Οι κούφιες υποσχέσεις κυβέρνησης και ΔΗΣΥ για το φυσικό αέριο

Του Μιχάλη Μιχαήλ

Η είδηση από τις ΗΠΑ για τη μη βιωσιμότητα του αγωγού EastMed και η προτροπή των εμπλεκομένων χωρών να στραφούν προς τη διασύνδεση ηλεκτρικής ενέργειας προκάλεσε έντονη συζήτηση, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση ότι με την πολιτική της αχρήστευσε το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου και με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να δηλώνει ότι η κυβέρνηση εμμένει στη στόχευση υλοποίησης της κατασκευής του αγωγού.

Επίσης είχαμε και τις δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών, Ιωάννη Κασουλιδη, ο οποίος έλεγε ότι ο αγωγός ήταν μια πηγή προβλημάτων στην επίλυση του Κυπριακού. Ωστόσο η αλήθεια είναι μία.

Ότι η κυβέρνηση Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ από το 2013 μέχρι σήμερα έδωσε πάμπολλες κούφιες υποσχέσεις. Υποσχέσεις που ουδέποτε υλοποιήθηκαν. Ανατρέξαμε σε δηλώσεις τόσο του Προέδρου Αναστασιάδη όσο και στελεχών της κυβέρνησης και του ΔΗΣΥ, τις οποίες και παρουσιάζουμε.

Το φυσικό αέριο αντιστάθμισμα στο κούρεμα

Όταν με την εκλογή του στην εξουσία ο Ν. Αναστασιάδης προχώρησε στο κούρεμα καταθέσεων, στις 18 Μάρτιου 2013 προέβαινε σε δηλώσεις για αντισταθμιστικά μέτρα. Απηύθυνε έκκληση στα κόμματα να υπερψηφίσουν το νομοσχέδιο τη Δευτέρα στη Βουλή, λέγοντας ότι «το κούρεμα δεν αποτελεί οριστική ζημιά, αφού θα παραχωρηθούν μετοχές τραπεζών». Πρόσθετε μάλιστα ότι «όσοι επιλέξουν ν’ αφήσουν τις καταθέσεις τους στην Κύπρο, θα πάρουν ομόλογα συνδεδεμένα με τα κέρδη από το φυσικό αέριο»!

Η μετατροπή της Κύπρου σε ενεργειακό κέντρο της νοτιοανατολικής Μεσογείου

Από κει και πέρα, ξεκίνησε η ιστορία των μεγάλων λόγων και των κούφιων υποσχέσεων. Τον Σεπτέμβριο του 2013, κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Λακκοτρύπης, τόνιζε σε δηλώσεις του ότι «στόχος της Κύπρου είναι να γίνει το ενεργειακό κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου», συντείνοντας με τον τρόπο αυτό «στη γεωπολιτική σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής».

Τόνιζε επίσης ότι στο επίκεντρο της ενεργειακής στρατηγικής βρίσκεται η δημιουργία ενός παράκτιου εργοστασίου υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG plant) στο νότιο τμήμα του νησιού για εξαγωγή φυσικού αερίου.

Επίσης ο Υπουργός είχε δηλώσει ότι προβλέπεται «η μεταφορά φυσικού αερίου στις αγορές γύρω στο 2019 ή 2020». Παράλληλα, τον Ιούλιο του 2016 ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, ανακοίνωνε ότι υπάρχει έντονο και αυξημένο ενδιαφέρον για τον τρίτο γύρο αδειοδότησης, για τα θαλάσσια τεμάχια που έχουν προκηρυχθεί.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2016 ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, κατηγορούσε όσους επέκριναν την κυβέρνηση, λέγοντας ότι «θέλουμε να είμαστε ενεργειακός κόμβος, αλλά αρνούμαστε την οποιαδήποτε επένδυση, έστω και προσωρινή, για υποδομές, για να μπορέσουμε να έχουμε το όφελος από το φυσικό αέριο».

Οι δηλώσεις έγιναν ύστερα από συνάντησή του με τη συντονίστρια του Διεθνούς Εβραϊκού Λόμπι στο Ισραήλ, Avital Leibovitch. Ούτε το ένα ούτε το άλλο έγινε, αφού τώρα βρισκόμαστε στο 2022 και δεν είδαμε να εξορύσσεται ούτε μία φυσαλίδα αερίου, πόσω μάλλον να βγαίνει η Κύπρος στις αγορές.

Το φυσικό αέριο παράγοντας επίλυσης του Κυπριακού

Η κυβέρνηση πολλές φορές είχε δηλώσει ότι στόχευε να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο ως παράγοντα επίλυσης του Κυπριακού.

Όμως Γ. Λακκοτρύπης, στο πλαίσιο των δηλώσεων που αναφέραμε, εξέφραζε την ελπίδα ότι «οι προοπτικές που ανοίγουν με την ανακάλυψη των υδρογονανθράκων θα φέρουν σταθερότητα σε όλες τις γειτονικές χώρες και στην Κύπρο» και τόνιζε ότι η διαχείριση «του φυσικού πλούτου του νησιού γίνεται τελείως ξεχωριστά από το κυπριακό πρόβλημα». Τελικά τι έγινε με αυτό το θέμα;

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης διασύνδεσε το Κυπριακό με τους υδρογονάνθρακες με τρόπο που περιπλέχθηκε η κατάσταση και είχαμε τις γνωστές αντιπαραθέσεις με την Τουρκία και τις παρενοχλήσεις των ερευνητικών θαλάσσιων σκαφών. Στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ απαντώντας σε επικρίσεις της αντιπολίτευσης δήλωνε πως το φυσικό αέριο είναι ευλογία που μπορεί να εξελιχθεί σε καταλύτη επίλυσης του Κυπριακού. Παράλληλα, προέβαλλε τη λογική σε μια ενδεχόμενη πώληση φυσικού αερίου στην Τουρκία, μετά τη λύση του Κυπριακού, αν η τιμή είναι συμφέρουσα.

Κι ενώ δήλωνε αυτό για τις προοπτικές μετά τη λύση, στις 26 Σεπτεμβρίου 2016 (ένα χρόνο αργότερα) δήλωνε πως ο αγωγός προς την Αίγυπτο είναι η πιο βιώσιμη λύση για το κυπριακό αέριο αυτή τη στιγμή. Επανήλθε όμως στις 3 Δεκεμβρίου 2019 για να δηλώσει ότι στους πιθανούς τρόπους εξαγωγής του φυσικού αερίου θα μπορούσε να περιλαμβάνεται και ένας αγωγός μέσω Τουρκίας, σε περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού.

Ηλεκτροπαραγωγή και φυσικό αέριο εντός του 2016;

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη προέβη σε διάφορες δηλώσεις σε διάφορα χρονικά διαστήματα, με τις οποίες εξήγγελλε τόσο την εξαγωγή φυσικού αερίου όσο και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη χρήση φυσικού αερίου. Μόνο που οι ημερομηνίες διέφεραν από δήλωση σε δήλωση.

Στις 15 Μαρτίου 2013 ο κ. Λακκοτρύπης ανακοίνωνε σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ότι από το 2018 η Κύπρος ευελπιστεί ότι θα εξάγει φυσικό αέριο στις διεθνείς αγορές, κυρίως σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο προπώλησης φυσικού αερίου ή αξιοποίησης εσόδων από τη διάθεσή του για ενίσχυση των προσπαθειών του κράτους με σκοπό την εξασφάλιση χρηματοδοτικής βοήθειας και τη μείωση του δημοσίου χρέους, στην παρούσα φάση ή μελλοντικά. Στις 5 Ιουνίου 2013 ο κ. Λακκοτρύπης μετέθετε την ημερομηνία έναρξης της εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου περί το 2020.

Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, στις 27 Μαρτίου 2014, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη του Υπ. Ενέργειας με τη ΔΕΦΑ, με τον κ. Λακκοτρύπη να δηλώνει ότι συζητήθηκαν οι προτεραιότητες της ΔΕΦΑ, που δεν είναι άλλες από την προσπάθεια για έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο για ηλεκτροπαραγωγή. Απαντώντας σε ερώτηση, ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι ο στόχος της διαδικασίας είναι να έχουμε φυσικό αέριο στην Κύπρο για ηλεκτροπαραγωγή το 2016 και προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται και τα έγγραφα του διαγωνισμού, και αυτό έχει συζητηθεί από τους προσφοροδότες. Στις 27 Δεκεμβρίου 2015 ο Υπουργός προέβαινε σε νέες δηλώσεις, τονίζοντας ότι αρχές του 2016 η κυπριακή κυβέρνηση θα καταλήξει στο θέμα της ενδιάμεσης λύσης του φυσικού αερίου.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Αλήθεια», ο κ. Λακκοτρύπης είπε ότι είτε θα υπάρξει συμφωνία με την εταιρεία VITOL, είτε η Κύπρος το 2020 θα χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο από το κοίτασμα «Αφροδίτη». Εκ των πραγμάτων αποδείχθηκαν κι αυτές δηλώσεις χωρίς περιεχόμενο. Ωστόσο στις 19 Μαρτίου 2019 ο Υπουργός Ενέργειας, Γ. Λακκοτρύπης, προέβαινε σε αντίθετες δηλώσεις, δημιουργώντας εντυπώσεις ότι η Ε.Ε. στηρίζεται στα αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Δήλωνε λοιπόν ότι οι νέες ανακαλύψεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και στην Κύπρο και οι επιπλέον γεωτρήσεις που προγραμματίζονται, δημιουργούν αισιοδοξία ότι το ενδιαφέρον των εταιρειών θα συνεχιστεί, παρά τις τουρκικές προκλήσεις. Απαντώντας σε ερωτήσεις στη διάρκεια συζήτησης πάνελ στο 10ο Φόρουμ Οικονομικών Ιδεών του Κέντρου Βίλφριντ Μάρτενς, που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία σε συνεργασία με τον Ινστιτούτο Γλαύκος Κληρίδης, ανέφερε επίσης ότι το ενδιαφέρον της ΕΕ έχει αυξηθεί το τελευταίο διάστημα εξαιτίας αυτών των νέων ανακαλύψεων.

Προχωρούσε μάλιστα σε αναφορές ότι το φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο θα πρέπει να μπορεί να προσφερθεί σε μια τιμή ώστε να είναι ανταγωνιστικό με το φυσικό αέριο της Ρωσίας που πωλείται σε πολύ φθηνές τιμές, λόγω της υπάρχουσας υποδομής και του σχιστολιθικού αερίου από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Παραγωγή φυσικού αερίου το 2024-25

Στις 5 Ιουνίου 2019 όλα τα προαναφερόμενα αναιρέθηκαν, με τον Υπουργό Ενέργειας να δηλώνει ότι η εξόρυξη του φυσικού αερίου θα γίνει μέσα στη διετία 2024-2025. Δήλωνε μάλιστα ότι τα έσοδα, που υπολογίζονται ότι θα ξεπεράσουν τα 9 δισεκατομμύρια δολάρια σε βάθος 18ετίας, αναμένεται να αποφέρει στην Κυπριακή Δημοκρατία η συμφωνία μεταξύ του κράτους και της κοινοπραξίας (Noble Energy, Shell, Delek Drilling) για το κοίτασμα «Αφροδίτη».

Οι δηλώσεις είχαν γίνει μετά από συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου. Η Κύπρος, είχε δηλώσει, θα γίνει παραγωγός φυσικού αερίου, ενώ ερωτηθείς κατά πόσο μέρος του κοιτάσματος «Αφροδίτη» θα μπορούσε να διοχετευθεί στην Κύπρο, ο Υπουργός είπε ότι η προσπάθεια ήταν να εξαχθεί, αν όχι όλο, το μεγαλύτερο μέρος του «Αφροδίτη», για να γίνει βιώσιμη και η εκμετάλλευσή του. Στις 23 Δεκεμβρίου 2019 προέβαινε σε δηλώσεις και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΔΗΣΥ, Νίκος Τορναρίτης, λέγοντας ότι «η Ανατολική Μεσόγειος έχει καταστεί, αν θέλετε, το κομβικό σημείο των τελευταίων ειδήσεων τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά θα έλεγα και σε παγκόσμιο επίπεδο μετά την υπογραφή του νόμου που αναφέρεται στον EastMed από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ».

Όλες αυτές οι δηλώσεις του κυβερνητικού στρατοπέδου αποδεικνύουν από μόνες τους τις καταγγελίες του ΑΚΕΛ ότι η κυβέρνηση δεν είχε και ούτε έχει ενεργειακή πολιτική και ότι κινείται ανάλογα με το τι επιτάσσει κυρίως η ανάγκη της για εσωτερική κατανάλωση.