Ιατροδικαστής: Ο Αυξεντίου πέθανε από μια σφαίρα στο κεφάλι πριν καεί – Η άγνωστη δίκη για το θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου

Μέρος 2ο

Το δικαστήριο της 12ης Απριλίου 1957 παρέπεμψε τους συντρόφους του Γρηγόρη Αυξεντίου, Αντώνη Παπαδόπουλο, Ανδρέα Στυλιανού, Φειδία Συμεωνίδη και Αυγουστή Ευσταθίου, στο Ειδικό Κακουργιοδικείο που συνήλθε στις 2 Μαΐου 1957.

Όμως πριν από την προσαγωγή των τεσσάρων στο δικαστήριο, στις 15 Μαρτίου 1957 έγινε η θανατική ανάκριση ενώπιον του Ειδικού Δικαστή Έλλισον.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων «Ο Φιλελεύθερος», «Η Χαραυγή», «Έθνος» και «Ελευθερία» της 16ης Μαρτίου 1957 στο δικαστήριο της προηγούμενης μέρας κατέθεσαν τέσσερις στρατιώτες καθώς, ενώ κατατέθηκε και έκθεση από τον Ιατροδικαστή ο οποίος διενήργησε τη νεκροψία επί της καμένης σορού του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Αναφέρεται επίσης ότι κατέθεσαν κι άλλοι μάρτυρες και η ακρόαση των συντρόφων του Αυξεντίου αναβλήθηκε επ’ αόριστον μέχρι να αποφασίσει να μιλήσει ο Αυγουστής Ευσταθίου ο οποίος αρνείτο να πει οτιδήποτε.

Οι καταθέσεις βρετανών στρατιωτικών
Οι μάρτυρες αναφέρθηκαν στις συνθήκες που έγινε η ανακάλυψη του κρησφύγετου. Ο Υπολοχαγός Ντέινσεντ αναφέρθηκε στη μάχη που έγινε, λέγοντας ότι «Την 1.30 μ.μ. το κρησφύγετον ήρχισε να καίεται αφού ετέθη πυρ εις βενζίνην με την οποίας είχε βραχή. Μέχρι της στιγμής, καθ’ ην ετέθη πυρ, υπήρχον ενδείξεις ότι εντός του κρησφυγέτου υπήρχον ζώντες άνθρωποι». Στη συνέχεια αναφέρεται στην έξοδο του Αυγουστή Ευσταθίου από το κρησφύγετο .

Στη συνέχει ο υπολοχαγός Γκάντγουιν ανέφερε ότι «όταν κατά την 2.30 μ.μ. ώραν ανέλαβε την φύλαξιν του κρησφυγέτου μετ’ άλλων στρατιωτών, το κρησφύγετον εκαίετο εισέτι και ηκούοντο εντός αυτού εκρήξεις. Την 4.30 μ.μ. ώραν αι φλόγες υπεχώρησαν και ούτω κατέστη δυνατή η προσέγγισις προς το κρησφύγετον. Εν μέσω φλογών και καπνού διήκρινεν εκ της εισόδου το σώμα ανδρός κειμένου εκτάδην και εις απόστασιν υαρδών εκ της εισόδου του κρησφυγέτου. Εις ην θέσιν ευρίσκετο ο εκτάδην κείμενος, δεν ήτο δυνατόν να βληθή υπό σφαίρας εκ των έξω» .
Στη συνέχεια ο υπολοχαγός είπε ότι λόγω των καπνών και της άσχημης μυρωδιάς άφησαν τον νεκρό εκεί που βρισκόταν μέχρι το πρωί της επόμενης μέρας, όπου μεταφέρθηκε στο μοναστήρι του Μαχαιρά και στη συνέχεια στο στρατιωτικό νοσοκομείο Λευκωσίας.

Ο Πιερής Αυξεντίου
Ακολούθως μίλησε ο πατέρας του ήρωα, Πιερής Αυξεντίου, ο οποίος είπε μεταξύ άλλων ότι πιστοποίησε στις 4 Μαρτίου ότι ο νεκρός ήταν ο γιος του, αλλά λόγω του καμένου σώματος δεν μπόρεσε να τον αναγνωρίσει. Βεβαιώθηκε όμως από σημεία τα οποία υπήρχαν στο αριστερό πόδι του.
Στη συνέχεια, ο δικηγόρος της οικογένειας Αυξεντίου, Μιχ. Τριανταφυλλίδη, αιτήθηκε όπως καταθέσει ο Αυγουστής Ευσταθίου σε σχέση με τις συνθήκες κάτω από τις οποίες απεβίωσε ο Γρ. Αυξεντίου.

Το πόρισμα του Ιατροδικαστή
Στο Ειδικό δικαστήριο παρουσιάστηκε και ο γιατρός λοχαγός Ίσραελ καταθέτοντας το πόρισμα της νεκροψίας που διενήργησε επί της σορού του Αυξεντίου η οποία έγινε στις 4 Μαρτίου στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων, ο Ίσραελ είπε ότι «Το δέρμα το κρανίου, τα μαλλιά και το πρόσωπο απανθρακώθηκαν. Στο αριστερό μέρος της κεφαλής προξενήθηκε διαμπερές τραύμα 15 εκατοστομέτρων που περνούσε και από το δεξιό μέρος της κεφαλής. Το αριστερό μάτι ήταν εξορυγμένο και απανθρακωμένο. Υπήρχε τραύμα στο δεξιό κρόταφο. Το μπροστινό τμήμα του στήθους και της κοιλιακής χώρας ήταν απανθρακωμένα και υπήρχε σοβαρό τραύμα στην κοιλία απ’ όπου φαινόταν απανθρακωμένο έντερο. Το δεξιό χέρι και αριστερός βραχίονας απανθρακώθηκαν και μόλις στηρίζονταν στο κύριο σώμα. Επίσης υπήρχαν καταστραμμένα δόντια. Εσωτερικές πληγές: οι πνεύμονες, το συκώτι, η σπλήνα και ο δεξιός νεφρός έφεραν εγκαύματα. Ο αριστερός νεφρός ήταν ολότελα καταστραμμένος. Τμήμα από το στομάχι και διάφορα έντερα καταστράφηκαν και απανθρακώθηκαν. Από πληγή του κρανίου φαινόταν το εσωτερικό της κεφαλής».

Ο Αυξεντίου ήταν νεκρός πριν καεί
Αντεξεταζόμενος από τον δικηγόρο κ. Μ. Τριανταφυλλίδη ο γιατρός Ίσραελ είπε: «Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι το σώμα κάηκε μετά το θάνατο του».

Στον Φιλελεύθερο διαβάζουμε ότι ο Ίσραελ είπε ότι ο θάνατος του Αυξεντίου «προεκλήθη εκ του διαμπερούς τραύματος της κεφαλής, το οποίον κατά πάσα πιθανότητα προεκλήθη υπό του ιδίου του φονευθέντος. Δεν δύναται, εν τούτοις να αποκλησθή η πιθανότης το εν λόγω τραύμα να προεκλήθη κατόπιν τυχαίας εκπυρσοκροτήσεως, εκ της υψηλής θερμοκρασίας του κρησφυγέτου.
Είναι βέβαιον ότι το σώμα του Αυξεντίου εκάη όταν ήδη ούτος είχε αποθάνει. Ο θάνατος επήλθε ακαριαίος η δε θανατηφόρος σφαίρα ερρίφθη εξ εγγυτάτης αποστάσεως μόλις δύο ποδών. Ουδείς δύναται να είπη ποίου διαμετρήματος ήτο η σφαίρα, πιθανόν όμως αύτη να ήτο 0.45 εκ.» .

Επίσης ο Φιλελεύθερος γράφει ότι ο Ίσραελ είπε ότι το σώμα «εκάη ολίγον μετά τον θάνατον. Το μοιραίον ήτο ακαριαίον η δε σφαίρα η προκαλέσασα το τραύμα του κροτάφου ώφειλε να είχεν ριφθή εξ εγγυτάτης αποστάσεως και συγκεκριμένως, εξ αποστάσεως ουχί πέραν των δύο ποδών. Δεν ευρέθη σφαίρα εντός της κεφαλής, ευρέθη όμως μία σφαίρα πλησίον του σώματος ήτις, δυνατόν είναι να ήτο αυτή που επροξένησε τον θάνατον».

Από σφαίρα ο θάνατος του Γρηγόρη
Όπως διαβάζουμε στο ίδιο δημοσίευμα της εφ. «Ελευθερία», «ο διεξάγων την μεταθανάτιον ανάκρισιν κ. Έλλισον είπεν, ότι είναι βέβαιον ότι ο φονευθείς εντός του κρησφυγέτου ήτο ο εκ Λύσης Γρηγόρης Πιερή Αυξεντίου. Ο θάνατός του οφείλεται εις τραύμα προκληθέν υπό σφαίρας εις την κεφαλήν. Τίθεται όμως το ερώτημα ποίος έρριψεν την σφαίραν, η οποία προεκάλεσε τον θάνατον; Υπάρχει σοβαρά μαρτυρία, ότι η σφαίρα επυροβολήθη κατ’ ευθείαν κατά της κεφαλής του Αυξεντίου, αλλά δεν δύναται ν’ αποκλεισθή και η πιθανότης να ήτο σφαίρα εξ εκείνων, αι οποίαι εξερράγησαν εκ της πυρκαϊάς. Όθεν είναι καθήκον του Δικαστηρίου ν’ ακούση τον Αυγουστήν Ευσταθίου, όταν τούτο θα είναι δυνατόν. Δια προφανείς λόγους δεν είναι δυνατόν να ληφθή επί του παρόντος η μαρτυρία αύτη και ούτε ούτος, ο Αυγουστής Ευσταθίου, προέβη μέχρι σήμερον εις οιανδήποτε κατάθεσιν. Εάν ούτος εκαλείτο σήμερον ενώπιον του Δικαστηρίου, θα εδικαιούτο να αρνηθή να απαντήσει εις οιανδήποτε ερώτησιν με την δικαιολογίαν ότι δυνατόν να ενοχοποιεί τον εαύτον του εις υπόθεσιν, δια την οποία διεξάγοντο εν τω παρόντι αστυνομικαί έρευναι. Δια τούτο αναβάλλω το πόρισμα της αποφάσης μου επ’ αόριστον» .

Το «Έθνος» προσθέτει ακόμα μία πληροφορία, ότι ο Δικαστής είπε πως «ο Αυξεντίου απέθανεν τραυματισθείς εις την κεφαλήν. Ούτος εκάη μετά θάνατον» .

Δεν αλλάζει η ουσία της θυσίας
Τα όσα κατατέθηκαν στο δικαστήριο αλλάζουν την επίσημη ελληνοκυπριακή αφήγηση για τα αίτια του θανάτου του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Ενώ το αφήγημα από την επομένη της θυσίας του αναφέρεται στο ότι ο Αυξεντίου κάηκε ζωντανός, τα όσα κατατέθηκαν στο δικαστήριο, μαζί με το πόρισμα του ιατροδικαστή, αλλάζουν τα δεδομένα χωρίς να αλλάζουν την ουσία.
Η ουσία δεν είναι η αιτία θανάτου. Η ουσία είναι ότι ο Αυξεντίου παρέμεινε μέσα στο κρησφύγετο γνωρίζοντας ότι δεν θα βγει ζωντανός από την κρύπτη του.
Και πολλές φορές είχε διακηρύξει, σύμφωνα με αφηγήσεις συναγωνιστών του, ότι «Στην εσχάτη ανάγκη θα αγωνισθώ και θα πεθάνω σαν Έλληνας, αλλά ζωντανό δεν θα με πιάσουν».
Επιπλέον και πάλι σύμφωνα με τις αφηγήσεις, όταν διέταξε τους συναγωνιστές του να βγουν έξω, ο Αντώνης Παπαδόπουλος τον ρώτησε: «Και εσύ τι θα κάμεις;», για να πάρει την απάντηση «Εγώ θα πολεμήσω και θα πεθάνω. Πρέπει να πεθάνω».
Επομένως εδώ βρίσκεται η ουσία της θυσίας του Γρηγόρη Αυξεντίου.

Πέραν των όσων αναφέρθηκαν στο δικαστήριο, ενδιαφέρουσα είναι και η κατάθεση του Αυγουστή Ευσταθίου, όπως και η τελική απόφαση του Δικαστηρίου, στα οποία θα αναφερθούμε στο τρίτο και τελευταίο σημείωμά μας το ερχόμενο Σάββατο.