Ο Πύργος Τηλλυρίας ζει γιατί έχει ψυχή. Τους ανθρώπους του
Οδοιπορικό: Σπύρος Σωτηρίου, Δημήτρης Στρατής, Κωνσταντίνος Χρ. Κωνσταντίνου
«Ο τόπος μας είναι κλειστός. Τον κλείνουν οι δυο μαύρες Συμπληγάδες» (Γ. Σεφέρης).
Τι και αν ο τόπος είναι κλειστός; Τι και αν οι δυσκολίες είναι μεγάλες έως και ανυπέρβλητες; Ο Πύργος Τηλλυρίας ζει γιατί έχει ψυχή. Και η ψυχή του είναι οι άνθρωποι. Οι ηρωικοί ακρίτες που παραμένουν πεισματικά ριζωμένοι στη γη τους.
Ο Πύργος Τηλλυρίας είναι το πιο απόμακρο σημείο της ελεύθερης Κύπρου… Τόσο ελεύθερο, όμως, όπως το σπουργίτι στο κλουβί. Οι ακρίτες κάτοικοι του Πύργου ζουν ανάμεσα σε δυο τουρκοκυπριακούς θύλακες, Κοκκίνων -Μανσούρας και Λεύκας. Η μετάβαση στον Πύργο από τις ελεύθερες περιοχές είναι πολύ δύσκολη και η απόσταση μεγάλη. Το 2010 η μετάβαση διευκολύνθηκε με τη διάνοιξη του οδοφράγματος Λιμνίτη, εντούτοις και πάλι είναι δύσκολη. Μια ώρα μέσω οδοφράγματος Αστρομερίτη και με τις «απαραίτητες» διατυπώσεις στις κατοχικές αρχές που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο τη μετάβαση από και προς τον Πύργο.
Παρά τις δυσκολίες που έζησαν και συνεχίζουν να ζουν από τη δεκαετία του ’60 και εντεύθεν, οι κάτοικοι δεν κιότεψαν, ούτε παραδόθηκαν στα προβλήματα που προκαλεί το status quo στην περιοχή. Αντίθετα, ρίζωσαν περισσότερο στη γη των προγόνων τους. Μιλώντας με τους ανθρώπους του Πύργου διαπιστώνει κάποιος την αστείρευτη ψυχική δύναμη να παραμείνουν στη γη που τους γέννησε με κάθε κόστος. Ανθρωποι δουλευταράδες που η ίδια η ζωή τούς έμαθε να παλεύουν για να επιβιώσουν κόντρα σε όλα τα προβλήματα.
Δεν θα τους ακούσετε να μεμψιμοιρούν… Ανησυχούν όμως για τα παιδιά τους, για τους νέους που δεν έχουν ευκαιρίες απασχόλησης στο χωριό. Δεν έχουν άλλη επιλογή πέραν από τη φυγή.
Δάσκαλοι και παιδιά σαν μια οικογένεια
Η ζωή στον Πύργο δεν είναι εύκολη ούτε για τους εκπαιδευτικούς
Το οδοιπορικό μας στο χωριό ξεκίνησε με τον πιο ευχάριστο τρόπο… με μια επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο Κάτω Πύργου. Ακολουθώντας τις φωνούλες των παιδιών καταλήξαμε στην αυλή του σχολείου, εκεί όπου δάσκαλοι και μαθητές είναι μια οικογένεια. 38 μαθητές και έξι δάσκαλοι. Η χημεία μεταξύ τους είναι υποδειγματική. Υπάρχουν τμήματα με μόνο τρεις μαθητές (Α’ και Ε’ τάξη)… Αναπόφευκτα δάσκαλοι και μαθητές γίνονται μια οικογένεια.
Μιλώντας με το διευθυντή και τους δασκάλους του σχολείου και παρατηρώντας τη σχέση με τους μαθητές, εύκολα διαπιστώνει κάποιος την αγάπη τους για το λειτούργημα που επιτελούν στον ακριτικό Πύργο.
Στο πόδι από τις πέντε το πρωί
Το διαχρονικό πρόβλημα του σχολείου ήταν η σταθερότητα των εκπαιδευτικών. Κάθε χρόνο υπήρχαν αλλαγές εκπαιδευτικών (δεν είναι δα και το πιο εύκολο πράγμα να υπηρετεί κάποιος εκπαιδευτικός στον Πύργο) και δεν υπήρχε συνέχεια, η οποία θεωρείται πολύ σημαντική για μικρά σχολεία.
Αυτό άλλαξε με την παρουσία του Διευθυντή, Σάββα Ιωάννου. Ο Σάββας είναι από τον Πύργο και διαμένει μόνιμα εκεί. Τα τελευταία δέκα χρόνια υπηρετεί στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού. Οταν προάχθηκε σε Διευθυντή απαλλάχθηκαν από το άγχος πιθανής μετάθεσης στον Πύργο οι υπόλοιπες διευθυντές Δημοτικής, όπως λέει ο ίδιος χαριτολογώντας.
Πολύ θετικό θεωρεί ο Σάββας το γεγονός ότι και οι υπόλοιποι δάσκαλοι/ες υπηρετούν στον Πύργο συνεχόμενα έτη και έτσι υπάρχει μια σταθερότητα.
Τα πράγματα, ωστόσο, δεν είναι εύκολα. Εκτός από τον Σάββα που διαμένει στον Πύργο, οι υπόλοιποι πηγαινοέρχονται καθημερινά, κάποιοι από Πάφο και κάποιοι από Λευκωσία. Τρεις δασκάλες διαμένουν στη Λευκωσία. Ξυπνούν από τις 5 το πρωί και περνούν καθημερινά τα οδοφράγματα για να βρίσκονται έγκαιρα στο σχολείο!
Η Τρόικα έκοψε το ειδικό επίδομα
Παλαιότερα παραχωρείτο ειδικό επίδομα «δυσμενούς θέσης», το οποίο κάλυπτε το ενοίκιο σπιτιού ή τα οδοιπορικά. Το συγκεκριμένο επίδομα που αφορούσε τα σχολεία του Πύργου και του Κάμπου κόπηκε κατ’ εντολήν της Τρόικας.
Παρά το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας διαφώνησε και προέβηκε σε διαμαρτυρία, το Υπουργείο Οικονομικών επέμεινε και έτσι το επίδομα αυτό αποτελεί πλέον ιστορία. Μετά από αυτή την εξέλιξη έγινε ακόμα πιο δύσκολη η εξεύρεση εκπαιδευτικών που είναι διατεθειμένοι να υπηρετήσουν στο ακριτικό Δημοτικό Σχολείο.
Ο Πύργος είναι πολύ σημαντική εμπειρία για ένα εκπαιδευτικό, εντούτοις είναι μεγάλη η ταλαιπωρία. «Η διαδρομή μάς σκοτώνει», όπως μας ανέφεραν οι δασκάλες που πηγαινοέρχονται καθημερινά από τη Λευκωσία.
Δύσκολες οι εξωδιδαχτικές δραστηριότητες για τα παιδιά
Τα παιδιά του σχολείου μαθησιακά παίρνουν όλα αυτά που πρέπει να πάρουν, αλλά στερούνται σημαντικά πράγματα που απολαμβάνουν τα υπόλοιπα παιδιά. Είναι πολύ δύσκολο ακόμα και να πάνε μια εκδρομή. Αν πάνε από τα κατεχόμενα χρειάζονται πολλές διατυπώσεις στα οδοφράγματα, ενώ αν ταξιδέψουν με το λεωφορείο από τις ελεύθερες περιοχές η ταλαιπωρία είναι μεγάλη.
Οπως αναφέρει ο Σάββας είναι πολύ δύσκολο να έρθει και μια θεατρική παράσταση στο σχολείο. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο και είναι δύσκολο για τους ανθρώπους που θα ταξιδέψουν για να ανεβάσουν μια παράσταση για τα παιδιά του Πύργου.
Αγλάισμα της κοινότητας
Στην πλατεία της κοινότητας του Κάτω Πύργου είναι φυτεμένος ένας υπεραιωνόβιος υψικάρηνος δρυς. Ο δρυς αυτός είναι σημείο κατατεθέν για το χωριό. Το παράστημά του επιβλητικό, μεγαλοπρεπές. Και πώς να μην ήταν με ύψος 20 μέτρα και περιφέρεια στο στηθιαίο ύψος 425 εκατοστόμετρα…
Ο δρυς φυτεύτηκε το 1898. Αγρυπνος παρατηρητής της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας στέκει και περιμένει στωικά, ακάματα να δροσίσει κάτω από τον ίσκιο του τους μονοιασμένους κατοίκους της επανενωμένης πια Κύπρου, από τη βασανισμένη περιοχή της Τηλλυρίας και ολούθε. Για να φτάσει αυτή η στιγμή, όμως, πρέπει μαζί με τη δική του ωριμότητα να ωριμάσουν οι συνθήκες και οι άνθρωποι.
Εκκλησία χτισμένη με γάλα
Ανάμεσα στα χωριά Κάτω και Πάνω Πύργος, πάνω σε ένα ύψωμα, βρίσκεται το όμορφο παρεκκλήσι της Παναγίας της Γαλόκτιστης, από τα παλαιότερα στην Κύπρο. Στο εσωτερικό του ξωκλησιού διασώζεται τοιχογραφικός διάκοσμος, 12ου και 14ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση η εκκλησία είναι χτισμένη με γάλα.
Οπως μάθαμε από την ιστοσελίδα του Κοινοτικού Συμβουλίου του Κάτω Πύργου και όπως μας επιβεβαίωσαν και οι κάτοικοι με τους οποίους συνομιλήσαμε, στο χώρο που βρίσκεται το ξωκλήσι παλαιότερα υπήρχε ένα χωριό, γνωστό ως «Το χωρκούι» και σ’ αυτό κατοικούσαν αρκετοί βοσκοί. Μια χρονιά, λοιπόν, είχε πέσει μεγάλη αρρώστια στα πρόβατά τους, γι’ αυτό και παρακαλούσαν την Παναγία να τους τα γιατρέψει. Η Παναγία, σύμφωνα με την παράδοση, τους βοήθησε και τότε έκτισαν τη μισοχαλασμένη εκκλησία της… με γάλα.
«Εμείς βαλσαμωθήκαμε εδώ, οι νέοι όμως θέλουν δουλειές…»
Ελλειψη εργασίας ο βασικός λόγος της αστυφιλίας
Οι κλειστοί δρόμοι προς τη Λευκωσία από το 1964, μετά τις δικοινοτικές ταραχές, αποτελούσε και το μεγαλύτερο πρόβλημα της περιοχής. Την περίοδο πριν την εισβολή από το χωριό του Κάτω Πύργου πηγαινοέρχονταν καθημερινά δώδεκα λεωφορεία προς τη Λευκωσία. Υπήρχε εργασία και οι κάτοικοι της περιοχής είχαν την ευκαιρία να ζήσουν στον τόπο τους. Ωστόσο, με την πάροδο των χρόνων τα πράγματα άλλαξαν.
Οπως εξήγησε στη «Χαραυγή» ο κοινοτάρχης της κοινότητας, Κώστας Μιχαηλίδης, στην πλειοψηφία τους οι νέοι του χωριού μεταβαίνουν στη Λευκωσία για σπουδές. Λόγω έλλειψης θέσεων εργασίας στην περιοχή προτιμούν να συνεχίσουν τη διαβίωσή τους στην πόλη. Γιατί οι μόνες δουλειές που συντηρούν τους κατοίκους – πλην τους συνταξιούχους – υπάγονται στο Δημόσιο: Το δασονομείο και η αγροτική πυροσβεστική συντηρούν (μέσω εργασίας) 40 οικογένειες, τα σχολεία, το ιατρικό κέντρο, μεμονωμένες ξενοδοχειακές μονάδες, ο στρατός, τα δημόσια έργα και η επαρχιακή διοίκηση. Πρόσθετα, η αποκοπή του επιδόματος που λάμβαναν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές της κοινότητας αποτελεί πλήγμα και για την κοινότητα.
Οι πλείστοι εκπαιδευτικοί του Λυκείου – Γυμνασίου και του Δημοτικού είναι αναγκασμένοι να διαμένουν στη Λευκωσία και να διανύουν καθημερινά δρομολόγιο πέραν της μίας ώρας, αφού αδυνατούν να διαμείνουν μόνιμα στην κοινότητα. Κάτοικοι της περιοχής, ανέφεραν χαρακτηριστικά στη «Χαραυγή»: «Εμείς βαλσαμωθήκαμε εδώ, οι νέοι όμως θέλουν δουλειές…».
Γεωργοκτηνοτρόφοι και ψαράδες, είδος προς εξαφάνιση
Παλαιότερα ο Κάτω Πύργος ήταν χώρος εξαγωγής λεμονιών για ολόκληρη την Κύπρο. Ο Κάτω Πύργος εξήγαγε επίσης μπανάνες, ροδάκινα, ελιές, σύκα και άλλα γεωργικά προϊόντα. Η εφαρμογή του κανόνα για ελεύθερη εισαγωγή γεωργικών προϊόντων σε συνδυασμό με την μη έγκαιρη λήψη μέτρων, οδήγησε στη διάλυση της γεωργικής παραγωγής. Στην κοινότητα υπάρχουν πέντε κτηνοτροφικές μονάδες και μόνο οι δύο λαμβάνουν κεφαλικές επιδοτήσεις. Η έλλειψη κινήτρων και επιδοτήσεων δεν βοηθά την ενάσκηση του επαγγέλματος. Ακόμα και οι ψαράδες της περιοχής είναι προς εξαφάνιση. Αυτή τη στιγμή έχουν απομείνει ελάχιστοι ψαράδες που ασχολούνται με την αλιεία ως δεύτερο επάγγελμα.
Επενδύσεις «στο περίμενε»
Τα μεγάλα παραλιακά τεμάχια του χωριού κατέχονται από ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι δεν προχωρούν σε οικοδόμηση ξενοδοχειακών μονάδων, λόγω της κατάστασης πραγμάτων στην περιοχή. Κάποιες εταιρείες προχώρησαν στο διαχωρισμό οικοπέδων για οικοδόμηση εξοχικών κατοικιών, ωστόσο δεν προχώρησαν, διότι αναμένουν τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Οι εταιρείες αυτές πάντοτε έφερναν το επιχείρημα της μακρινής απόστασης για να συμβάλουν στην τουριστική ανάπτυξη.
Στα αζήτητα ο τουρισμός
Σύμφωνα με τον πρώην κοινοτάρχη του Κάτω Πύργου, Κρίνο Θεοχάρους, η συγκοινωνία είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν αναπτύχθηκε ο τουρισμός στην περιοχή. Οι ντόπιοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αναπτύξουν μεγάλες τουριστικές μονάδες. Παλαιότερα χρειάζονταν τρεις ώρες οι τουρίστες για να φτάσουν από το αεροδρόμιο στον Κάτω Πύργο. Η ανάπτυξη της περιοχής, σύμφωνα με τον πρώην κοινοτάρχη, μπορεί να γίνει μόνο με ξένες εταιρείες.
Σήμερα, ακόμα και οι έλεγχοι που γίνονται στα οδοφράγματα κάνουν τους επισκέπτες από το εξωτερικό να δυσανασχετούν. Επιπρόσθετα, ο δρόμος προς τον Κάτω Πύργο χρειάζεται διαπλάτυνση, να γίνει δηλαδή διπλής κατεύθυνσης, για να μπορεί κάποιος να εξασφαλίσει άδεια για οικοδόμηση ξενοδοχειακών ή οικιστικών μονάδων. Κάποιοι επενδυτές ζήτησαν απαλλοτριώσεις για διαπλάτυνση των δρόμων, αλλά αρκετοί ιδιώτες, κάτοχοι χωραφιών, δεν τις αποδέχτηκαν, έτσι δεν έγινε τίποτα, κατέληξε.
Ανάμεσα σε δύο θύλακες κράτησαν τον τόπο τους
Το χωρίο του Κάτω Πύργου είναι μεταξύ των δύο τουρκικών θυλάκων, Κοκκίνων-Μανσούρας και Λεύκας. Το 1964 μετά από διαταγή τού τότε αρχηγού της, Γεώργιου Γρίβα, η Εθνική Φρουρά επιτέθηκε στον τουρκοκυπριακό θύλακα των Κοκκίνων-Μανσούρας. Σε αυτό το θύλακα μαζεύονταν οι Τουρκοκύπριοι από τα γύρω χωριά στην προσπάθεια της Τουρκίας να δημιουργήσει ένταση. Ακολούθησαν βομβαρδισμοί στην περιοχή με βόμβες Ναπάλμ από την Τουρκία, καθώς και οι γνωστές μάχες της Τηλλυρίας που άφησαν πίσω τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες. Οι κάτοικοι της περιοχής με την ηρωική τους θυσία την κράτησαν ζωντανή. Ισως γι’ αυτό το λόγο τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τους ντόπιους.
«Αποκλεισμένοι» από Πάφο και Λευκωσία
Η διάνοιξη του οδοφράγματος του Λιμνίτη τον Οκτώβριο του 2010 βοήθησε τους κατοίκους της περιοχής στην ευκολότερη μετάβαση στη Λευκωσία, ωστόσο δεν αναζωογόνησε την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Αντίθετα, είχε ως αποτέλεσμα οι επισκέπτες να αξιοποιούν τον Πύργο ως προορισμό κυρίως τα Σαββατοκύριακα και λιγότερο ως χώρο διαμονής για αρκετές μέρες.
Η λύση του Κυπριακού είναι ζωτικής σημασίας για την κοινότητα. Είναι ο μόνος τρόπος για θα μπορέσει η περιοχή να ξεπεράσει βασικά της προβλήματα. Το γεγονός ότι το οδόφραγμα των Κοκκίνων παραμένει κλειστό δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τη διέλευση. Οι κάτοικοι της περιοχής σήμερα χρειάζονται περισσότερο από μία ώρα για να μεταβούν στην Πάφο. Αν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν δρόμο μέσω Κοκκίνων θα έφθαναν στην Πάφο σε 35 λεπτά. Η κοινότητα του Πύργου δεν αποτελεί προορισμό για τα ταξιδιωτικά πρακτορεία λόγω των δυσκολιών στην πρόσβαση στην περιοχή και ουσιαστικά ζητά τη διάνοιξη δρόμου και όχι του οδοφράγματος.
Για το θέμα αυτό ο επικεφαλής της ελληνοκυπριακής πλευράς στην Τεχνική Επιτροπή, Σώτος Ζακχαίος, υποσχέθηκε στις Αρχές της κοινότητας, πως στην επόμενη συνάντηση της Επιτροπής στις 12 Ιανουαρίου θα μεταφέρει τα αισθήματα απόγνωσης των κατοίκων του Κάτω Πύργου για διάνοιξη του δρόμου που διέρχεται μέσω του τουρκικού θύλακα των Κοκκίνων.
Το Ιατρικό Κέντρο υπολειτουργεί
Στο Ιατρικό Κέντρο Πύργου Τηλλυρίας εργάζονται δύο ιατροί και τέσσερις νοσηλευτές. Οι ιατροί εργάζονται εναλλάξ, συνήθως ανά δεκαπενθήμερο. Δουλεύουν μέχρι τις 3:00 μ.μ. και στη συνέχεια είναι σε επιφυλακή (on call) για τυχόν έκτακτα περιστατικά.
Το Ιατρικό Κέντρο μπορεί να παρέχει νοσηλεία για τα βασικά ζητήματα, ωστόσο τα επείγοντα περιστατικά διακομίζονται στη Λευκωσία ή στην Πάφο. Στο Κέντρο υπάρχουν τα βασικά μηχανήματα, αλλά οι κάτοικοι της περιοχής είναι αναγκασμένοι να μεταβαίνουν στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για εξετάσεις, όπως ειδικές αναλύσεις ή ακτινογραφίες.
Ενα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η έλλειψη οδηγών των δύο ασθενοφόρων που διαθέτει το Κέντρο. Υπάρχει μόνο ένας μόνιμος οδηγός και οι υπόλοιποι είναι εθελοντές που λαμβάνουν ένα επίδομα ανάλογα με τα δρομολόγια. Αρκετές φορές ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες μας, όταν είναι με άδεια ο βασικός οδηγός τυγχάνει να μην υπάρχουν οδηγοί να μεταφέρουν τα περιστατικά.
Οι ιατροί που εργοδοτούνται στο Ιατρικό Κέντρο δεν είναι ειδικευμένοι, ενώ λαμβάνουν ένα επίδομα της τάξης των 200 ευρώ. Ενα ποσό πενιχρό σε σχέση με την απόσταση που διανύουν.
Οι καρβουνιάρηδες του Πάνω Πύργου
Καμίνια υπάρχουν σήμερα σποραδικά στην περιοχή του Πάνω Πύργου. Ενα χωριό που μετά τη διάλυση του επαγγέλματος του καρβουνιάρη έχει μετατραπεί σε φάντασμα, με πέντε περίπου μόνιμες κατοικίες. Η παρασκευή κάρβουνου κράτησε την περιοχή του Πύργου για αιώνες. Από την εκμετάλλευσή του ζούσαν κάποτε 180 οικογένειες, σύμφωνα με την κοινοτική Αρχή. Η περιοχή εξήγαγε μέχρι και τρία εκατομμύρια σακιά κάρβουνο. Μετά τα μέτρα που λήφθηκαν για περιορισμό του επαγγέλματος και την απαγόρευση της καύσης δασών απέμειναν γύρω στους δέκα εκμεταλλευτές κάρβουνου, οι οποίοι το κρατούν ως δεύτερο επάγγελμα.
Ριζωμένοι στο χωριό και στην οικογενειακή επιχείρηση
Παρά τη μειωμένη έλευση τουριστών, δεν τα βάζουν κάτω
Μια από τις πέντε οικογενειακές ξενοδοχειακές μονάδες στον Κάτω Πύργο είναι το ξενοδοχείο Tylos που βρίσκεται ακριβώς πάνω στο γραφικό λιμανάκι του χωριού. Διαθεσιμότητας 62 δωματίων, το ξενοδοχείο γεμίζει τον Αύγουστο και έχει αρκετές κρατήσεις Ιούνιο και Ιούλιο. Ωστόσο τους χειμερινούς μήνες δεν υπάρχει ζήτηση για τα δωμάτια. Οπως αναφέρει η κ. Κατίνα Ανδρέου, οικοδέσποινα του ξενοδοχείου, η διάνοιξη του οδοφράγματος βοήθησε μόνο στο να έρχονται την Κυριακή περαστικοί για να φάνε φρέσκο ψάρι, καθώς η περιοχή φημίζεται για το ψάρι της. «Μπορεί να έρθουν δυο-τρία τραπέζια κάθε Κυριακή», λέει η κυρία Κατίνα, η οποία δεν έχει παράπονο… «Περνούμε», όπως λέει χαρακτηριστικά και τονίζει πως δεν σκέφτηκαν ποτέ με τον σύζυγό της να φύγουν από τον Πύργο, ούτε να κλείσουν το ξενοδοχείο.
Το ξενοδοχείο -όπως και άλλες ξενοδοχειακές μονάδες- είναι ανοιχτό ολόχρονα γιατί είναι το σπίτι τους. Τα παιδιά τους διαμένουν στη Λευκωσία γι’ αυτό και η δουλειά πέφτει στους ώμους της κυρίας Κατίνας και του συζύγου της. Η μόνη βοήθεια που έχουν είναι από μια καθαρίστρια που εργοδοτούν. Μετά το Πάσχα, οπόταν και αυξάνονται οι κρατήσεις, εργοδοτούν ακόμη μερικά άτομα.
Επιμένει παραδοσιακά και ποιοτικά
Η κυρία Κατίνα κάνει όλες τις δουλειές στο ξενοδοχείο, μεταξύ άλλων και το μαγείρεμα… μόνο παραδοσιακά φαγητά με αγνά ντόπια υλικά. Παραγγέλλει γνήσιο παραδοσιακό χαλλούμι από τους βοσκούς των βουνών, ελιές και λάδι από τα ελαιόδεντρα του Πύργου, κρέας από τους χασάπηδες που έχουν δικό τους κοπάδι.
Κάθε μέρα υπάρχει φρέσκο ψάρι, αναλόγως τι θα βγάλει η βάρκα των ντόπιων ψαράδων.
Δύσκολη η προσέλκυση τουριστών
Η κ. Κατίνα αναφέρει πως δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα για να προσελκύσουν περισσότερο κόσμο λόγω της τοποθεσίας στην οποία βρίσκονται. «Είμαστε στον Πύργο», υποδεικνύει, λέγοντάς μας ότι οι τουριστικοί πράκτορες τούς είδαν, τους άκουσαν αλλά ένεκα του δρόμου που είναι μακριά δεν μπορούν να φέρουν τουρίστες. Λόγω των Κοκκίνων είναι πολύ μακριά το αεροδρόμιο της Πάφου για να μπορούν να μεταβούν οι τουρίστες στον Πύργο.
Ο Γολγοθάς των μαθητών Γυμνασίου – Λυκείου
Η αστυφιλία και η υπογεννητικότητα οδηγούν σε μείωση του αριθμού των μαθητών στο Γυμνάσιο-Λύκειο του Κάτω Πύργου (φοιτούν 58 μαθητές αλλά από τη νέα χρονιά θα μειωθούν). Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τα παιδιά στο χωριό είναι τα ιδιαίτερα μαθήματα. Οι μαθητές και ιδιαίτερα οι τελειόφοιτοι αναγκάζονται να πηγαινοέρχονται σε Λευκωσία ή Πάφο για ιδιωτικά φροντιστήρια.
Κάποια παιδιά σχολάνουν το μεσημέρι από το σχολείο και ξεκινούν τη διαδρομή κατ’ ευθείαν για τα φροντιστήρια. Τρώνε το σάντουίτς τους στο αυτοκίνητο καθ’ οδόν και πολλές φορές επιστρέφουν τη νύχτα στο χωριό. Κάποιοι άλλοι λόγω δυσκολιών (π.χ. εργασία γονιών) επιλέγουν να αφιερώσουν ολόκληρο το Σάββατο γι’ αυτό το σκοπό και στερούνται από τον ελεύθερό τους χρόνο.
Υπάρχουν τα κρατικά ινστιτούτα και κάποιοι καθηγητές που διαμένουν στον Πύργο και κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα, ωστόσο για τα πλείστα μαθήματα τα παιδιά αναγκάζονται να πάνε στη Λευκωσία ή στην Πάφο.
Παρά τις πολλές δυσκολίες, τα μαθησιακά αποτελέσματα των αποφοίτων του Πύργου είναι αρκετά καλά και οι πλείστοι συνεχίζουν για σπουδές είτε στα δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου είτε στο εξωτερικό.
Δεν έχουν επιλογές για ψυχαγωγία
Πέραν από το πρόβλημα των φροντιστηρίων, στον λίγο ελεύθερο χρόνο που έχουν οι νέοι δεν έχουν πολλές επιλογές ψυχαγωγίας. Μια καφετέρια και τα γήπεδα ποδοσφαίρου της Μητρόπολης (όταν είναι ανοιχτά, όπως μας λέχθηκε). Αυτές είναι οι επιλογές για την ψυχαγωγία των νέων στον Πύργο. Η μεγάλη διαδρομή για μετάβαση στην Πάφο και ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες είναι απαγορευτική… Οπως επίσης πολύ δύσκολη η μετακίνηση από και προς Λευκωσία μέσω κατεχομένων.
Οπως αντιλαμβάνεστε η ζωή στον Πύργο για τους νέους δεν είναι καθόλου, μα καθόλου εύκολη.
Μονογονιός, άνεργη με τρία παιδιά στον Πύργο
…τι να πει κι η βουλευτής που πρέπει να πάει κομμωτήριο;
Την ώρα που η βουλευτής αγχώνεται για τα χρήματα που δαπανά στο κομμωτήριο για να έχει μια «αξιοπρεπή εμφάνιση» κάποιες γυναίκες στον Πύργο ανησυχούν για το παρόν και το μέλλον των παιδιών τους, αλλά αντιμετωπίζουν με υποδειγματική αξιοπρέπεια τις κακουχίες.
Η Μαρία είναι τρίτεκνη, μονογονιός, άνεργη και διαμένει στον Πύργο με τα τρία της παιδιά.
«Είμαστε μακριά και δεν υπάρχουν δουλειές», τονίζει η Μαρία που παλαιότερα εργαζόταν σε δουλειές εκτός Πύργου. «Ακόμα και όταν εργαζόμουν η ζωή ήταν πολύ δύσκολη. Δεν ήταν εύκολο να ξυπνώ από τις 4 το πρωί για να προλάβω το λεωφορείο που φεύγει η ώρα 5 έτσι ώστε να πηγαίνω στη δουλειά μου». Ωστόσο, αυτή ήταν η καθημερινότητα της Μαρίας που παρά τις δυσκολίες έπρεπε να εργαστεί για να ζήσει την οικογένειά της. Σήμερα όμως είναι άνεργη και στον Πύργο δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας. Είχε δουλέψει πέρσι για δύο -τρεις μήνες με μερική απασχόληση σε μια τουριστική επιχείρηση στην περιοχή. Ωστόσο, λόγω του μειωμένου τουριστικού ρεύματος στην περιοχή δεν δούλεψε το περασμένο καλοκαίρι.
Το θετικό, όπως λέει η ίδια, είναι ότι έχει ιδιόκτητο σπίτι και δεν είναι υποθηκευμένο σε κάποιο δάνειο. «Το θετικό είναι ότι δεν θα μας ξεσπιτώσει η τράπεζα», σημειώνει η Μαρία.
«Δυσκολευόμαστε πάρα πολύ αλλά δεν ζητιανεύω…»
Το μοναδικό εισόδημα της Μαρίας είναι τα κρατικά επιδόματα, τα οποία συρρικνώθηκαν λόγω σκληρής λιτότητας. Η Μαρία λαμβάνει κρατική στήριξη περίπου 800 ευρώ. Με αυτά τα χρήματα πρέπει να ζήσει με τρία παιδιά! Από το Σεπτέμβρη τα χρήματα αυτά θα μειωθούν, καθώς η κόρη της θα κλείσει τα 18 και θα θεωρείται ενήλικας.
«Δυσκολευόμαστε πάρα πολύ αλλά δεν ζητιανεύω…», αναφέρει η Μαρία και δεν παραπονιέται παρά τις πολλές οικονομικές δυσκολίες και στερήσεις. Σε αυτό το σημείο θυμήθηκα τη βουλευτή που δια τηλεοράσεως εξέπεμψε δακρύβρεχτο μήνυμα προς τους πολίτες ότι πρέπει να πηγαίνει κομμωτήριο για να έχει «αξιοπρεπή εμφάνιση».
Σκέφτεται τη μετακόμιση
Τα παιδιά της Μαρίας είναι 18, 15 και 14 χρονών. Η μεγάλη της κόρη είναι τελειόφοιτη και προσδοκά να περάσει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ή σε πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. «Ο,τι και να γίνει τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα», αναφέρει η Μαρία και προβληματίζεται για το πώς θα τα καταφέρει οικονομικά. «Αμα τώρα δυσκολευόμαστε, σκέφτομαι πώς θα αντεπεξέλθω του χρόνου με τα έξοδα, ενοίκια, ρεύματα, βιβλία, που θα είναι φοιτήτρια η κόρη μου».
Σκέφτεται, αν περάσει η κόρη της στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και καταφέρει η ίδια να βρει δουλειά στη Λευκωσία, να μετακομίσει στην πρωτεύουσα. Ωστόσο, θα είναι δύσκολο για τα παιδιά που μεγάλωσαν και έμαθαν να ζουν στο χωριό. «Παρά το γεγονός ότι είναι δύσκολη η ζωή στον Πύργο και τα παιδιά δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες με τα παιδιά της πόλης συνήθισαν στις δυσκολίες του χωριού και είναι δύσκολο να αποχωριστούν τους φίλους τους και τη ζωή τους», τονίζει η Μαρία.
Τα επεισόδια στη Λευκωσία διασάλευσαν τις σχέσεις με Τ/κ
Η κοινότητα του Πύργου σχεδόν στην ολότητά της έχει αρμονικές σχέσεις με τους Τουρκοκυπρίους της περιοχής. Ακόμα και σε επίπεδο κοινοτήτων, σύμφωνα με τον κοινοτάρχη, διατηρούνται φιλικές σχέσεις με τους Τ/κ «κοινοτάρχες». Σε παλαιότερες χρονιές πραγματοποιήθηκαν, με πρωτοβουλία της ΕΚΑ και του ΑΚΕΛ, κοινές εκδηλώσεις, με κοινά χορευτικά συγκροτήματα Ε/κ και Τ/κ.
Σημείο αναφοράς για τη διασάλευση των σχέσεων με τους Τ/κ είναι τα πρόσφατα επεισόδια κατά Τ/κ στη Λευκωσία στις αντικατοχικές πορείες.
Τις πρώτες μέρες των συμβάντων παρατηρήθηκαν παρόμοια περιστατικά στην περιοχή. Τουρκοκύπριοι έριχναν λεμόνια σε διερχόμενα αυτοκίνητα Ε/κ κοντά στο δρόμο του οδοφράγματος του Λιμνίτη.
Χαλίτζι… το εκλεκτό έδεσμα
To χαλίτζι είναι μαλακό τυρί, λευκού χρώματος, με τρύπες και υπόξινη γεύση, το οποίο παρασκευάζεται στην περιοχή της Τηλλυρίας. «Το κάναμε τον καιρό των παππούδων μας. Είναι από γάλα της κατσίκας. Το πήσσουν, το πουρουνιάζουν μέσα στο ταλάρι. Σε 24 ώρες το πουρουνιασμένο τυρί αφρίζει και κάνει τρυπίτσες. Το τεμαχίζουν, το αλατίζουν και το βάζουν σε δύο μέρες στη φύζα με το νορό», μας λέει η ξενοδόχος Κατίνα Ανδρέου.
Η απάντηση που λάβαμε, όμως, στην ερώτησή μας πού μπορούμε να βρούμε και να απολαύσουμε το εξαίρετο αυτό έδεσμα μάς άφησε με ένα αίσθημα απογοήτευσης: «Δεν το κάνει κανείς πλέον. Μόνο με παραγγελία σε κάποιο βοσκό». Ωστόσο, σημειώνει με νόημα ότι ήταν περιζήτητο.
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
