Μια άλλη Λεμεσό οραματίζονται οι κάτοικοί της

Του Χρήστου Χαραλάμπους

Ξυπνούν το πρωί και το μάτι μπορεί και αγναντεύει τη θάλασσα και οι πνεύμονες γεμίζουν οξυγόνο από τα μικρά άλση που είναι διάσπαρτα σε όλες τις γειτονιές. Ύστερα κατεβαίνουν στην πόλη, για δουλειά ή άλλους λόγους, κι εκεί η απόλαυση συνεχίζεται…

Ο κόσμος πηγαινοέρχεται στους πεζόδρομους με άνεση και ασφάλεια, καθώς τα ποδήλατα και οι δημόσιες συγκοινωνίες έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τα αυτοκίνητα, ενώ τα συντηρημένα παλιά κτίρια προσθέτουν στην ηρεμία και την όρεξη για ζωή. Αυτή είναι η πόλη που οι κάτοικοι της Λεμεσού θέλουν να ζουν οι ίδιοι και τα παιδιά τους.

Μια πόλη χωρίς οικοδομικά εκτρώματα, μια πόλη όπου τα πάρκα θα έχουν αντικαταστήσει τους χώρους στάθμευσης και τα άδεια οικόπεδα που σήμερα πνίγονται στα σκουπίδια, μια πόλη για τους ανθρώπους και όχι για τα τροχοφόρα, όπου οι άνθρωποι που ζουν και διακινούνται σ’ αυτή την πόλη θα έχουν τη διάθεση και θα μπορούν να συναναστρέφονται φιλικά μεταξύ τους και όχι να προσπερνά ο ένας τον άλλο αδιάφορα ή ακόμα και να βρίζονται κάτω από την πίεση και το άγχος που προκαλούν η ασχήμια του δομικού και φυσικού περιβάλλοντος, η κυκλοφοριακή ασφυξία και άλλα προβλήματα. Μια πόλη όπου οι κάτοικοί της θα έχουν λόγο στη διαμόρφωση και την εξέλιξή της.

Αυτή η Λεμεσός τού αύριο αποτελεί το αντικείμενο σειράς διαλογικών συζητήσεων με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Λεμεσός 2040», που διοργανώνονται με πρωτοβουλία του ανεξάρτητου, μη κυβερνητικού οργανισμού Oxygono, του ΤΕΠΑΚ και του Συμβουλίου Νεολαίας Κύπρου με στόχο τη δημιουργία ενός μακροπρόθεσμου πλάνου για τη Λεμεσό, μέσα από τη συμμετοχή των πολιτών, των οργανωμένων συνόλων και των Τοπικών Αρχών. Στην πρώτη συζήτηση που έγινε την περασμένη εβδομάδα δόθηκε η ευκαιρία να κατατεθούν εκτιμήσεις και εισηγήσεις από ειδικούς, αλλά και να ακουστούν οι ανησυχίες και οι προβληματισμοί των ίδιων των πολιτών σε θέματα που έχουν να κάνουν κυρίως με το σχεδιασμό και την αειφόρο ανάπτυξη της πόλης.

Ιδιαίτερη επισήμανση έγινε για την αλόγιστη επέκταση της πόλης και την άναρχη χωροθέτηση των ψηλών κτιρίων. Ενδεικτικό της κατάστασης, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί στη Λεμεσό (όπως και σε άλλες περιοχές), είναι αυτό που επεσήμανε ο Επαρχιακός Λειτουργός του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Λεμεσού, Κυριάκος Αχνιώτης, ότι δηλαδή «έχουμε διαμορφώσει αστικά περιβάλλοντα που κάθε άλλο παρά ανθρώπινα και φιλικά είναι στον πολίτη… Οι πόλεις μας έχουν εξαπλωθεί σε ανησυχητικό βαθμό, έχουμε κατασπαταλήσει τεράστιες εκτάσεις καλής γεωργικής γης, έχουμε σφραγίσει το έδαφος σε τέτοιο βαθμό που στη διάρκεια βροχών βλέπουμε τα διαχρονικά λάθη του παρελθόντος».

Αναφερόμενος, δε, στο όραμα της αειφόρου ανάπτυξης, σε ένα περιβάλλον υγιές, ασφαλές, και ποιοτικό, υπέδειξε παράλληλα ότι «παρά τους όποιους σχεδιασμούς, χωλαίνουμε στην πράξη».

Ατάκτως ερριμμένα τα ψηλά κτίρια

Ο Έλληνας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ για θέματα αστικού σχεδιασμού, Σπύρος Πολλάλης, που ήταν εκ των βασικών εισηγητών στη συζήτηση, αναφερόμενος σε πρακτικές που εφαρμόζονται στο εξωτερικό μέσα από αειφόρες στρατηγικές, υπέδειξε ότι τα προβλήματα των πόλεων αφορούν την αύξηση του πληθυσμού, την αλλαγή της δυναμικής τους από τη μετακίνηση μεταναστών και προσφύγων, την άναρχη χωροθέτηση πολλών ψηλών κτιρίων, την απουσία πρασίνου και τις κυκλοφοριακές συνθήκες. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα ψηλά κτίρια, επεσήμανε ότι από τη στιγμή που η πολεοδομική τάση είναι η πύκνωση των πόλεων, τα ψηλά κτίρια είναι αναπόφευκτα, υποδεικνύοντας όμως ότι θα πρέπει η χωροθέτησή τους να γίνεται με προσοχή και στη βάση στρατηγικού σχεδιασμού για το πώς αυτά εντάσσονται στην πόλη.

Αναφερόμενος ειδικά στη Λεμεσό, τόνισε ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη λανθασμένες πρακτικές σε πόλεις του εξωτερικού, όπου πολλά ψηλά κτίρια μαζί δημιουργούν σκιά και αφόρητες για τους κατοίκους συνθήκες, ενώ εξέφρασε τη θέση ότι από τα όσα έχει δει και ενημερωθεί φαίνεται πως τα ψηλά κτίρια στον παραλιακό της Λεμεσού «μπαίνουν κάπως άτακτα».

Από την πλευρά του, το μέλος του Γενικού Συμβουλίου του ΕΤΕΚ, αρμόδιος στον τομέα Πολεοδομία-Χωροταξία, Βύρωνας Ιωάννου, ανέφερε πως «τα τοπικά σχέδια και τα κείμενά τους είναι ένα χρήσιμο εργαλείο πολύ σοβαρών πολιτικών που ωστόσο παραμένουν σε ένα επίπεδο περιγραφικό και προκαταρκτικό, χωρίς αυτές οι πολιτικές να ελέγχονται κατά πόσο εφαρμόζονται και επιτυγχάνουν». Υπέδειξε, εξάλλου, ότι δεν υπάρχει ένα ευρύτερο όραμα του ρόλου της κάθε πόλης στην Κύπρο, που να είναι βαθύτατα συνδεδεμένο με τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ, όπως επεσήμανε, η μια πόλη προσπαθεί να αντιγράψει την άλλη χωρίς να αξιοποιεί τα πραγματικά πλεονεκτήματά της.

Αναφερόμενος στην «ανάγκη ενός στρατηγικού σχεδιασμού σε επίπεδο νήσου» και για στην «ιδέα της στρατηγικής πύκνωσης περιοχών», ο κ. Ιωάννου στιγμάτισε το γεγονός ότι έχει παρακαμφθεί το τοπικό σχέδιο Λεμεσού, ώστε να χωροθετηθούν ψηλά κτίρια στο παραλιακό μέτωπο αντί σε κομβικά σημεία επί της Λεωφόρου Μακαρίου Γ’.

Μελέτη για «Ολοκληρωμένη Λεμεσιανή Ανάπτυξη»

Στις δράσεις του δήμου του, για αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, αναφέρθηκε στη δική του τοποθέτηση ο δήμαρχος Γερμασόγειας, Κυριάκος Ξυδιάς, σημειώνοντας πως οι έξι δήμαρχοι της μείζονος Λεμεσού θα αναθέσουν σε ειδικό τη διενέργεια μελέτης για την «Ολοκληρωμένη Λεμεσιανή Ανάπτυξη», η οποία θα λαμβάνει υπόψη τη Λεμεσό ως ενιαίο σύνολο.

Υποδεικνύοντας ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για όλους είναι να βρεθεί μια ισορροπία για ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο σχεδιασμό, ο κ. Ξυδιάς εξέφρασε την εκτίμηση ότι με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα επέλθουν τεράστιες αλλαγές, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη για διασφάλιση της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των δήμων που θα δημιουργηθούν.

Επιπλέον, τόνισε ότι θα πρέπει να προχωρήσει η εφαρμογή του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας για τη Λεμεσό, εκφράζοντας ταυτόχρονα την ανησυχία του για τις μελλοντικές επιπτώσεις, τόσο από τη συνεχή αλλοίωση της ποιότητας του νερού της θάλασσας της Λεμεσού αλλά και από την ανάπτυξη των ψηλών κτιρίων επί του παραλιακού μετώπου, «μέσα από μια πολιτική κινήτρων του κράτους που παραβίασε πλήρως το τοπικό σχέδιο», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.