντού κάποιοι άνθρωποι που όπου κι αν πάνε, προσπαθούν να νικήσουν το σύστηµα κάνοντας τα πράγµατα διαφορετικά. Είναι η ανθρώπινη φύση.

Αναφέρατε τη φτώχεια ως µία από τις προκλήσεις που αντιµετώπισαν οι Κύπριοι φτάνοντας εδώ. Ποιες άλλες προκλήσεις αντιµετώπισαν;

Η γλώσσα ήταν µια τεράστια πρόκληση. Ο κύριος χαρακτήρας του βιβλίου µου, η Ντίνα, ήταν µοδίστρα και δούλευε µε µοδίστρες διαφορετικών εθνικοτήτων. Νοµίζω ότι αν αυτή ήταν η κατάστασή σου, αν ανακατευόσουν απλώς µε άλλους Έλληνες ή µε µη αγγλόφωνους, έχανες την ευκαιρία να µάθεις αγγλικά.

Πρόκληση ήταν και οι κοινωνικές αξίες που κουβαλάς από τη χώρα σου σε σχέση µε τις αξίες που έχει αυτή η χώρα. Πώς θέλεις να συµπεριφέρονται τα παιδιά σου, πώς θέλεις να µεγαλώσεις τα παιδιά σου…

Υπήρχαν προκλήσεις που αντιµετώπιζαν συγκεκριµένα οι Κύπριες;

Υπήρχε σίγουρα µια σύγκρουση ανάµεσα στο να θέλω να αφοµοιωθώ και ταυτόχρονα να προέρχοµαι από µια πολύ πατριαρχική κουλτούρα. Οι γυναίκες βρίσκονταν αντιµέτωπες µε µια τεράστια αντίφαση. Προφανώς, δεν έβλεπαν την κουλτούρα τους ως πατριαρχική, ήταν η κουλτούρα µε την οποία ανατράφηκαν. Όµως ανάµεσα σε αυτό που ζούσαν «εδώ» και αυτό που είχαν συνηθίσει «εκεί» υπήρχε ένα τεράστιο χάσµα. Και έπρεπε να αποφασίσουν πού ταιριάζουν.

Στην πράξη, υπήρχαν πολλές διακρίσεις, δεν είναι έτσι; Εννοώ ότι οι άντρες θα έβγαιναν έξω, θα είχαν σχέσεις, κάτι που οι γυναίκες δεν µπορούσαν να κάνουν.

Βεβαίως, αυτό σίγουρα συνέβαινε. Αν ήσουν Κύπρια στο Λονδίνο της δεκαετίας του 1950 και έβγαινες έξω µόνη, έκανες ίσως παρέα µε µη Έλληνες, θα θεωρείτο ότι εγκαταλείπεις την ελληνικότητά σου, ότι υιοθετείς αγγλικές συµπεριφορές, και αυτό δεν θεωρείτο απαραίτητα καλό.

Και η γενιά µετά, εννοώ οι Κύπριοι που γεννήθηκαν σε αυτή τη χώρα… Έχουν αλλάξει οι νοοτροπίες αυτής της γενιάς;

Νοµίζω ότι τα πράγµατα έχουν αλλάξει. Όσο περισσότερο καιρό βρισκόµαστε εδώ, τόσο περισσότερο προσαρµοζόµαστε, τόσο περισσότερο χάνουµε αυτή την παραδοσιακή, αυστηρή µορφή των ελληνικών αξιών.

Θυµάµαι ότι επέστρεψα στην Κύπρο για διακοπές όταν ήµουν στα 20 µου και εκπλάγηκα που τα ξαδέρφια µου εκεί είχαν περισσότερη ελευθερία να βγουν έξω από ό,τι είχα εγώ εδώ. Αυτό λοιπόν ήταν ενδιαφέρον. Εκεί τα πράγµατα είχαν προχωρήσει, ενώ εδώ τα πράγµατα δεν είχαν προχωρήσει τόσο γρήγορα. Μπορεί κάλλιστα να έχει αλλάξει τώρα.

Λίγα λόγια για το βιβλίο

«Είναι το τσουχτερό κρύο που παρατηρεί πρώτα. Ήταν κρύο καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, αλλά τώρα που το τρένο µπαίνει στο σταθµό Victoria, σκύβει έξω από το παράθυρο και µια ριπή ανέµου χτυπά το πρόσωπό της και ανακατώνει τα µαλλιά της … Έξω, ο κόσµος είναι τυλιγµένος σε ένα γαλακτώδες γκρι πέπλο που συνεχώς µετατοπίζεται. Έχει ακούσει για την οµίχλη εδώ, αλλά φαντάστηκε κάτι ελαφρύ και παιχνιδιάρικο, όχι αυτή την πηχτή στροβιλιζόµενη µάζα. ∆ηλαδή αυτό είναι το Λονδίνο; Όλοι ξεκινούν ξανά εδώ, γιατί όχι κι εκείνη;»

Η Ντίνα µεταναστεύει στο Λονδίνο το 1952 αναζητώντας µια καλύτερη ζωή. Είναι σίγουρη ότι κάπου εκεί έξω θα βρει την περιπέτεια – µόνο αν ήξερε πού να ψάξει.

Το πάθος της για τα ρούχα και το ταλέντο της στο ράψιµο την βοηθούν να βρει δουλειά διορθώνοντας τα αστραφτερά κοστούµια στο διαβόητο Pelican Revue. Εκεί γίνεται φίλη µε τη µυστηριώδη και όµορφη Μπέµπα. Η Μπέµπα τής γνωρίζει τα µοδάτα µαγαζιά, τα µπαρ και τα κλαµπ του Σόχο και η Ντίνα νιώθει ότι η ζωή της έχει επιτέλους αρχίσει. Αλλά η Μπέµπα κουβαλά ένα µυστικό και, καθώς η οµίχλη σκεπάζει την πόλη, θα έρθει η ώρα της αποκάλυψης. Και τα αποτελέσµατα είναι καταστροφικά.

Η νέα ζωή της Ντίνας κρέµεται τώρα από µια κλωστή. Θα ρισκάρει η Ντίνα τα πάντα για να προστατέψει το µέλλον της;

Το «She Came To Stay» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hodder και διατίθεται σε χαρτόδετο βιβλίο, ebook και ήχο. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: elenikwriter.com